تحلیل حجاریان از نوع واکنش ایران به تمدید تحریم‌ها

دنیای اقتصاد: سعید حجاریان، کارشناس، تحلیلگر و فعال سیاسی اصلاح طلب در گفت‌وگو با پایگاه خبری «جماران» به بررسی انتخابات آمریکا و پیروزی دونالد ترامپ در این انتخابات پرداخت و در پاسخ به این پرسش که برخی‌ این انتخابات را با انتخابات سال ۸۴ ایران و پیروزی احمدی‌نژاد مقایسه می‌کنند، گفت: «به نظر من این دو انتخابات با یکدیگر قابل‌مقایسه نیستند.

شاید بتوان از جهت پوپولیستی و ضدوضع موجود، این دو انتخابات را با هم مقایسه کرد. همیشه شعار تغییر، رای می‌آورد و این مساله کاری به چپ و راست ندارد، هرکسی شعار تغییر دهد رای می‌آورد چه اوباما باشد چه ترامپ؛ اما مساله اینجا است که این شعارها غیرقابل حصول و وعده‌های سر خرمن است.» او با اشاره به مشکلات حاصل از دوران هشت ساله ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد افزود: «روحانی در چهار سال اول خود تماما مشغول آواربرداری بوده و نتوانسته است کار آن‌چنانی در اقتصاد انجام دهد؛ به همین خاطر مردم هم از این وضعیت ناراضی هستند و معتقدند که روحانی کاری نکرده است. در چنین شرایطی است که یک فرد پوپولیست با سوارشدن بر موج نارضایتی مردم می‌تواند مثلا با وعده‌ای مانند چند برابر کردن یارانه‌ها نظر مردم را به خود جلب کند. نمی‌گویند که مشکل کار و ریشه همه این خرابی‌ها به دوران همان شعارهای پوپولیستی برمی‌گردد. متاسفانه توده مردم این مسائل را به دلایل مختلف نمی‌توانند درک کنند، مردم این را می‌بینند که روحانی قول داده بود با برجام مشکلات اقتصادی کشور حل شود، اما در عمل این اتفاق رخ نداده است. چرا روحانی نتوانسته به برخی از وعده‌هایش عمل کند؟ چون آوارهای ناشی از خرابی زیاد بوده و این آواربرداری بیش از آن چیزی که فکرش می‌شد زمان برده است.» حجاریان تحلیلش در مورد رای آوردن دونالد ترامپ در انتخابات را نیز این‌چنین بیان کرد: «درمجموع کمتر از ۲۵ درصد جامعه آمریکا به ترامپ رای دادند؛ به‌عبارت‌دیگر پوپولیسم در کمتر از یک‌چهارم مردم آمریکا نفوذ کرده است. در ثانی نهادهای مدنی در آمریکا قوی است، پوپولیسم در جوامعی رشد پیدا می‌کند که نهادهای مدنی ضعیف باشند و به‌نوعی ما با جامعه توده‌وار روبه‌رو باشیم؛ بنابراین در آمریکا همان‌گونه که در اعتراضات بعد از انتخاب ترامپ هم دیدیم جامعه مدنی اجازه نخواهد داد او هر کاری که دلش خواست انجام دهد و از طرف دیگر این حزب جمهوری‌خواه و سیستم سیاسی آمریکا است که اجازه ماجراجویی بیش‌ از حد را به ترامپ نمی‌دهند.»حجاریان در بخش دیگری از سخنانش افزود: « با همه این اوصاف ترامپ یکسری کارهای عجیب‌وغریبی می‌کند که من نام آن را «سلطانیسم آمریکایی» می‌گذارم. ببینید ترامپ فردی است که به همراه خانواده خود به سبک حرمسراهای دوران قاجار ما در کاخش می‌نشیند و ‌مانند سلاطین، افراد را به حضور می‌پذیرد و پست‌ها را برمبنای تقرب تقسیم می‌کند. این مدل، مدل سلطانی است.

این فرد برای خودش در سراسر دنیا کاخ دارد و روزها و فصل‌های مختلف سال را در تفرجگاه‌های مختلف سپری می‌کند و ییلاق -قشلاق دارد و انگار شاه است (خنده). این سلطانیسم در آمریکا خیلی عجیب است و جای بحث زیادی دارد؛ بنابراین این سلطانیسم در مقابل جامعه مدنی آمریکا قرار می‌گیرد و به نظر من چالش آینده جامعه مدنی و سیستم سیاسی آمریکا با ترامپ این موضوع خواهد بود.» این فعال اصلاح‌طلب درباره رابطه ایالات‌متحده و عربستان در دوران ترامپ نیز می‌گوید: «برخلاف وعده‌های ترامپ، موضوع تجدیدنظر در روابط با سعودی‌ها به دلیل سرمایه‌های عربستان در آمریکا و بازار فروش سلاح قابل‌تصور نیست.» حجاریان با هشدار نسبت به وضعیت ایران در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ تاکید کرد: «روی کار آمدن ترامپ برای ما یک مقدار خطرناک است. چون افرادی که در حوزه وزارت خارجه و وزارت دفاع به ترامپ نزدیک هستند و به‌عنوان گزینه‌های این وزارتخانه‌ها معرفی می‌شوند، افرادی مانند رامنی، بولتون، جولیانی و... مخالف ایران هستند. همین افراد از منافقین پول گرفتند و برای آنها سخنرانی کردند. همین‌الان هم افرادی کاسه گدایی در دست گرفته و جلوی برج ترامپ می‌گویند: بگیروببند و امانش نده، به دست من پهلوانش بده.»

این نظریه‌پرداز اصلاح طلب در واکنش به این موضوع که روزی که ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا برگزیده شد بسیاری از تحلیلگران و مسوولان گفتند، ترامپ گزینه مناسب‌تری برای جمهوری اسلامی است؛ چرا که او مانند کلینتون به سیاست‌های کلی آمریکا پایبند نخواهد بود و بهتر می‌توان با او معامله کرد، افزود: «ترامپ هم همان‌گونه که گفتم کم‌کم داخل سیستم می‌شود، همیشه می‌گفتند دموکرات‌ها ایران را سر مساله حقوق بشر اذیت می‌کنند و برعکس جمهوری‌خواهان با ما بهتر هستندو اهل معامله‌اند. در دوره اوباما انگار موضوع برعکس شد، اوباما در زمینه حقوق بشر مشکل کمتری با ما داشت، اما ممکن است ترامپ با ما مشکل داشته باشد، به‌ویژه با وجود لابی آیپک که بیشتر در جمهوری‌خواهان نفوذ دارند ممکن است ایران را حتی در زمینه حقوق بشر تحت‌فشار قرار دهد. شما ببینید فیدل کاسترو از دنیا می‌رود و ترامپ می‌گوید، دیکتاتور بی‌رحم مرد؛ اما اوباما مرگ کاسترو را تسلیت گفت و محترمانه‌تر برخورد کرد. این رفتار ترامپ می‌تواند برای ما هم نشانه باشد، بنابراین من معتقدم که ترامپ با ما مشکل خواهد داشت و در مقابل ما هم با او بیشتر از اوباما دچار تنش می‌شویم.» حجاریان تنش‌های احتمالی میان تهران-واشنگتن در دوره ریاست‌جمهوری آتی آمریکا را بیشتر در زمینه حقوق بشر و برجام و هسته‌ای دانست و گفت: «یکی از راه‌هایش این است که آمانو و آژانس هسته‌ای را تحریک می‌کند تا گزارش‌های ضد ایران به سازمان ملل بدهد.» این فعال سیاسی، به عکس‌العمل ایران در صورت تمدید تحریم‌ها علیه کشور اشاره کرد و گفت: «مقامات ایران تهدید کردند که در صورت تمدید تحریم‌ها ما هم‌بسته‌های موردنظر خودمان را داریم و عکس‌العمل نشان خواهیم داد؛ اما نگفتند که این واکنش به برجام مرتبط خواهد بود. در این مساله باید دقت شود؛ به نظر من عکس‌العمل ایران در راستای بر هم زدن برجام نخواهد بود ایران در زمینه‌های دیگر واکنش خواهد داشت.»