همزمان با واپسین روزهای منتهی به ۲۰ ژوئیه
فینال هسته‌ای به وقت اضافه کشید
گروه دیپلماسی: پس از چهار دور مذاکرات سخت و فشرده محمدجواد ظریف و جان کری، وزرای خارجه ایران و آمریکا، روز گذشته معاونان هیات‌های مذاکره‌کننده ایران، اتحادیه اروپا و آمریکا در هتل کوبورگ تشکیل جلسه دادند تا نگارش متن پیش‌نویس توافق جامع هسته‌ای را در این واپسین روزها ادامه دهند. همچنین روز گذشته ویلیام برنز، معاون وزیر امور خارجه آمریکا نیز دیداری حدودا یک ساعته با وزیر امور خارجه ایران داشت. ظریف پس از این دیدار در‌خصوص تمدید زمان مذاکرات گفت «هنوز با تمدید زمان مذاکرات براساس توافق ژنو، موافقت نکرده‌ایم.» این در شرایطی است که وزیر خارجه ایران پس از مذاکراتش با وزیر خارجه آمریکا بر سودمند بودن تمدید زمان گفتوگوها تاکید کرد. ظریف در این رابطه به «ایرنا» گفت: «در حال حاضر آنقدر پیشرفت کرده‌ایم که به روسای دولت‌هایمان بگوییم این فرآیند ارزش ادامه دادن دارد. این توصیه من است و مطمئن هستم که جان کری نیز همین توصیه را مطرح خواهد کرد.» برنز پس از مذاکرات با ظریف، با معاونان وزیر خارجه ایران دیدار کرد. به گزارش «ایسنا»، سید‌عباس عراقچی و مجید تخت روانچی، معاونان وزیر امور خارجه ایران با ویلیام برنز، معاون وزیر امور خارجه آمریکا دیداری نیم ساعته داشتند.
این در شرایطی است که یک عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای به خبرگزاری مهر خبر داد که مذاکرات روز جمعه متوقف خواهد شد. به گفته او، مذاکرات روز گذشته با آمریکا و اتحادیه اروپا نیز درباره بحث تمدید و شرایط تمدید مذاکرات بود. او همچنین تاکید کرد که هنوز میزان تمدید مذاکرات و زمان دور آتی مشخص نشده است.
ارائه گزارش هسته‌ای به تهران و واشنگتن
از دیگر سو، سه‌شنبه‌شب وزیر خارجه آمریکا با لغو سفر خود به خاورمیانه پس از سه روز حضور در وین، محل مذاکرات را برای ارائه گزارش به رئیس‌جمهور آمریکا به سمت واشنگتن ترک کرد. در عین حال حسین فریدون دستیار ویژه رئیس‌جمهوری ایران نیز که به‌منظور اطلاع از آخرین تحولات روند مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۵ و ارائه گزارش تفصیلی به رئیس‌جمهوری در مذاکرات وین ۶ حضور یافته بود، همان شب به پایتخت بازگشت. عزیمت این مقامات دیپلماتیک به پایتختهایشان برای ارائه گزارش و مشورت، بدون‌شک نشان‌دهنده جدی بودن مذاکرات و اهمیت گفت‌وگوهای صورت گرفته است، اما در این میان مسالهای که بیش از باقی مسائل در رسانه‌ها مطرح شده بحث تمدید مذاکرات است. همچنان‌که دیپلماتها در وین از احتمال تمدید زمان مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ بعد از بیستم ژوئیه (۲۹ تیرماه) برای رسیدن طرفین به توافق جامع میگویند.
یک دیپلمات ایرانی که خواست نامش فاش نشود، سه‌شنبه شب در گفتوگو با «ایرنا» گفت: «بعید میدانم مذاکرات برای رسیدن به توافق جامع تا یکشنبه هفته آینده (۲۰ ژوئیه) به اتمام برسد زیرا نیاز است نمایندگان کشورها به پایتختهای خود باز‌گردند و مشورت کنند.» به گفته این دیپلمات به احتمال بسیار زیاد مذاکرات تمدید میشود. در همین حال یک دیپلمات دیگر نیز به «ایرنا» گفت: «به نظر ما تا ۲۰ ژوئیه طرفین باید به توافق دست یابند، اما از نظر تکنیکی با توافق ایران و ۱+۵ می‌تواند این مذاکرات ادامه یابد و تا ۲۳ نوامبر تمدید شود.»
از دیگر سو مایکل مان، سخنگوی اشتون نیز با بیان اینکه مذاکرات میان طرف‌های حاضر به‌شدت در جریان است، در عین حال تاکید کرد که درباره دستیابی به توافق نهایی در زمان تعیین شده تردید دارد.
ادامه گفتوگوها در وین
در شرایطی که تنها چهار روز تا پایان ضرب‌الاجل تعیین شده برای رسیدن به توافق جامع باقی مانده است، مذاکرات هسته‌ای وین ۶ که از یازدهم تیرماه آغاز شده همچنان با رایزنیها و انجام دیدارهای دو جانبه، سه جانبه و عمومی هیات‌های مذاکره‌کننده ایران و ۱+۵ با دستور کار نگارش متن پیش‌نویس توافق جامع هسته‌ای ادامه دارد.
به گزارش «ایرنا»، مجید تخت روانچی و عباس عراقچی از ایران، هلگا اشمید و استفان کلمنت از اتحادیه اروپا و وندی شرمن از هیات آمریکایی در نشست روز چهارشنبه با محور بررسی تعهدات طرفین مذاکره حضور یافتند. این دور از گفت‌وگوهای هسته‌ای که آخرین مرحله از مذاکرات قبل از پایان مهلت تعیین شده ۲۰ ژوئیه در توافق موقت ژنو محسوب میشود، با اضافه شدن وزیران امور خارجه آمریکا و سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا به مذاکرات از روز یکشنبه گذشته شکل جدیتری به خود گرفت.
محمدجواد ظریف، مذاکره‌کننده ارشد جمهوری اسلامی در ملاقاتهای متعدد گروهی، دوجانبه و سه جانبه با همتایان آمریکایی و اروپایی خود در روزهای گذشته به بررسی روند مذاکرات و حل و فصل اختلافات موجود پرداخت. ظریف در چهار دیدار دو جانبه با جان کری همتای آمریکایی خود مذاکرات فشرده، جدی و سختی را با هدف رفع ابهام‌ها از برنامه هسته‌ای ایران و همچنین تحقق حقوق ملت ایران انجام داد و این گفتوگوها به گونه‌ای انجام شد که وزیر امور خارجه آمریکا در نشست خبری روز سه‌شنبه خود با خبرنگاران قبل از ترک وین به مقصد واشنگتن از ظریف به عنوان مذاکره‌کننده‌ای سرسخت یاد کرد.
رایزنی کری با اوباما و کنگره
همزمان با برگزاری مذاکرات در وین در داخل دو کشور ایران و آمریکا نیز بحث هسته‌ای به شدت داغ است. در این رابطه جن ساکی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در واکنش به اظهارات اخیر جان کری، وزیر امور خارجه این کشور که گفته بود پیشرفتهای محسوسی در مذاکرات هسته‌ای ایران حاصل شده است، گفت: «پیشرفت‌هایی حاصل شده است و این پروسه ادامه دارد. وزیر امور خارجه قرار است در روزهای آینده با رئیس‌جمهور و کنگره رایزنی کند و به‌طور قطع، تمدید، یکی از گزینه‌هایی است که مطرح میشود، اما من این موضوع را به تیم مذاکرهکنندهمان می‌سپارم تا در این خصوص اطلاعات بیشتر را بدهند.» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در ادامه به اظهارات کری اشاره کرد که تعداد سانتریفیوژهای ایران را زیاد دانسته بود و گفت: «من فکر می‌کنم بهتر است اجازه دهیم روند مذاکرات در تیم مذاکره محرمانه باقی بماند و از اعلام تعداد سانتریفیوژها به صورت علنی پرهیز کنیم.» جن ساکی در پایان در مورد رایزنی جان کری با اعضای کنگره تاکید کرد: «من نمی‌دانم که او با کدام یک از اعضای کنگره گفتوگو خواهد کرد، اما کری ۲۸ سال در کنگره بوده است و به سادگی می‌تواند از طریق تلفن نیز با آنها صحبت کند. من اطلاعات بیشتری در این باره ندارم.» او همچنین احتمال سفر دوباره کری به وین را ممکن دانست، ولی گفت هنوز تصمیمی در این باره گرفته نشده است.
تاکید اوباما و مرکل بر پیشرفت مذاکرات
همچنین پس از مذاکرات فشرده وزرای خارجه ایران و آمریکا، رئیس‌جمهور آمریکا و صدراعظم آلمان در یک تماس تلفنی ضمن گفتوگو در مورد مذاکرات هسته‌ای ایران تاکید کردند که این مذاکرات پیشرفت‌هایی داشته است. به گزارش «ایسنا»، به نقل از خبرگزاری دویچه وله، باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا و آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در گفت‌وگوی تلفنی یادآور شدند در مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ پیشرفت‌هایی حاصل شده است. اوباما و مرکل همچنین تاکید کردند لازم است ایران برای اثبات صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای‌اش و این مساله که به دنبال دستیابی به سلاح هسته‌ای نیست گام‌های لازم را بردارد.
ظریف: تحریم‌ها باید به‌طور کامل لغو شود
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران که برای انجام مذاکرات هسته‌ای ایران و ۶ قدرت جهانی در وین به سر می‌برد روز سه‌شنبه پس از دیدار با جان کری، همتای آمریکایی خود، پیشنهاد داد مذاکرات پس از زمان مقرر ادامه یابد. رئیس هیات مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در جمع خبرنگاران رسانههای داخلی و خارجی در وین با بیان اینکه لغو تحریم‌ها از جمله موضوعاتی بود که در این چند روز مورد بحث قرار گرفت، تاکید کرد:«ما کاملا مشخص کردیم که تحریم‌ها باید به‌صورت کامل لغو شود.» ظریف همچنین خطاب به آمریکایی‌ها تاکید کرد در این شرایط، اصرار بر تعداد، اصرار بی‌موردی است. به گزارش« ایرنا»، وزیر خارجه ایران با تاکید بر اینکه بیش از حقوقمان هیچ چیز نمی‌خواهیم، افزود: «فعلا به اندازه کافی ۲۰ درصد داریم. هیچ برنامهای نداریم که بیش از حد نیازمان بسازیم و امیدوارم مذاکرات سه روز گذشته چنین فضایی را ایجاد کرده باشد که طرف‌های مذاکره ما در ۱+۵ به این مفهوم رسیده باشند.»
ظریف می‌گوید واشنگتن باید در رابطه با پیشنهادهای ایران تصمیم بگیرد. به گزارش «ایسنا» وزیر خارجه ایران که مذاکره با همتای آمریکایی خود را «خوب» توصیف کرده است، گفت: «تلاش می‌کنیم تا به چارچوب‌هایی که بر اساس اصول غیرمنطقی بنا شده‌اند پایان دهیم و به توافقی بر سر آنچه در قرارداد ژنو مورد موافقت قرار گرفت، برسیم.» او افزود: «واشنگتن نیازمند است برای رسیدن به راه‌حل، تصمیم سیاسی بگیرد و اینکه کدام راه‌حل زمینه را برای توافق هموار می‌کند و اینکه در صورت اتخاذ کدام راه‌حل، بن‌بست موجود پایان خواهد یافت.»
پرانتزها تا حد امکان حذف شده است
ظریف در پاسخ به سوال دیگری درباره وضعیت نگارش متن توافق جامع گفت:« تا آنجا که می‌شده متن را تمیز کرده‌ایم؛ پرانتزها تا آنجا که می‌شده حذف شده و الان متن نیاز به توافق سیاسی دارد که آن قسمت‌های مورد اختلاف وارد متن شود و پس از آن، متن دیگر دشواری نخواهد داشت.» همچنین ظریف در پاسخ به سوالی درباره موضوع رآکتور آب سنگین اراک و اینکه آیا از اختلافات در این باره کاسته شده است، گفت: «درباره همه موضوعات مفصل بحث کردیم. در مورد اراک هم بحث مفصلی شده است. به نظر ما روشهای علمی و قابل قبول و قابل راستی‌آزمایی وجود دارد که نگرانیها را رفع کند و هدف این بوده و در این زمینه مشغول مذاکره هستیم». از دیگر سو او درباره تغییر مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا یعنی کاترین اشتون که تا نوامبر در این سمت حضور دارد، گفت:« یقین دارم که زمان کافی تا آن موقع برای رسیدن به نتیجه وجود دارد.»
مخالفت منندز با طرح پیشنهادی ظریف
از دیگر سو محمد جواد ظریف در گفت‌وگویی که روز سه‌شنبه با روزنامه نیویورک تایمز داشت از احتمال مصالحه ایران برای تعلیق برنامه اتمی خود سخن گفت. به گفته وزیر امور خارجه ایران بر اساس «طرح ابتکاری» از سوی ایران، این کشور آماده است برنامه‌های غنی‌سازی اورانیوم خود را به مدت سه تا هفت سال متوقف کند.
پس از انتشار این گفتوگو بود که رابرت منندز، رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا، اعلام کرد طرح پیشنهادی ظریف قابل قبول نیست. زیرا این طرح، برنامه هسته‌ای کنونی ایران را حفظ می‌کند و در آن هیچ امتیازی داده نشده است.
به گزارش خبرگزاری فارس، رابرت منندز، روز سه‌شنبه در سنا حاضر شد تا درباره این اظهارات ظریف بحث کند. محمد جواد ظریف در مصاحبه روز دوشنبه خود با روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز گفت که ایران هنوز تمایلی به برچیدن هیچ‌یک از زیرساختهای برنامه هسته‌ای خود ندارد. ظریف ادامه داد: «بگذارید به وضوح بگویم-این مساله ۱۹ هزار سانتریفیوژ را که در چرخه ایران وجود دارد برجای خود باقی میگذارد. این بازی نهایی نیست.» در مقابل منندز می‌گوید طرح ظریف برنامه اقدام مشترک را تمدید می‌کند و اجازه می‌دهد که برنامه هسته‌ای ایران تحت نظارت ادامه داشته باشد اما امتیازاتی را واگذار نمی‌کند. پیش از آن نیز، ادرویس رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا از ایالت کالیفرنیا و الیوت انجل یکی از نمایندگان ارشد کنگره بیانیههایی را صادر کردند که در آن در خصوص پیشرفت نداشتن مذاکرات هسته‌ای ابراز نگرانی کردند.
تلاش جمهوریخواهان برای تشدید تحریم‌های ایران
در شرایطی که هنوز سرنوشت مذاکرات هسته‌ای مشخص نیست و دو طرف ایرانی و آمریکایی از احتمال تمدید مذاکرات سخن میگویند، جمهوریخواهان آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های لغو شده علیه ایران دست به‌کار شده‌اند. به گزارش خبرگزاری فارس، پایگاه خبری المانیتور با اشاره به بیانیه‌های چندین نماینده جمهوریخواه کنگره آمریکا در مورد احتمال تمدید مهلت مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵، نوشته است که جمهوریخواهان تلاش خود را برای تشدید تحریم‌های ایران آغاز کرده‌اند.
جان کری روز سه‌شنبه پس از چند دور مذاکره با همتای ایرانی خود، تلویحا از احتمال تمدید مذاکرات سخن گفت. به نوشته المانیتور، این اظهارات موجب شده تا جمهوریخواهان هم در سنا و هم در مجلس نمایندگان برای در دستور کار قرار دادن «اقدامات تنبیهی» در موعد ۲۰ جولای (۲۹ تیر) که مهلت مذاکرات به پایان میرسد، وارد عمل شوند. جان مک کین، سناتور جمهوریخواه نیز به اظهارات کری واکنش نشان داده و گفته است:
«۲۰ جولای تاریخی بود که اعلام شد. بنابراین، فکر می‌کنم تحریمهایی که کاهش یافته، باید بار دیگر اعمال شود، مگر آنکه دلیل کاملا موجهی برای انجام ندادن این کار وجود داشته باشد.» براساس برنامه مشترک اقدام که سوم آذر پارسال در ژنو به توافق طرفین رسید، برخی از تحریم‌های ایران لغو شده است. اعضای کنگره در اظهاراتی که برخی آن را تقسیم کار قانون‌گذاران و قوه مجریه آمریکا تفسیر کرده‌اند، بارها خواستار بازگشت و حتی تشدید تحریم‌های ایران شده‌اند.
سناتورهای آمریکایی: توافق نهایی با ایران شامل ۲۰ سال بازرسی شود
از دیگر سو، سناتورهای ارشد آمریکایی روز سه‌شنبه، خواستار آن شدند که توافق نهایی هسته‌ای با ایران شامل دست‌کم ۲۰ سال بازرسی از تاسیسات هسته‌ای باشد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، رابرت منندز، رئیس کمیته روابط خارجی سنا، و لیندزی گراهام، از حزب جمهوریخواه، نامه‌ای را با این مضمون تنظیم کرده و قصد دارند آن را طی هفته جاری، به رئیس جمهوری آمریکا ارسال کنند. در این نامه آمده است که «توافق نهایی با ایران باید شامل یک سازوکار بازرسی و راستی‌آزمایی درازمدت بشود که مدت زمان آن دست‌کم ۲۰ سال طول بکشد.»
۶۱ درصد آمریکایی‌ها خواهان توافق هسته‌ای با ایران
نتایج یک نظرسنجی در ایالات متحده آمریکا نشان می‌دهد که ۶۱ درصد آمریکایی‌ها خواهان توافق مشروط هسته‌ای واشنگتن با ایران هستند. بر اساس این نظرسنجی، ۶۱ درصد از شرکت‌کنندگان بر این عقیده‌اند که باید در مقابل رفع برخی تحریم‌ها، ظرفیت غنی‌سازی ایران محدود و بازرسی‌های سرزده اضافی از فعالیت‌های هسته‌ای این کشور اعمال شود. ۶۲ درصد از جمهوریخواهان، ۶۵ درصد از دموکرات‌ها و ۵۱ درصد از کسانی که مستقل از این جناح‌ها هستند، موافق این نظر بوده‌اند. نتایج این نظرسنجی که از سوی نهاد «برنامه مشاوره عمومی» و مرکز مطالعات بین‌المللی و امنیتی دانشگاه مریلند آمریکا انجام شده، روز سه‌شنبه ۲۴ تیرماه در سایت رسمی «برنامه مشاوره عمومی» منتشر شده است. در میان شرکت‌کنندگان در نظرسنجی یاد شده، تنها ۳۵ درصد موافق ایده ادامه اعمال فشارهای روزافزون بر ایران برای وادار کردن جمهوری اسلامی به توقف غنی‌سازی اورانیوم بوده‌اند، ایده‌ای که مورد حمایت برخی از اعضای کنگره نیز هست. اما اکثریت بر این نظر هستند که ایران می‌تواند غنی سازی را در سطح مورد نیاز برای تولید انرژی هسته‌ای انجام دهد و امکان بازرسی‌های سرزده برای ممانعت از ساخت بمب هسته‌ای در کشور را فراهم سازد، به این ترتیب برخی تحریم‌ها بسته به عمل جمهوری اسلامی به تعهدات خود می‌تواند به تدریج برچیده شود. این نظرسنجی از این جهت در نوع خود منحصربه‌فرد است که در نظرسنجی خلاصه‌ای از استدلال اعضای کنگره برای تعامل با ایران یا رها کردن مذاکرات و بیشتر کردن فشار‌ها بر این کشور برای کسانی که در این نظرسنجی شرکت کرده‌اند، توضیح داده شد.
ارسال نظر