آموزش ، توسعه ، کارآفرینی

حدود ۶۰ سال پیش دانیل لرنر، جامعه‌شناس معروف در کتاب خود تحت عنوان «گذر از جامعه سنتی به مدرن»، نتایج تحقیق خود در درخصوص توسعه در خاورمیانه را منتشر ساخت. او در این پژوهش برای راهکارهای توسعه در این مناطق از الزاماتی سخن گفت که پس از دهه‌ها از انتشار آن، هنوز محل توجه و بحث و مذاکره است.

او با اشاره به اینکه توسعه نوعی تمایل به تغییر اجتماعی و دستیابی به سطوح بالاتر کیفیت زندگی است، از لزوم افزایش سواد (آموزش)، توسعه شهروندی (رشد شهرها) و رشد وسایل ارتباط جمعی به عنوان سه پارامتر مهم برای توسعه یاد کرد.

بعدها افرادی نظیر ویلبر شرام، اورت راجرز و مک کلند نیز ابعاد دیگری از نظریه توسعه بخشی در جوامع را مطرح کردند که هر یک در جای خود محل بحث و اظهارنظر است.

البته نقدهایی هم در سال‌های بعد از سوی کارشناسان خارجی و داخلی به این نظریه مطرح شد. یکی از نقدهای اساتید ارتباطات در خارج و داخل این بود که در تعیین مدل توسعه و نوسازی، ارائه یک الگو به تنهایی نمی‌تواند سودمند باشند و تجربه‌های تاریخی هر ملت را باید در این زمینه دخیل دانست.

بیش از یک دهه پیش مهدی محسنیان راد، پژوهشگر ایرانی و نویسنده کتاب ارتباط‌شناسی، مدل تازه‌ای از ارتباط و توسعه‌یافتگی ارائه داد و نقدهایی به اساتید کلاسیک علوم ارتباطات وارد کرد. او با اشاره به اینکه مدل لرنر مدلی خطی است (دیدگاه راجرز) که از نقطه A به نقطه B منتهی می‌شود، ارتباط و توسعه را چرخه‌ای یا فراگردی و نه خطی داشت.

با همه این احوال و با پذیرش اینکه مدل لرنر که پس از تحقیق در کشورهای ترکیه، لبنان، مصر، سوریه، اردن و ایران انجام شده بود و حاوی نقدهایی پذیرفته شده است، نمی‌توان از این نگاه درست او غافل شد که گسترش سواد، تحصیل و آموزش که از پایه‌های رشد منابع انسانی است، از عوامل بسیار مهم وتاثیرگذار در توسعه جوامع، رشد بهره‌وری و کارآفرینی است.

از این رو توسعه کارآفرینی به عنوان یکی از نشانه‌های دوران مدرن، بیانگر وضعیتی است که شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی جامعه، مساعد تبدیل رفتارهای معدود و موردی کارآفرینی به یک جریان باشد.

در این خصوص و در تحلیل شرایط امروز ایران در ارتباط با مقوله کارآفرینی، ما در وضعیتی نه چندان بدبینانه و نه چندان خوشبینانه قرار داریم.

شرایطی که باید به طور مداوم به نفع بهبود شرایط برای ورود افراد بیشتری به حیطه کارآفرینی مساله باشد.

در حال حاضر وزارت کار، رفاه و تامین‌اجتماعی با در اولویت داشتن مقوله کارآفرینی به عنوان مهم‌ترین ابزار برای برون‌رفت از شرایط موجود، توجه جدی به این امر دارد.

حوزه منابع انسانی وزارتخانه با درک لزوم از پیش یا پرداختن موانع بروکراتیک و تسهیل فرآیندهای موجود، گام مهمی در این عرصه بردارد. نشانه‌های این اقدامات، آمادگی موجود برای کمک و همیاری هر چه بیشتر به جامعه کارآفرین ایران است.