آناهیتا گودرزی کارشناس ارشد شهرسازی خبر خجسته تشکیل کمپین حفاظت سبز از سوی کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران در آستانه نوروز شاید بهترین عیدی شورای شهر به شهروندان تهرانی بود. از آغاز تشکیل شوراهای اسلامی شهر و روستا درسال ۷۹ تا امروز این شوراها با فراز و نشیب‌های فراوانی روبه‌رو بوده‌اند ولی همواره امید شهروندان به حضور هرچه بیشتر نمایندگان منتخب‌شان در متن مسائل اساسی شهر بوده است. اینک با توجه به تجربه‌های چند دوره‌ای شورا و مسائلی که در مسیر دستیابی به جایگاه قدرتمند آن شاهد بوده‌ایم پیوستگی حقیقی اعضای شورا با مردم شهر در پیگیری و به سرانجام رساندن راه حل مشکلاتی از قبیل آلودگی روزافزون هوا، حفظ محیط زیست، فضاهای سبز و باغات، دستیابی به شهری ایمن و بسامان، شرایط محیطی و اجتماعی مناسب و... از اهمیت ویژه‌ای در راه قدرتمندی بیشتر شورا و تحکیم جایگاه خود در مجموعه مدیریت شهری برخوردار است؛ از این رو به نظر می‌رسد توجه به چند نکته از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است:

همان‌گونه که در اصل ۵۰ قانون اساسی آمده است: «در جمهوری اسلامی حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسل‌های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند، وظیفه عمومی تلقی می‌شود از این رو فعالیت‌های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیرقابل جبران آن ملازمه پیدا کند ممنوع است.» به واقع هدف موثر حقوق محیط زیست حذف یا محدود کردن تاثیر فعالیت‌های انسانی بر عناصر یا محیط‌های طبیعی است و اگر چه در مواردی این حقوق با حقوق دیگری از جمله حقوق مالکیت، توسعه و بهره‌وری و... در تعارض قرار می‌گیرد لیکن بر اساس قاعده «الاهم و فی الاهم» ناگزیر باید چاره‌ای و تدبیری اندیشید تا حقوق عمومی شهروندان قربانی حقوق خصوصی نشود چرا که حقوق زیست محیطی پایه و اساس بسیاری از حقوق انسان و جامعه و پیش‌نیاز برخورداری انسان از حقوق بنیادین مدنی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است.

از این رو امروزه با توجه به انباشتگی فضاهای شهر از ساخت‌وساز و متراکم بودن جمعیت، تهدیدات بی‌شماری در مسیر حفظ و صیانت از باغات و فضاهای سبز وجود دارد که نیازمند توجه مضاعف همه دست‌اندرکاران و مردم است.

نکته دوم: عزم و پافشاری برای مطالبه درخواست‌ها از سوی نمایندگان مردم است. بسیار دیده‌ایم که حرکت‌های خوبی با امید فراوان شروع شده اما با مسائل و مشکلاتی که معمولا در پیش روی این حرکت‌ها پیش می‌آید متاسفانه ادامه و استمرار نیافته است. بنابراین با توجه به مسوولیت‌های مختلف نمایندگان و مسائل گوناگون پیش رو ایستادگی آنان به‌ویژه اعضای محترم کمیته محیط زیست شورا در ریشه گرفتن این نهال وایفای نقش همگرایی حداقل در دوره آغازین شکل‌گیری این کمپین ضرورت فوق‌العاده‌ای دارد.

نکته سوم: به‌رغم اهمیت توجه به تجربیات جهانی و استفاده از راهکارهای مورد استفاده در دیگر کشورها که جهت حفظ و نگهداری فضای سبز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مدنظر قراردادن ویژگی‌های خاص کشورما و تفاوت‌هایی که در اقتصاد شهری ما وجود دارد را نباید از نظر دورداشت. بر کسی پوشیده نیست که در شرایط اقتصادی که در سال‌های پیشین داشته‌ایم در غیاب سیاست‌های حمایتی از تولید عملا ساخت‌وساز به‌عنوان یکی از زمینه‌های مهم اشتغال بوده و متاسفانه بیش از جایگاه و نقشی که این بخش (ساخت‌و‌ساز و به ویژه مسکن‌) باید در اقتصاد کشور به خود اختصاص دهد به صرف منابع ملی پرداخته است و رکود حاکم بر اقتصاد بعضا مسوولان را نیز با اشتغال‌های موقت ناشی از ساخت‌و‌ساز دلخوش ساخته و به تبع آن مردم نیز از خرید و فروش مسکن به عنوان یک کالای سرمایه‌ای و پس‌اندازی استقبال کرده‌اند و در این میان رانت خواران زمین و مسکن روز به روز منتفع‌تر شده و با توجه به کمیابی و ارزشمندی روزافزون زمین دست‌اندازی‌ها به ذخایر طبیعی و فضاهای سبز و باغات به ویژه در شهرهای بزرگ و به ویژه تهران بیش از پیش می‌شود. لذا ضرورت دارد نمایندگان محترم در راستای راه‌حل‌های پیشنهادی و تدوین قوانین گوناگون اعم از بازدارنده یا تشویقی در خصوص حفظ باغات و فضاهای سبز خصوصی و عمومی به این مهم توجه کنند.

نکته چهارم: با توجه به بحران فزاینده زیست محیطی و دست‌اندازی‌های سودجویان به منابع و ذخایر طبیعی که در جای جای کشور عزیزمان با آن روبه‌رو هستیم ارزشمندی این حرکت را بیش از پیش می‌سازد لذا حمایت مجموعه مدیریت شهری اعم از دیگر کمیته‌های شورا و به ویژه ریاست محترم آن و همچنین همکاری شهرداری تهران و معاونت‌های مربوطه از یکسو و از سوی دیگر حمایت فعالانه قوای محترم سه گانه، در استمرار و موفق بودن آن اهمیت بیشتری می‌یابد.

باید متذکر شد که هر گونه شیوه اتخاذ شده مدیریت شهری در تهران، اعم از نتایج مطلوب یا نامطلوبی که از آن حاصل شود در دیگر کلان‌شهرهای کشور به عنوان الگو و راهنمای عمل در دستور کار قرار می‌گیرد. در پایان امید می‌رود با جلب مشارکت و همراهی و همکاری شهروندان در صیانت و نگهداری از باغات و فضاهای سبز شهر این حرکت آغاز شده بتواند ضمن افزایش انگیزه مسوولان و مردم در این خصوص با حمایت هرچه بیشتر دست‌اندرکاران دولت درمسیر دستیابی به هدف ارتقای محیط زیست شهری موثر بوده و مدلی برای دیگرکلان شهرها و شهرهای کشور باشد.