وصف کاروانسرای حسن‌آباد

بنای کاروانسرا، کاروانسرای حسن‌آباد در جاده قم از سه طرف که شمـال و جنوب و مغرب باشد، تماما با سنگ‌های بسیار صاف خوب لبه‌دار و کج ساخته شده، پنج ذرع ارتفاع عمارت و جدار دارد. به‌طوری سنگ‌کاری شده که اگر با آجر ساخته می‌شد به این صافی و مستقیم نمی‌بود. ولی به‌قدر پنج رک با‌ آجر و گچ چیده و ساخته شده برای حفظ از آب باران که پشت سنگ‌چین نیفتد. لیکن از طرف شرقی که جلو در و سردر کاروانسرا است، تماما از گچ و آجر ساخته شده. وارد دالان کاروانسرا که می‌شوید طرفین دالان دو اتاق مقابل یکدیگر است. داخل صحن دور تا دور یعنی چهار ضلع مشتمل است به اتاق‌های یک دری و دو زوایه ضلع غربی مقابل در کاروانسرا دو خلوت است که می‌توان در آنها منزل کرد. کلا سی باب اتاق دارد. طول کاروانسرا سی ذرع، عرض بیست و چهار ذرع، دور تمام کاروانسرا پشت اتاق‌ها سرتاسر طویله‌های عریض و طویل مسقف است، مشتمل بر طاق‌نما‌ها برای بارانداز و همچنین در چهار زاویه بر در هر دو طویله سکویی بسته شده، مشتمل بر چهار ستون برای منزل و بارانداز کاروانیان و زوّار.

- علی‌آبادنامه یا سفرنامه ذهابیه قم، نوشته محمدکاظم‌خان‌کاشانی، به کوشش حسین مدرسی‌طباطبایی، ص 218