اشتغالزایی یکی از دستاوردهای کارآفرینی است

بحث کارآفرینی زنان در ایران طی سال‌های اخیر بسیار مطرح شده است و به زمان حال باز نمی‌گردد. بوده و هستند زنانی که بدون هیچ پشتوانه‌ای دست به انجام کارهای بزرگ زده و به موفقیت‌های چشمگیری دست یافته اند. اینکه کارآفرینی و اشتغالزایی دو مفهوم متفاوت‌اند یانه، موضوع مورد گفت وگوی ما با زهرا رهایی یکی از زنان کارآفرین کشور است که در ادامه می‌خوانید:

خانم رهایی، از چگونگی آغاز فعالیت‌هایتان بگویید.

تحصیلات دانشگاهی ام را در رشته فیزیک جامدات آغاز کردم و بعد در رشته اقتصاد تا مقطع دکترا ادامه دادم. ١٥سال در دانشگاه تدریس می‌کردم اما این شغل که شاید برای بسیاری بهترین باشد، هرگز مرا ارضا نمی‌کرد. من همیشه به دنبال راهی برای کاربردی کردن نتایج نظریه‌ها بودم و احساس می‌کردم حلقه مفقوده ای وجود دارد که درک آن به فهم بهتر دانش اقتصادی کمک می‌کند. من این گمگشته را در ایجاد کسب و کار یافتم. پس از آن چندسال درسمت مشاور و معاون چند شرکت به طورنیمه وقت مشغول کار شدم و تجربه عملی از سر گذراندم. تجارب حاصل از همین تصمیم بود که نقطه شروع کسب و کارم شد. برخلاف محیط کار قبلی، در فضای جدید با محیط عدم اطمینان و پر ریسکی مواجه شدم که میل به ایجاد کسب و کار را در من بر انگیخت و در نهایت به تاسیس شرکت ناوک شیمی پخش منجر شد. در این شرکت ابتدا قرار بود تنها به تامین و توزیع مواد اولیه شیمیایی صنایع بسنده کنیم، ولی وجود پتانسیل‌های صادراتی در بخش مواد شیمیایی و جهت گیری‌های دولت در حمایت از طرحهای دانش‌بنیان مجموعه را به سمت تحقیق و تولید محصولات نانو سوق داد .

کارآفرینی زنان در جامعه را چگونه ارزیابی می‌کنید ؟ به نظر شما زنان در این عرصه با چه چالش هایی مواجه اند؟

موضوع کارآفرینی زنان در ایران را به دو بخش باید تقسیم کرد. بخش اول به چالش‌های موجود در فضای کسب و کار کشور و اکوسیستم کارآفرینی برمی‌گردد که هر فعال اقتصادی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با شاخص‌های گوناگون ارزیابی و رتبه‌بندی می‌شود. اما بخش دوم عواملی است که میزان مشارکت اقتصادی زنان کارآفرین را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در سالهای اخیر افزایش تعداد زنان دانشگاهی و تحصیلکرده و حضور آنان در مراکز تحقیقاتی پتانسیل خوبی برای بهبود سطح کارآفرینی زنان فراهم کرده است. در این راه تقویت خودباوری در زنان بسیار مهم است که با ایجاد الگوهای نقش، تقویت تشکل‌های زنان کارآفرین و به کارگیری آنان در عرصه‌های مدیریتی ممکن می‌شود.

اهمیت تقدیرنامه هایی نظیر جایزه زنان کارآفرین از سوی اتحادیه اروپا را که اخیرا برگزار شده در چه مواردی می‌دانید؟

همان طور که اشاره شد، ایجاد الگوهای نقش گام مهمی در تقویت خودباوری در زنان دارد. متاسفانه در ایران گروه زنان کارآفرین و صاحبان کسب و کار کمتر مطرح می‌شوند. در کتابهای درسی و داستانی و حتی در سریال‌های تلویزیونی تقشی برای این گروه زنان در نظر گرفته نمی شود. در این شرایط ایجاد فضایی که به واسطه آن زنان ایرانی صاحب کسب و کار فرصت مطرح شدن داشته باشند، بسیار ارزشمند است. این برنامه همچنین در بهبود تصویر جامعه جهانی از قابلیت‌های زنان ایرانی نقش بسزایی داشته است. به پیشنهاد شرکت کنندگان و به همت نهاد برگزار کننده، طرح‌های خوبی در جهت تبادل تجربیات زنان کارآفرین ایران و اروپا و نشست‌های مشترک آموزشی در دست بررسی و اقدام است.

از دیدگاه شما تفاوت اشتغالزایی و کارآفرینی چیست ؟

اشتغالزایی می‌تواند یکی از دستاوردهای کارآفرینی باشد ولی فعالیت کارآفرینانه الزاما منجر به اشتغالزایی نمی شود. کارآفرینی فرایند درک و شناسایی فرصت، ارزیابی و بهره برداری از این فرصت است که به ایجاد یک کسب و کار سودآور منجر می‌شود. نوآوری و تغییر رفتار عوامل بازار و در نهایت ایجاد یک کسب و کار در تحقق مفهوم کارآفرینی موثر است. کارآفرینی را باید به مثابه یک مدل توسعه اقتصادی خوانش کرد. به همین دلیل مفهومی بسیار گسترده تر از اشتغالزایی دارد. عدم توجه به فهم درست از مقوله کارآفرینی و برداشت‌های نادرست و سلیقه‌ای از آن باعث شده تا سیاستگذاری در این زمینه دستاوردهای موفقی نداشته باشد و مانند وصله ای ناجور بر بدنه اقتصاد باشد.