دنیای اقتصاد: «برای تعطیلی آخر هفته یا تعطیلات سال نو در کنار خانواده‌تان چه برنامه‌ای دارید؟ نظرتان در مورد یک سفر کوتاه با قطارهای نوستالژیک تاریخی و گشت و گذار در مناظر زیبای اطراف شهر یا طبیعت بکر سراسر کشور چیست؟» اینها تبلیغات یک شرکت تفریحی گردشگری در اروپا است. گردشگری ریلی یکی از مهم‌ترین روش‌های درآمدی در صنعت توریسم به‌شمار می‌آید. در اغلب کشورها، قطارهای قدیمی و نوستالژیک که سده‌ها در خطوط مختلف کار می‌کردند، حالا بازسازی شده‌اند و برای سفرهای تفریحی یا مقاصد گردشگری مورد استفاده قرار می‌گیرند. راه‌آهن تاریخی، راه‌آهنی است که برای زنده نگه داشتن تاریخ زندگی حمل‌ونقل ریلی و حفظ تصویر گذشته خطوط راه‌آهن مورد استفاده قرار می‌گیرد. اغلب خطوط راه‌آهن تاریخی دوره یا دوره‌های مشخصی از تاریخ سیستم ریلی را به تصویر می‌کشند. از مشخصه‌های این خطوط می‌توان به راهبری دستی قطار، استفاده از چکش‌های دستی برای تغییر مسیرها و شیوه‌های قدیمی سوخت‌رسانی اشاره کرد. تا پیش از ظهور لکوموتیوهای بخار در اوایل قرن نوزدهم، سرعت حرکت انسان روی زمین به اسب وابسته بود. اما راه‌آهن روش زندگی ما را متحول کرد. برای اولین بار فرصت مسافرت در مسافت‌های طولانی و بهبود توزیع کالاها را فراهم کرد. در نیمه دوم قرن بیستم پیدایش ماشین‌ها و کامیون‌ها، بازار سنتی راه‌آهن را به چالش کشید و صنعت ریل نیز با پیشرفتی چشمگیر، استفاده از موتورهای برقی را جایگزین لکوموتیوهای بخار کرد. گروه‌های زیادی در نقاط مختلف دنیا به‌منظور نشان دادن پیامدهای فرهنگی و اجتماعی توسعه راه‌آهن، برای حفظ نوستالژی خطوط و سیستم‌های قدیمی راه‌آهن اقدام کرده‌اند. در ادامه به انواع مختلف گردشگری ریلی در دنیا می‌پردازیم.

راه‌آهن کوهستانی

ایجاد معابری برای عبور قطار از تپه‌های شیب‌دار و از دل کوهستان با چالش‌های زیادی همراه است. این خطوط برای انتقال بار یا مسافر توسعه می‌یابند، اما به‌دلیل مسیر باریک و منحنی‌شکلی که دارند و عبور از تونل‌های هیجان‌انگیز آن هم با قطارهای بخار صد تا دویست سال پیش جذابیت‌های زیادی را برای گردشگران به همراه دارد.مشکلات ساخت‌وساز در ارتفاعات، عدم دسترسی به مناطق شهری و رعایت الزامات خاص در توسعه خطوط کوهستانی عاملی است، برای اینکه بسیاری از آنها همچنان شکل قدیمی و دست‌نخورده خود را حفظ کنند. این اتفاق باعث شده مسافران و گردشگران در حین بازدید از مناظر بکر کوهستانی از شاهکارهای مهندسی سازندگان راه‌آهن طی قرن‌های پیش حیرت‌زده شوند. مجموعه این عوامل راه‌آهن کوهستانی را به یکی از سودآورترین جاذبه‌های گردشگری ریلی در اروپا تبدیل کرده است.

خطوط آهنی استخراج معادن

ایجاد مسیر راه‌آهن از گودال‌های درون معادن بخش مهمی از فرآیند استخراج و انتقال مواد از معادن در سراسر جهان بوده است.در این فرآیند با استفاده از چرخ‌های ریلی کوچک سنگ معدن، سنگ‌های زائد و حتی کارگران از تونل باریکی جابه‌جا می‌شوند. در بسیاری از موارد قطارها تنها وسیله حمل‌ونقل از سایت‌های کارگران تا ورودی معادن بوده‌اند. در اغلب موارد ظرفیت بارگذاری قطارها میزان حفاری و مدت زمانی که باید حفاری صورت گیرد را مشخص می‌کند. در سایت‌های اکتشاف معدن، با توسعه شیوه‌های نوین بهره‌برداری یا استفاده از تجهیزات جدید حمل‌ونقل، مسیرهای ریلی متصل به گودال‌ها رها شده‌اند. در عین حال در نقاط بسیاری نیز کار اکتشاف به پایان رسیده است. از این رو در حال حاضر مسیرهای راه‌آهن گودالی به نمایشگاهی برای بازدید گردشگران تبدیل شده و فرصت تجربه یک سفر تفریحی به معادن را فراهم کرده‌اند.

راه‌آهن زیر زمینی

راه‌آهن‌های زیرزمینی یکی دیگر از جذابیت‌های گردشگری ریلی در جهان است. شهر بوداپست در مجارستان یکی از مناطق اصلی گردشگری ریلی زیرزمینی به حساب می‌آید. خط راه‌آهن زیرزمینی میلینیوم یا M۱ که طی سال‌های ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۶ ساخته شده، قدیمی‌ترین خط از سیستم حمل‌ونقل بوداپست است. این خط در دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ مورد بازسازی کامل قرار گرفت و حالا آن یک خط تبدیل به هشت خط اصلی شده است. در بازسازی صورت گرفته ظاهر اصلی ایستگاه‌های قدیمی این خط حفظ شده است. در سال ۲۰۰۲ نیز این خط به‌عنوان میراث جهانی در یونسکو ثبت شد. همچنین یک موزه زیرزمینی ریلی در میدان دیک فرنس بوداپست وجود دارد که آثاری از تاریخ اولیه راه‌آهن و مترو در آن دیده می‌شود و به محل اجتماع بسیاری از گردشگران تبدیل شده است.

راه‌آهن تاریخی در بریتانیا

در بریتانیا سعی می‌شود با استفاده از لکوموتیوهای بخار و سوخت‌های دیزلی، فضای قدیمی و نوستالژیک برای گردشگران زنده شود. خطوط مربوط به این قطارها معمولا به خطوط اصلی متصل نبوده و به صورت فصلی و مقطعی و با هزینه‌ای بالاتر از خدمات حمل‌ونقل عمومی به مسافران خدمات می‌دهد. معمولا به این منظور از خطوطی که زمانی اهمیت تجاری داشته‌اند و بعدها رها شده یا بسته شده‌اند، استفاده می‌شود. اولین خط راه‌آهن تاریخی که مورد استفاده قرار گرفت و به‌طور کامل توسط داوطلبان و سازمان‌های غیر انتفاعی کار خود را آغاز کرد راه‌آهن تالیلین ولز در سال ۱۹۵۰ بود. امروز بریتانیا و ایرلند بیش از ۱۵۰ خط راه‌آهن تاریخی، تراموا و موزه جذاب در حوزه ریلی دارند که به‌طور متوسط سالانه ۱۰ میلیون بازدیدکننده را به خود جذب می‌کنند. خطوط راه‌آهن تاریخی به دلیل جذابیت‌های گردشگری و تفریحی کاملا سودآور هستند و البته بسته به خدمات و امکاناتی که ارائه می‌کنند از سود بیشتری برخوردار می‌شوند. توسعه این خطوط به دلیل جذابیت‌های گردشگری آن توانسته درآمد خوبی را نصیب سیستم ریلی بریتانیا کرده و در عین حال زمینه اشتغال افراد زیادی را به ویژه در مناطق روستایی و دور از شهر فراهم کند.

راه‌آهن در آرژانتین

لاتروچیتا که به انگلیسی پاتاگونیایی قدیمی شناخته می‌شود یک خط راه آهن تاریخی است که از سوی دولت آرژانتین در ۱۹۹۹ به‌عنوان بنای تاریخی ملی اعلام شد. خطی ۴۰۲ کیلومتری که از کوهپایه‌های آند بین اسکوئل و ال مایتن در استان چوبوت و ایالت ریو نگرو عبور می‌کند. در جنوب آرژانتین نیز خطی که برای پارک ملی تیرا دل فوئگو در نظر گرفته شده جنوبی‌ترین خط ریلی فعال در جهان است که فعالیت آن در سال ۱۹۹۴ پس از نوسازی با به‌کارگیری قطارهای بخار از سر گرفته شده است. در استان سالتا در جنوب شرقی فرانسه، خط «قطاری به سوی ابرها» در مسیری به طول ۲۲۰ کیلومتر، در ارتفاع ۴۲۲۰ متری از سطح دریا در لیست مرتفع‌ترین مسیرهای ریلی جهان قرار گرفته است. خطی که از ۲۹ پل و ۲۱ تونل تشکیل شده است.

درآمدزایی اروپایی‌ها از گردشگری ریلی

درآمدزایی اروپایی‌ها از گردشگری ریلی

درآمدزایی اروپایی‌ها از گردشگری ریلی