«دنیای اقتصاد» اظهارات وزیر نفت و تغییر مواضع توتال را بررسی می‌کند
واکنش زنگنه به چرخش سیاسی توتال
دنیای اقتصاد: چند روز پیش مدیرعامل شرکت فرانسوی توتال اعلام کرد تا تابستان به دلیل مشخص شدن موضع رئیس‌جمهوری آمریکا درخصوص برجام، تصمیم‌گیری نهایی درخصوص قرارداد با ایران بر سر توسعه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی را به تعویق خواهد انداخت. حال وزیر نفت به اظهارات پاتریک پویان واکنش نشان داده است. زنگنه با سیاسی خواندن اظهارات مدیرعامل توتال گفته است: «اصولا رسانه‌ای کردن این‌گونه مواضع قابل توجیه نیست و وزارت نفت رسیدگی درخصوص این موضوع را به وزارت امور خارجه کشور سپرده است. » با این حال وزیر نفت تاکید کرده است که مذاکرات با این شرکت ادامه دارد و قرارداد با توتال ظرف دو ماه آینده(یعنی پیش از تابستان) نهایی خواهد شد.
دنیای اقتصاد: چند روز پیش مدیرعامل شرکت فرانسوی توتال اعلام کرد تا تابستان به دلیل مشخص شدن موضع رئیس‌جمهوری آمریکا درخصوص برجام، تصمیم‌گیری نهایی درخصوص قرارداد با ایران بر سر توسعه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی را به تعویق خواهد انداخت. حال وزیر نفت به اظهارات پاتریک پویان واکنش نشان داده است. زنگنه با سیاسی خواندن اظهارات مدیرعامل توتال گفته است: «اصولا رسانه‌ای کردن این‌گونه مواضع قابل توجیه نیست و وزارت نفت رسیدگی درخصوص این موضوع را به وزارت امور خارجه کشور سپرده است.» با این حال وزیر نفت تاکید کرده است که مذاکرات با این شرکت ادامه دارد و قرارداد با توتال ظرف دو ماه آینده(یعنی پیش از تابستان) نهایی خواهد شد.
اظهارات سیاسی پویان به‌عنوان مدیرعامل یک شرکت نفتی چندان توجیه‌پذیر به نظر نمی‌رسد. محمد صادق جوکار، عضو هیات‌علمی موسسه بین‌المللی مطالعات انرژی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با تاکید بر این موضوع احتمال لابی صهیونیستی-عربی را پشت تغییر مواضع پاتریک پویان مطرح می‌کند. این کارشناس نفتی بر این باور است که سیاست‌های شرکت فرانسوی توتال برخلاف بسیاری از دیگر شرکت‌های نفتی بر تداوم حضور در منطقه خاورمیانه است و از سویی اعلام مواضع سیاسی از سوی یک شرکت نفتی چندان عادی و توجیه شده نیست. این دست از موارد احتمال وجود توطئه در تغییر مواضع توتال را بیشتر می‌کند.
تا پیش از تابستان قرار داد با توتال نهایی می‌شود
با وجود ابراز نگرانی پویان از بازگشت تحریم‌ها و «پاره شدن برجام»، مقامات کشورمان می‌گویند که مذاکرات با این شرکت در جریان است. به گفته وزیر نفت، هم اکنون بررسی موافقتنامه با توتال از نظر فنی و بازرگانی در جریان است و تا دو ماه آینده تکمیل و ارسال خواهد شد. وزیر نفت بر سیاسی بودن اظهارات مدیر عامل توتال تاکید دارد و می‌گوید اینکه این(مواضع سیاسی‌شان) را رسانه‌ای کرده‌اند، قابل توجیه نیست. وزیر نفت افزود: توتال ملاحظات سیاسی دارد که ما آنها را به وزارت خارجه ابلاغ کرده‌ایم و آقای ظریف به خانم موگرینی(وزیر خارجه اتحادیه اروپا) منتقل کردند. به گزارش «ایسنا» وزیر نفت روز گذشته نیز پیش از برگزاری جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران با رد خبر خروج توتال از قرارداد فاز ۱۱ گفت: «برخی رسانه‌های داخلی که با اقدامات دولت زاویه دارند مطرح کردند که توتال با ایران قطع همکاری کرده در حالی‌که این‌گونه نیست و ما در حال رایزنی برای عقد قرارداد با این شرکت هستیم.»
اما زنگنه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه با توجه به اینکه توتال در بخش قطری پارس‌جنوبی مشغول به کار است، آیا ممکن است اطلاعاتی را که در حال حاضر ایران در اختیار این شرکت قرار داده به قطری‌ها بدهد؟ گفت: «میدان پارس‌جنوبی یک میدان بزرگ است و ما تنها اطلاعات دو فاز را در اختیار این شرکت قرار داده‌ایم. حال اگر این شرکت اطلاعات ما را به قطری‌ها بدهد از آن شکایت خواهیم کرد و مجبور به پرداخت غرامت سنگینی خواهد شد.»
وزیر نفت در ادامه به قراردادهای نفتی که تاخیر در نهایی شدن آنها را به‌عنوان یکی از عوامل به درازا کشیدن انعقاد با شرکت‌های خارجی می‌شناسیم، اشاره کرد. به گفته وی، یک سال طول کشید تا درخصوص متن قراردادها اجماع شد. زنگنه با ابراز امیدواری برای اجرایی شدن قراردادها می‌گوید: «البته اگر افرادی که می‌خواهند برجام عملی نشود، اجازه دهند این قراردادها نهایی شود و دوباره یک تحریم درست نکنند.» به گفته وی، یک عده از اینکه ایران تحریم شود خوششان می‌آید. این در حالی است که در تحریم نمی‌توان کشور را توسعه داد اما یک عده دلشان نمی‌خواهد کشور در آرامش و توسعه باشد.
تغییر مواضع توتال؟
نیمه‌های آبان ماه سال جاری توتال سردسته کنسرسیومی بود که برای امضای قرارداد اصولی(HoA) بر سر توسعه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی وارد ایران شد. سهم توتال از این قرارداد ۸/ ۴ میلیارد دلاری ۱/ ۵۰ درصد بود و از ۴۹ درصد باقی مانده ۳۰ درصد به CNPCI چین و ۹/ ۱۹ درصد به شرکت ایرانی پتروپارس تعلق داشت. امضای قرارداد با توتال درست یک روز پیش از برگزاری انتخابات رئیس‌جمهوری آمریکا این سیگنال را مخابره می‌کرد که نتیجه انتخابات آمریکا برای این شرکت نفتی اهمیتی ندارد و توتال نگران بازگشت تحریم‌ها نیست. همان‌طور که وزیر نفت نیز برنامه ویژه خبری سه‌شنبه شب اعلام کرد توتال پیش از این اعلام کرده در صورت وضع تحریم‌های جدید علیه ایران از سیاست‌های اتحادیه اروپا پیروی می‌کند.
این در حالی است که به نظر میرسد در حال حاضر ملاحظات سیاسی این شرکت تغییر کرده است. پاتریک پویان چندی پیش نیز اظهارات مشابهی درخصوص تبعیت از سیاست‌های ترامپ کرده بود؛ اما آن زمان این اظهارات چندان جدی تلقی نشد، اما با تکرار مجدد آن در هفته گذشته بسیاری آن را به تغییر مواضع توتال تعبیر کردند. پویان گفته است به شرطی که هیچ تغییری درخصوص تحریم‌ها اتفاق نیفتد، فاز ۱۱ پارس‌جنوبی در بین چند پروژه‌ای قرار دارد که تابستان مورد تصویب شرکت قرار خواهد گرفت. به گفته وی، باراک اوباما معافیت‌هایی را برای تعلیق تحریم‌های مرتبط با ایران به امضا رسانده که اعتبار آنها تا تابستان به اتمام میرسد. از این رو دو دستور اجرایی وجود دارد که باید قبل از تابستان از سوی رئیس‌جمهوری جدید آمریکا تمدید شود.
جوکار در خصوص دستورات اجرایی رئیس‌جمهور آمریکا و رفع تحریم‌های ایران به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «برجام با دستورهای اجرایی رئیس‌جمهور آمریکا اجرایی شده است.» به این معنا که همه تحریم‌ها چه تحریمهایی که به شکل قانون درآمده‌اند و از سوی کنگره تصویب شده و چه تحریمهایی که به شکل دستورات اجرایی است، همگی با دستورات رئیس‌جمهور تعلیق می‌شوند. حال بر اساس برجام هر ۱۸۰ روز (حدود ۶ ماه یک بار) باید تعلیق تحریم‌ها به دستور رئیس‌جمهوری آمریکا تمدید شود اما با توجه به شعارهای انتخاباتی ترامپ و واکنش‌هایی که در برابر ایران در همین زمان محدود آغاز ریاست‌جمهوری‌‌اش داشته است، این نگرانی به‌وجود آمده که در پایان مهلت ۱۸۰ روزه کنونی، تعلیق تحریم‌ها را تمدید نکند و اظهارات مدیرعامل توتال به این دستورات اجرایی اشاره دارد.
در این میان، جوکار بر این باور است که این اظهارات و تغییر موضع مدیرعامل توتال از دو جهت به زیان ایران است؛ اول اینکه تغییر مواضع شرکت بزرگی مانند توتال ممکن است موجب نگرانی و تغییر مواضع دیگر شرکت‌های نفتی علاقه‌مند به حضور در ایران شود و جوی از عدم اطمینان از سرمایه‌گذاری در ایران را به‌وجود آورد اما دومین مشکل تاخیر در اجرای پروژه‌های نفتی و گازی کشور و وقت‌کشی است.
جوکار بر این باور است که تصمیم توتال برای حضور در فاز ۱۱پارس‌جنوبی و در مجموع سیاست‌های کلی این شرکت، برخلاف سیاست‌های دیگر شرکت‌های بزرگ نفتی است که سعی دارند حضور خود در منطقه خاورمیانه را محدود کنند. این کارشناس نفتی در این رابطه به سرمایه‌گذاری توتال بعد از خروج اکسون‌موبایل از ابوظبی و قرار گرفتن این شرکت به جای شرکت مرسک در لایه نفتی پارس‌جنوبی در سمت قطری این میدان اشاره کرد. بر این اساس وی بر این باور است که اگر چنین تغییر موضع و اظهاراتی از شرکت دیگری مثلا شل دیده می‌شد، قابل توجیه‌تر بود.
این عضو هیات‌علمی همچنین به دستورالعمل وزارت خزانه‌داری آمریکا در ماه اکتبر اشاره می‌کند که بر اساس آن درصورت بازگشت تحریم‌ها شرکت‌هایی را که در زمان تعلیق تحریم‌ها وارد مبادلات تجاری و مالی با ایران شده‌اند، شامل تحریم نمی‌شود. بر این اساس وی بر این باور است که تهدیدی برای عقد قرارداد با ایران از سوی بازگشت تحریم‌ها وجود ندارد و این مساله اظهارات مدیرعامل شرکت توتال را غیرقابل توجیه‌تر می‌کند. این کارشناس اقتصاد سیاسی این گمانه و احتمال را مطرح می‌کند که لابی صهیونیستی-عربی پشت تغییر مواضع توتال وجود داشته باشد. از سویی باید در نظر داشت لابی کردن اعراب برای ممانعت از حضور یک شرکت بین‌المللی در صنعت نفت ایران امر چندان دور از ذهنی نیست. هرچند جوکار تاکید دارد این موضوع در حد حدس و گمان است. اما باید گفت حتی اگر توطئه عربی در حد یک تئوری باقی بماند، اما این سوال را ایجاد می‌کند که چرا مواضع برخی در داخل کشور باید با مواضع کشورهایی که بارها تخاصم و دشمنی خود را با ایران نشان داده‌اند یکی باشد؟
ارسال نظر