تامین آب در خانه‌های قاجاری

هر خانه یک آب‌انبار یا محل ذخیره آب داشت که آب شهر را که از طریق جوی‌ها می‌آمد، در آن ذخیره می‌کردند. از این آب برای تمام مصارف استفاده می‌شد. نوشیدن، شستن لباس و ظرف، پخت‌و‌پز، نظافت و فعالیت‌هایی از این دست همه با همین آب انجام می‌گرفت. نزدیک به اواخر دوره قاجار، آب آشامیدنی را سقاها تامین می‌کردند. اینان آب را در مشک‌هایی چرمین به در خانه‌ها برده و می‌فروختند. در کتاب گنجینه عکس‌های ایران، عکسی هست [از عکس‌های آنتوان سوروگین] که سه دختر کوچک را نشان می‌دهد که کوزه‌های آب را می‌برند. این‌طور که از عکس پیداست این دختران فقیر هستند؛ اما مشخص نیست که آیا آب را برای خانواده خود می‌برند یا قصد دارند آن را به آبفروش بدهند. آبی که سقا می‌آورد، در خمره‌های سفالی بزرگ ذخیره می‌شد و کم‌کم به مصرف می‌رسید. البته آب خوراکی خانواده‌های ثروتمند از چاهی که در خانه داشتند، تامین می‌شد. خانه‌هایی نیز بودند که خودشان قنات داشتند. از آب انبار که جایی خنک بود برای نگهداری غذاهای فاسد شدنی نیز استفاده می‌کردند.

منبع: شیرین مهدوی، «فرهنگ و زندگی در عصر قاجار»، ترجمه رویا رضوانی، فرهنگ مردم، 1389: 5-27.