مانور سریال‌های تکراری در تلویزیون

موضوع تکراری بودن فیلم‌های آخر هفته تلویزیون نیز در نوع خود موجب انتقاد گسترده‌ای شده است. از اواخر اردیبهشت امسال رسانه‌های متعددی در این‌باره مطلب نوشتند و انتقاد خود را مطرح کردند. سایت خبری تابناک در گزارش مربوط به برنامه‌های آخر هفته تلویزیون برای پخش فیلم‌های سینمایی نوشت: تلویزیون در حالی به استقبال آخر هفته می‌رود که کنداکتور شبکه‌ها مملو از فیلم‌های تکراری و یا قدیمی و بازپخش‌ها شده است! در این میان شبکه سه با بیرون کشیدن چندباره فیلم‌هایی چون «تحفه هند» یا تله‌فیلم «قصه داوود و قمری» گوی سبقت را در پخش تکراری و بی‌توجهی به تماشاگران از بقیه ربوده است.

اخیرا هم خبرگزاری مهر در گزارشی از تکراری شدن پخش سریال‌ها و فیلم‌های آخر هفته تلویزیون انتقاد کرد و نوشت شاید در وهله اول این اتفاق چندان هم اهمیتی نداشته باشد، اما وقتی می‌بینید هر آخر هفته تلویزیون برای فیلم‌های قدیمی و تکراری خود اطلاع‌رسانی می‌کند و از پخش ده‌ها فیلم خبر می‌دهد که بارها از رسانه ملی پخش شده است با خود فکر می‌کنید پس این همه تولیدات سینمای ایران، آثار مستند و... کجا می‌رود. روند تکرار حالا در رسانه ملی به یک اپیدمی تبدیل شده است و مخاطبان مجبورند دائم به تماشای فیلم و سریال‌هایی بنشینند که پیش از این اگر در سینما ندیده‌اند، صدهابار از همین رسانه در ماه‌ها و سال‌های متمادی و در شبکه‌های مختلف مخاطبشان بوده‌اند. بسیاری از رسانه‌ها در دو،‌سه ماه اخیر انتقادهای متعددی درباره پخش سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی تکراری از شبکه‌های مختلف تلویزیون منتشر کرده‌اند. روز گذشته هم ایرج میلانی، مجری برنامه‌های گردشگری صداوسیما در سخنان صریحی انتقادهای متعددی به مدیران سیما وارد دانست.

انتقادها از سلیقه‌گرایی مدیران سازمان

یکی از مهم‌ترین انتقادها به تلویزیون افت کیفیت برنامه‌ها، حذف برخی برنامه‌های پرمخاطب و تکراری‌شدن کنداکتور پخش در بسیاری از اوقات است. ایرج میلانی درباره اینکه چرا برنامه‌های طبیعت‌گردی وی همچون «یک سفر خوب» در تلویزیون ادامه پیدا نکرد، گفت: یک برنامه تلویزیونی باید هدف مشخص داشته باشد و زمانی که چند سلیقه بدون انسجام در آن دخالت داشته باشد مخاطب گیج می‌شود و در چنین شرایطی ترجیح می‌دهم کار را ادامه ندهم. وی ادامه داد: من ترجیح می‌دهم کنار بکشم تا روزی که برنامه‌ای بسازم که براساس سلیقه خود من پیش برود و حداقل اگر مردم پسندیدند، بتوانم بفهمم که کارم را درست انجام داده‌ام و اگر هم نپسندیدند متوجه شوم که تفکر من غلط بوده است. وی درباره نگاه تلویزیون در حمایت از این آثار اظهار کرد: صداوسیما سازمان عظیمی است و در بخش‌هایی که ما مشغول کار بوده‌ایم، مدیریت‌های ثابت و ماندگاری ندارد و احساس می‌کنم نوعی بی‌قیدی در حمایت از برنامه‌ها وجود دارد. به‌طور مثال نه برنامه من؛ که اگر هر برنامه خوبی در رسانه ملی تعطیل شود مدیران با خود می‌گویند «خب تعطیل شد» و برایشان اهمیت چندانی ندارد.

میلانی تصریح کرد: اگر رسانه خصوصی بود و یا مدیران سلیقه‌های فردی خود را کنار می‌گذاشتند، شاید نتایج بهتری می‌گرفتیم. البته همیشه هم شبکه‌های خصوصی خوب عمل نمی‌کنند و شاید اگر شبکه خصوصی داشتیم با خود می‌گفتیم ای‌کاش شبکه‌های دولتی داشتیم. با این حال خوب است که تلاش شود شبکه‌های دولتی از مدیریت‌های سلیقه‌ای و فردی برخوردار نباشند و یک شورای چندنفره سیاست‌گذاری در شبکه‌ها تصمیم‌گیر باشد، نه البته شبیه شورای سیاست‌گذاری کل سازمان که بیشتر جهت‌گیری‌های سیاسی را در ملاحظات خود در نظر می‌گیرد.

پیش از این نیز حسین محجوب، بازیگر پیشکسوت سینما و تلویزیون، درباره عملکرد صداوسیما و نبود سریال‌ها و آثار خوب برای مخاطبان گفت: گاهی آثار و سوژه‌ها و موضوعات تکراری در تلویزیون می‌بینیم که برای ما ناخوشایند است و مردم هم تمایلی ندارند این اتفاقات را در تلویزیون دنبال کنند. او با بیان اینکه مدیران از حرف‌های او دلخور می‌شوند، عنوان کرد: گاهی از ما که این حرف‌ها را بیان می‌کنیم ناراحت می‌شوند، اما ما که نمی‌خواهیم کلاه‌شرعی برای خود بسازیم. وقتی در طول سال‌ها تغییری حاصل نشده است خیلی جای نگرانی دارد. این بازیگر اظهار کرد: ما باید به این فکر باشیم که خوراک خوبی برای مردم تدارک ببینیم، نه آثاری که مردم آنها را نبینند. با کمال تاسف مدیران ما این مسائل را درک نمی‌کنند، من بارها با مدیران و در رسانه‌ها صحبت کرده‌ام، اما ظاهرا حرف‌هایم شنیده نمی‌شود.

گلایه مدیران از بودجه

درحالی‌که بسیاری از کارشناسان از شیوه مدیریت مدیران سازمان انتقاد می‌کنند و سلیقه‌گرایی را عامل افت کیفی برنامه‌های تلویزیون می‌دانند، مدیران رسانه علت اصلی مشکلات برنامه‌های تلویزیونی را در کاهش بودجه دولتی خلاصه می‌کنند. طبق برآوردهای سازمان صدا و سیما هزینه‌های این نهاد معظم رسانه‌ای در سال حدود سه هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود. گویا تا پیش از روی کار آمدن دولت روحانی بخش اعظم هزینه‌های تلویزیون از محل بودجه عمومی دولت پرداخت شده، اما با روی کار آمدن دولت یازدهم این رقم به حدود نصف کاهش پیدا کرده است. پیشنهاد دولت در لایحه بودجه سال ۹۷ برای سهم صدا و سیما از محل بودجه عمومی هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده که در صورت تصویب این رقم،‌ باقی دو هزار میلیارد تومان از هزینه‌های سازمان باید ازسوی خود سازمان تامین شود. یعنی از محل فروش آنتن، آگهی بازرگانی و...

اگرچه نقد مدیران به کاهش بودجه هم قابل‌توجه است، اما به‌نظر نمی‌رسد که منبع همه مشکلات کاهش بودجه باشد. مدیریت سلیقه‌ای، تعطیلی برخی از برنامه‌های محبوب، اعمال محدودیت‌های متعدد برای برنامه‌سازان و.... همچنان در کانون مهم‌ترین انتقادها علیه رسانه ملی است. این در حالی است که هرازگاهی با برخی ایده‌ها و ابتکارهای برنامه‌سازان تلویزیون اعتماد و استقبال عمومی از این رسانه افزایش می‌یابد. کاری که برنامه ورزشی نود در زمان برگزاری قرعه‌کشی مسابقات جام جهانی فوتبال انجام داد، از این نمونه ابتکارها بود.