گشایش مجلس اول شورای ملی

۱۷ مهر ۱۲۸۵اولین جلسه از نخستین دوره مجلس شورای ملی تشکیل شد. در نخستین جلسه رسمی مجلس شورای ملی که فردای روز افتتاح در مدرسه نظام تشکیل شد، صنیع‌الدوله به ریاست مجلس برگزیده شد. این مجلس از ۱۶۵ نماینده تشکیل شده بود که ۶۰ نفر از آنها نمایندگان تهران بودند. در ابتدای کار، مجلس قانون اساسی کشور را که متاثر از قانون اساسی کشورهای غربی نوشته شده بود تدوین کرد و در ۸ دی ۱۲۸۵ش به امضای مظفرالدین شاه رساند.

چند روز پس از آن، شاه درگذشت و محمدعلی شاه به حکومت رسید و سوگند یاد کرد تا به مشروطه وفادار باشد اما در عمل با دعوت نکردن از نمایندگان مجلس برای حضور در مراسم تاج‌گذاری نشان داد که چندان میانه ای با مجلس ندارد و سرانجام پیش از آنکه عمر دو ساله مجلس شورای ملی به پایان برسد آن را به توپ بست. پس از این اقدام، تعدادی از نمایندگان کشته، برخی تبعید و آواره و گروهی نیز بازداشت شدند. اولین مجلس شورای ملی درحالی به‌کار خود پایان داد که نخستین تجربه قانون‌گذاری را در کشور بنا نهاد و برخی از نمایندگان آن فاقد دانش و تجربه سیاسی بودند، با این وجود به همت برخی از نمایندگان متعهد و علما متمم قانون اساسی در سالروز تشکیل مجلس به امضای محمدعلی شاه رسید. همچنین تصویب نخستین قانون مطبوعات را نیز می توان از مهم‌ترین مصوبات مجلس اول اعلام کرد. مجلس اول تا دوم تیر ۱۲۸۷ که ساختمان آن به دست نظامیان روس به توپ بسته شد، ادامه داشت.