کشت فراسرزمینی در اوکراین
گروه بازرگانی: دوازدهمین هیات اروپایی روز گذشته به ایران آمد و در دیدار با رئیس پارلمان بخش خصوصی ایران، برای آینده تجاری دو کشور تفاهم‌نامه همکاری مشترک را امضا کرد. به نظر می‌رسد این هیات که با 80 نماینده شرکت‌های اوکراینی در پارلمان بخش خصوصی ایران حاضر شد، بیشتر برای رایزنی به منظور فروش محصولات خود به ایران آمده بود و سرمایه‌گذاری مشترک جزو اولین اهداف آنها نبود؛ بنابراین مذاکرات دوجانبه این هیات با تجار ایرانی بیشتر به بازاریابی تبدیل شده بود.

در این دیدار، رئیس اتاق بازرگانی ایران 5 زمینه فعالیت تخصصی هیات‌هایی را که برای مذاکره بین دو کشور رد و بدل می‌شود، پیشنهاد داد. کاهش هزینه حمل‌ونقل ایران و به تبع آن ایجاد شرکت‌های مشترک حمل‌ونقل از جمله موضوعاتی بود که مورد تاکید رئیس اتاق ایران قرار گرفت.

همچنین سفیر ایران در اوکراین در این دیدار از آغاز کشت فراسرزمینی ایران در اوکراین خبرداد و این موضوع را گامی بزرگ برای توسعه روابط اقتصادی دو کشور دانست. به این منظور 8 هزار هکتار زمین در اوکراین برای این‌کار در نظر گرفته شده است.


5 پیشنهاد به اوکراینی‌ها

رئیس اتاق بازرگانی ایران در دیدار با رئیس اتاق بازرگانی اوکراین به استفاده از ظرفیت‌های دو طرف اشاره کرد و گفت: متاسفانه دو کشور نتوانسته‌اند در سال‌های گذشته آن‌طور که انتظار می‌رود از ظرفیت‌های خود استفاده کنند.

محسن جلال‌پور افزود: تجربه ما در روزهای اخیر نشان داد که چنانچه هیات‌های تخصصی و در حد محدود در ایران حضور یابند،‌ نتایج مذاکرات بهتر خواهد شد. به همین دلیل با توجه به ظرفیت‌های دو کشور، ۵ زمینه فعالیت را پیشنهاد می‌دهم که توسط دو کشورمد نظر قرار گیرد.

زمینه «کشاورزی، صنایع غذایی و دارویی»، «قطعه‌سازی و هواپیماسازی در بخش صنعت»، «معدن و صنایع معدنی»،‌ «حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای» و «نفت، گاز، انرژی و نیروگاهی»، ۵ بخش پیشنهادی رئیس پارلمان بخش خصوصی برای اعزام هیات‌های ایرانی و اوکراینی بود.

وی عنوان کرد: با توجه به رویکرد جدید اقتصاد ایران در همکاری مشترک با کشورها، می‌توانیم در بخش‌های مختلف با اوکراین همکاری داشته باشیم. اتاق بازرگانی نیز در این خصوص آماده همکاری است.

وی به ضرورت کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل کالا بین دو کشور اشاره کرد و گفت: این موضوع باید مورد بررسی قرار گیرد. نبود زیرساخت‌ها مشکل اصلی روابط بین دو کشور است، به همین منظور ایجاد شرکت‌های حمل‌ونقل در اولویت قرار دارند.

جلال‌پور به زمینه‌های همکاری در ترانزیت کالا،‌کشت فراسرزمینی و همکاری شرکت‌هایی که دارای فناوری بالا هستند را مورد تاکید قرار داد و گفت: این موضوع می‌تواند در قالب هیات‌های تخصصی صورت پذیرد. حذف بوروکراسی اداری برای صدور روادید نیز موضوعی بود که رئیس پارلمان بخش خصوصی بر آن تاکید کرد.


هدف‌گذاری ۵ میلیارد دلاری

رئیس اتاق بازرگانی اوکراین نیز در این دیدار اعلام کرد: حضور این هیات در ایران برای ما بسیار حائز اهمیت است. مطمئن هستیم موانع برای همکاری با ایران از بین خواهد رفت.

به گفته گنادی چیژیکوف، اوکراین کشور اروپایی است که دارای 45 میلیون نفر جمعیت است و در زمینه‌های فضاپیما‌سازی و‌ هواپیما‌سازی در دنیا حرفی برای گفتن دارد، در نتیجه می‌تواند تجربه‌های خود را در اختیار ایران بگذارد.

وی افزود: اوکراین مایل است مبادلات تجاری خود را تا 5 میلیارد دلار افزایش دهد. اوکراین کشوری با امکانات بالا است. ماشین‌سازی، هواپیما، موشک‌سازی و واگن‌سازی از مزیت‌های این کشور است. وی به همکاری sme‌های اوکراین و ایران نیز اشاره کرد و گفت: ما خواهان حضور طولانی‌مدت در ایران هستیم به همین منظور در هیات همراه، به جز شرکت‌های بزرگ، شرکت‌های کوچک و متوسط را نیز به همراه آورده‌ایم.

سفیر ایران در اوکراین نیز از سفر وزیر توسعه اقتصادی اوکراین تا چند ماه آینده به ایران خبر داد و گفت: مراودات تجاری بین بخش خصوصی دو کشور انجام شده و تا آذر ماه بخش دولتی دو کشور نیز در این زمینه مذاکرات لازم را افزایش خواهند داد. محمد بهشتی‌منفرد همچنین از برگزاری کمیسیون مشترک اقتصادی بعد از سال‌ها وقفه در ماه نوامبر در تهران خبر داد و افزود: این کمیسیون به ریاست وزیر انرژی و زغال سنگ اوکراین و وزیر جهاد کشاورزی ایران برپا خواهد شد. سفیر ایران در اوکراین از اضافه شدن خطوط پروازی مستقیم بین تهران و کی‌یف خبر داد و گفت: در حال حاضر 4 پرواز بین تهران و کی‌یف برقرار است و در مهر ماه راه‌اندازی خط پنجم پروازی توسط هواپیمایی ماهان را پیگیری می‌کنیم.

بهشتی‌منفرد با بیان اینکه استان اودسا در اوکراین آسمان باز اعلام شده است، خاطرنشان کرد: از همین طریق در تدارک لغو روادید تجار ایرانی هستیم، تا از آسمان این استان استفاده کنند.

وی اظهار کرد: مجتمع کشت صنعتی نیز از ماه آینده در راستای کشت فراسرزمینی در 8 هزار هکتار زمین در اوکراین کار خود را آغاز می‌کند که این رقم در آینده به 20 هزار هکتار افزایش خواهد یافت و نکته قابل توجه این است که بخش اعظمی از کشاورزی در اوکراین دیم بوده و نیاز به آبیاری ندارد و تقریبا تمام تولیدات ارگانیک است.

وی به تجار ایرانی اطمینان داد تا نسبت به شرایط اوکراین نگران نباشند و گفت: ورود ایران به اوکراین برای هرکس تهدید باشد، برای ما فرصت است، اما مشکلات زیادی در بحث روادید وجود داشته که فعلا با پادرمیانی حل شده است و امیدواریم در آینده‌ای نزدیک برطرف شود.

در ادامه سرهی کراسنو شاپکا، کاردار سفارت اوکراین در ایران گفت: موضوع روادید بحث خرید و فروش یا چانه‌زنی نیست، بلکه اجازه‌ای است که دولت هر کشور برای عبور و مرور و اجازه به خاک هر کشوری صادر می‌کند.

وی با کنایه‌ای به‌طرف ایرانی گفت: تعداد روادیدی که سفارت اوکراین در این مدت صادر کرده نسبت به تعداد روادید سفارت جمهوری اسلامی ایران در کی‌یف بیشتر است.

وی خطاب به بازرگانان ایرانی گفت: از آنجا که جزیره کریمه، دونتسک و... اشغال‌ شده است، دولت اوکراین یکسری قوانین را به تصویب رسانده و اجازه نمی‌دهد طرف ثالث با این شهرها و متجاوزان آن، شبه ارتباطی داشته باشد.

اما این جمله کاردار سفارت اوکراین با واکنش فرازی، معاون بین‌الملل اتاق بازرگانی ایران مواجه شد که او گفت اقتصاد ایران، اقتصادی آزاد است و بازرگانان ایرانی در شرایط کنونی دنیا آمادگی همکاری با تمامی دنیا را دارند و در این‌خصوص منتظر اجازه از هیچ کشوری نمی‌ماندند.


بازاریابی برای صادرات و واردات

پس از همایش، تجار دو کشور به‌صورت رو در رو پای میز مذاکره رفتند. اما آنچه از نوع رایزنی‌های تجار این دو کشور برمی‌آمد، خبری از مذاکره برای سرمایه‌گذاری خارجی نبود، بلکه تجار بیشتر به منظور بازاریابی با طرف مقابل خود صحبت می‌کردند. البته به گفته برخی از فعالان اقتصادی، اوکراینی‌ها شاید در زمینه پتروشیمی سرمایه‌گذاری کنند که آن‌هم به این زودی امکان‌پذیر نیست.


به گفته یکی از تجار ایرانی، تمام شرکت‌هایی که با هیات اوکراینی به ایران آمده‌اند برای فروش محصولات خود رایزنی می‌کنند و بعید است سرمایه‌گذاری صورت گیرد. یکی دیگر از تجار که مشغول مذاکره با طرف اوکراینی بود، اعلام می‌کند: من در گذشته با اوکراینی‌ها کار می‌کردم و الان برای مقصد جدید صادرات خود با شرکت‌های حاضر وارد مذاکره می‌شوم. در واقع هدف من فروش محصول است. دیگر تاجر ایرانی نیز به خبرنگار «دنیای اقتصاد» می‌گوید: شرکت اوکراینی طرف مذاکره من، در گذشته فروشنده کالا به ایران بوده و مراودات ما قدیمی است، اما امروز این فرصت پیش آمده که روابط خود را احیا کنیم. این شرکت مقاصد جدید صادراتی خود را بررسی می‌کند.


یکی از مشاوران سرمایه‌گذاری در ایران که در این جمع حضور دارد، اظهار می‌کند: تا دو سال دیگر نباید به دنبال سرمایه‌گذاری بود. طبیعی است که هیات‌ها برای فروش محصولات به ایران می‌آیند. تجار اوکراینی نیز نظری مشابه با تجار ایرانی دارند. آنها نیز معتقدند تعداد زیادی از این شرکت‌ها برای بازاریابی و فروش محصولات خود به ایران آمده‌اند. یکی از تجار اوکراینی می‌گوید: فکر نمی‌کنم این شرکت‌ها برای پروژه مشترک آمده باشند.بیشتر آنها برای فروش آمده‌اند اما می‌توانم به چند شرکت اشاره کنم که برای سرمایه‌گذاری آمده‌اند. وی عنوان می‌کند: دو روز در تهران بودم و نمایشگاه‌ها و مراکز صنعتی تهران را دیدم، باید بگویم که بازار ایران در مقایسه با چین ۱۵ سال عقب‌تر است. ایران در مقایسه با سایر کشورهای همسایه موقعیت خوبی دارد. هرچند باید توجه داشت که همه این کشورها نقاط مشترک بسیاری دارند اما تجارت در ترکیه و دبی بهتر است ودر ایران هنوز نمی‌توان به خوبی تجارت کرد. همچنان مشکلات نقل و انتقال پول ایران حل نشده است و خطوط کشتیرانی در این کشور کم است. از نظر فرصت‌ها باید بگویم که بازار مصرف ایران توانایی بسیاری دارد. یکی دیگر از فعالان اقتصادی اوکراین با اشاره به خوش‌بینی‌اش نسبت به آینده اقتصاد ایران می‌گوید: تجارت بین ایران و اوکراین قدیمی است اما باید آن را بهتر کرد. صدور ویزا نیز برای سرمایه‌گذاران و تجار باید آسان شود. تاجری دیگر از هیات اوکراینی اعتقاد دارد هم تجار ایرانی و هم تجار اوکراینی به دنبال فروش کالاهای خود هستند. با وجود مشکلات و تحریم‌ها، این کشور به خوبی پیشرفت کرده است و آینده‌ای روشن دارد. به گفته یکی دیگر از اعضای این گروه، مشکل اصلی ایران تحریم سیستم بانکی است و همواره باید با کشور سومی در ارتباط باشیم تا بتوانیم با ایران مراودات تجاری داشته باشیم.


کارنامه تجاری ایران و اوکراین

بررسی‌ها از مبادلات تجاری ایران و اوکراین از سال ۹۰ تا پنج ماه منتهی به مرداد ۹۴، از حجم تجاری یک میلیارد و ۴۶۷ میلیون دلاری این دو کشور طی این مدت حکایت دارد. بر این اساس طی این سال‌ها این دو کشور بیشترین مبادلات تجاری را در سال ۹۰ رقم زده و در سال ۹۲ در پایین‌ترین سطح تجاری به لحاظ ارزشی، طی این مدت قرار داشتند. در سال ۹۰ ایران با صادرات حدود ۶۱ میلیون دلاری به اوکراین و واردات ۴۰۹ میلیون دلار از این کشور، مبادلات تجاری ۴۷۰ میلیون دلاری را با اوکراین رقم زده است. در سال ۹۱ نیز حجم تجاری این دو کشور با افت ۱۲ درصدی همراه بود و در حالی به حدود ۴۱۲ میلیون دلار رسید که تراز تجاری این دوکشور در این سال معادل ۲۷۹ میلیون دلار به نفع اوکراین ثبت شد. در سال ۹۲ نیز روند کاهشی حجم تجاری این دو کشور ادامه داشت و در کمترین سطح خود طی دوره مورد بررسی قرار گرفت. در این سال صادرات ایران به اوکراین افت ۲۵ درصدی و واردات ایران از این کشور نیز افت ۵۰ درصدی را نسبت به سال ۹۱، به خود دید. بر همین اساس، حجم تجاری این دو کشور نیز در این سال، با افت ۴۶ درصدی به ۲۲۲ میلیون دلار کاهش یافت. اما در سال ۹۳، مبادلات تجاری ایران و اوکراین با بهبود ۱۷ درصدی به ۲۶۰ میلیون دلار رسید. در این سال اوکراین از مبادلات تجاری با ایران سود ۱۹۴ میلیون دلاری را کسب کرد. در پنج ماه منتهی به مرداد سال جاری نیز ایران صادراتی هفت میلیون دلاری به اوکراین و واردات ۹۵ میلیون دلاری از این کشور را ثبت کرده است. بر همین اساس حجم تجاری این دو کشور طی این مدت، معادل ۱۰۲ میلیون دلار رقم خورده است. از سوی دیگر، آمارها از کالاهای مبادلاتی دو کشور ایران و اوکراین در پنج ماه نخست سال ۹۴، نشان می‌دهد سهم عمده اقلام صادراتی ایران به اوکراین را «انگور خشک شده»، «داروها»، «پسته»، «محصولات پتروشیمی» و «کف‌پوش‌ها» تشکیل می‌دهند، همچنین «روغن دانه آفتابگردان»، «لوبیای سویا»، «ذرت دامی»، «جو» و «زغال سنگ» را می‌توان عمده اقلام وارداتی ایران طی پنج ماه منتهی به مرداد سال جاری برشمرد.