شماره روزنامه ۵۹۷۵
|

آرشیو اخبار : تاریخ و اقتصاد

  • مهرناز زاوه

    185 سال پیش در چنین روزی، آندرو جکسون، هفتمین رئیس‌جمهور آمریکا طرحی را که دوباره به دومین بانک ایالات‌متحده امتیاز فعالیت می‌داد، وتو کرد. دومین بانک ایالات‌متحده واقع در فیلادلفیا، دومین بانک ملی همیلتونی بود که در طول حکم 20 ساله‌اش از فوریه 1816 تا ژانویه 1836 با تایید دولت فدرال مجاز شناخته شد. اسم رسمی این بانک «رئیس‌جمهور، مدیران و شرکت بانک ایالات‌متحده» بود. یک شرکت خصوصی با وظایف عمومی که تمام معاملات مالی دولت ایالات‌متحده را برعهده داشت و مسوول پاسخگویی به کنگره و خزانه‌داری آمریکا بود.

  • روز یازدهم آذر 1333 روزنامه اطلاعات در صفحه اول خود خبری تحت عنوان «جریان امضای مقاوله‌نامه ایران و شوروی» را منعکس کرد. در شرح این خبر تنها نوشته شده بود که ساعت یک بعد از ظهر امروز آقای «لاورینتف» سفیر کبیر شوروی در وزارت امور خارجه حضور یافت و مقاوله‌نامه ایران و شوروی مبنی بر رفع اختلافات مرزی و مالی بین دو کشور به امضای آقایان حمید سیاح رئیس هیات نمایندگی ایران و «لاورینتف» سفیر کبیر شوروی رسید.

    اما سه روز بعد در همین روزنامه فاش شد که یکی از بندهای امضا شده میان نمایندگان در کشور، واگذاری شهرستان فیروزه (که این روزنامه از آن به‌عنوان قصبه یاد کرد) به روس‌ها بوده است.

  • در تیرماه 1287 چند روز پس از به توپ بسته شدن مجلس شورای ملی از طرف سرهنگ لیاخوف روسی به فرمان محمدعلیشاه، محمدولی‌خان تنکابنی سپهدار اعظم و یاران او در صدد نجات مشروطه برآمدند. سردار اسعد بختیاری و معروف به صمصام‌السلطنه نیز پس از چندی به او ملحق شده و پس از مقداری درگیری با قوای دولتی، وارد تهران شدند. در تهران نیز مقداری زد و خورد روی داد و محمدعلی شاه که خود را در برابر آزادی‌خواهان و مشروطه‌‌طلبان ناتوان می‌دید به سفارت روس پناهنده شد. بیستم تیرماه با حضور فاتحان و نمایندگان مجلس جلسه‌‎ای فوق‌العاده در بهارستان منعقد شد و پس از خلع محمدعلی شاه از سلطنت، احمد میرزای ولیعهد را در 12 سالگی به شاهی برگزیدند.

  • ‌سباستین کابوت، دریانورد ایتالیایى 11 ژوئیه 1557میلادی در 81 سالگی درگذشت. او در ونیز به‌دنیا آمده بود. نخستین جزیره‌ای که این دریانورد کشف کرد جزیره کاپ‌برتن در شمال کانادا بود. از آن پس در خدمت دربار انگلستان قرار گرفت. در سال‌‎های بعد به دربار اسپانیا رفت و خلیج لاپلارتا در آمریکای جنوبی را کشف کرد. وی در سال 1544میلادی نقشه عظیم و رنگی دنیا را کشید و گام مهمی در شناسایی زمین برداشت. کابوت پس از چندی با تاسیس یک شرکت بازرگانی، گروه‌‎های اکتشافی برای یافتن راهی در شمال شرقی برای رفتن به شرق را بسیج کرد و خدمات زیادی به جغرافیای اقتصادی زمان خود کرد.

  • «دوئل» معروف میان «بر»، معاون رئیس‌جمهوری وقت آمریکا و الکساندر هامیلتون وزیر خزانه‌داری وقت این کشور در تاریخ 11 جولای سال 1804 درگرفت. این دوئل در ایالت نیوجرسی روی داد که به کشته شدن هامیلتون انجامید. هر دو 49 ساله و از رزمندگان انقلاب استقلال آمریکا بودند و هامیلتون از موسسان این کشور به‌شمار می‌رود. دوئل مدت‌ها در غرب مرسوم بود. این دو سیاستمدار عقاید سیاسی مختلف داشتند. هامیلتون فدرالیست (هوادار وجود یک دولت مرکزی در آمریکا با اختیارات زیاد و محدود بودن اختیارات ایالت‌ها) و «بر» هوادار توزیع اختیارات حکومتی میان ایالات و وجود یک دولت مرکزی با اختیارات محدود (کنفدراسیون) بود.

  • کنسول ایران در اسلامبول طی پیشنهادی که در 20 تیرماه 1301 به وزارت امورخارجه فرستاد، نوشت شایسته است اینک که هیات تجارتی ایران در مسکو مشغول مذاکره برای انعقاد عهدنامه تجارتی است، از طرف دولت به هیات یادشده ابلاغ شود که در این مذاکرات حق عبور کشتی‌های خریداری شده ایران از کانال‌های روسیه تا بحر خزر گرفته شود. چون در عهدنامه روس و ایران حق کشتیرانی به ایران داده شده و دولت به هر ترتیبی که شده، باید یکی، دو کشتی در دریای خزر داشته باشد. با این کار حق ایران در این دریا تثبیت می‌شود. وی یادآور شد از آنجا که شاید روسیه این کشتی‌ها را به ما نفروشد و ما مجبور شویم از کشوری دیگر خریداری کنیم، لازم است اجازه عبور از کانال‌هایی که در خاک روسیه شوروی است برای این کشتی‌های خریداری شده، از هم‌اکنون گرفته شود.

  • حاجی خلیل‌خان قزوینی ملک‌التجار که به همراه سرجان ملکم با نامه‌های فتحعلی‌شاه عازم هندوستان شده بود، ماموریت داشت که پس از ملاقات با فرمانفرمای کل هندوستان برای انجام سفارت خویش به لندن برود. وقتی وارد بمبئی شد کارگزاران انگلیس از او به گرمی استقبال کردند و برای اینکه سفیر ایران از آسیب‌ها و صدقه‌های احتمالی محفوظ باشد، قریب 200 تن سرباز بومی هند را به نگهبانی منزل او گماشتند. در یکی از روزها نزدیک غروب آفتاب همراهان سفیر درصدد شکار برآمدند و جمعی از هندوها که قتل طیور را گناهی بزرگ می‌شمردند، از این حرکت به خشم آمدند و چون افکار عمومی مردم هند سخت علیه استعمارگران انگلیسی تهییج شده بود و سفیر ایران را وابسته به انگلیس‌ها می‌دانستند به خانه سفیر حمله‌ور شدند و در حین زد و خورد، حاجی خلیل‌خان به ضرب…

  • در بسیاری از نوشته‌هایی که سیاحان در مورد عادات غذایی ایرانیان نوشته‌اند به مصرف زیاد برنج رژیم غذایی مردم این کشور به‌ویژه طبقات بالای جامعه که سیاحان بیشتر با آنان در ارتباط بودند، اشاره داشته‌اند؛ از جمله پولاک می‌نویسد: «ایرانیان ساده زندگی می‌کنند و کلا در غذاخوردن و نوشیدن عاداتی متعادل دارند. غلات، برنج، سبزیجات، میوه و لبنیات غذای اصلی آنان را تشکیل می‌دهد. در شهرها و در میان مردم مرفه برنج مهم‌ترین جزء غذا به حساب می‌آید. برنج در پخت سه غذای ایرانی: پلو، چلو و آش به کار می‌رود.

  • با ورود پزشکی مدرن در ایران که مرهون حضور پزشکان خارجی در دربار و فرستادن دانشجویان ایرانی برای تحصیل در رشته پزشکی بود، ایران در برابر پزشکان سنتی که معمولا تخصصی در درمان بیماری‌ها نداشتند و برای درمان به ملغمه‌ای از داروهای گیاهی و خرافات متوسل می‌شدند، صاحب پزشکان جدیدی شد که اگرچه اغلب طبقات بالای جامعه به آنها دسترسی داشتند اما گاهی مردم عادی نیز به آنها متوسل می‌شدند و آرام آرام جامعه در حال پذیرش شیوه‌های نوین درمان بود. در دربار نیز ترجیح داده می‌شد از انواع روش‌های درمانی و طیف‌های مختلف پزشکان استفاده شود تا به وقت نیاز از هیچ کوششی برای نجات جان درباریان و درمان آنها به‌ویژه در رابطه با شخص شاه فروگذار نشود.