یک تحقیق ایرانی درباره موفقترین اکوسیستم تکنولوژی جهان
رمز و رازهای سیلیکون‌ولی
دنیای اقتصاد: بیشک همه علاقهمندان به دنیای تکنولوژی سیلیکون‌ولی را میشناسند و حتی رویای سفر به این منطقه و دیدن جذابیتهای فناوری آن را در سر میپرورانند؛ پایتخت فناوری دنیا در ناحیه جنوبی خلیج سانفرانسیسکو که شرکت‌های مطرح انفورماتیک در جهان مانند گوگل را گرد هم جمع کرده است. دره سیلیکون در یک شرایط تاریخی ویژه با همگرایی علم، فناوری و صنعت، اقتصاد و تجارت و فرهنگ و هنر شکل گرفته است و امروزه به مرکزی بیبدیل و الگوی اقتصاد نوآورانه و دانشبنیان در جهان تبدیل شده است.
همه ما کمابیش با شرکت‌ها و افراد فعال در سیلیکون‌ولی و فعالیت‌شان آشنایی داریم ولی دکتر یحیی تابش به همراه گروهی از متخصصان و فعالان حوزه فناوری از این شناخت اولیه فراتر رفته و به واکاوی رمز و رازهای این منطقه و علل موفقیت آن پرداخته‌اند.
دنیای اقتصاد: بیشک همه علاقهمندان به دنیای تکنولوژی سیلیکون‌ولی را میشناسند و حتی رویای سفر به این منطقه و دیدن جذابیتهای فناوری آن را در سر میپرورانند؛ پایتخت فناوری دنیا در ناحیه جنوبی خلیج سانفرانسیسکو که شرکت‌های مطرح انفورماتیک در جهان مانند گوگل را گرد هم جمع کرده است. دره سیلیکون در یک شرایط تاریخی ویژه با همگرایی علم، فناوری و صنعت، اقتصاد و تجارت و فرهنگ و هنر شکل گرفته است و امروزه به مرکزی بیبدیل و الگوی اقتصاد نوآورانه و دانشبنیان در جهان تبدیل شده است.
همه ما کمابیش با شرکت‌ها و افراد فعال در سیلیکون‌ولی و فعالیت‌شان آشنایی داریم ولی دکتر یحیی تابش به همراه گروهی از متخصصان و فعالان حوزه فناوری از این شناخت اولیه فراتر رفته و به واکاوی رمز و رازهای این منطقه و علل موفقیت آن پرداخته‌اند. دکتر تابش به همراه دکتر قاسمزاده و علی بیرنگ یک کار مطالعاتی در شناخت سیلیکون‌ولی انجام دادهاند. وی از کمکهای محمد مروتی و محمد اکبرپور نیز استفاده کرده و به مرور با تیمی که تشکیل دادند دست به‌کار شدند و کار را شروع کردند. این تیم با دقت در ریشههای تاریخی و بررسی اکوسیستم این منطقه به بررسی علل موفقیت سیلیکون ولی پرداخته‌اند. طبعا موفقیت در چنین پروژه عظیمی نیازمند کمکهای بسیاری دیگر ازجمله کارآفرینها و سرمایهگذاران، تکنولوژیستها و همچنین وکلای ثبت اختراعات و شرکت‌ها بود که دکتر تابش و تیمش از حاصل تجربههای این افراد هم کمک گرفتند.
این تیم درنهایت گزارشی از نتیجه تحقیقات و بررسیهای خود تهیه کردهاند که خلاصهای از آن را در ادامه میآوریم.
ریشههای تاریخی
اواخر دهه ۱۹۳۰ فردریک ترمن، استاد و رئیس دانشکده مهندسی دانشگاه استنفورد، استادان و فارغالتحصیلان استنفورد را تشویق کرد تا شرکت‌هایی در زمینه فناوریهای پیشرفته راهاندازی کنند. به همین سبب است که از او به عنوان پدر دره سیلیکون یاد میشود. نخستین شرکتی که پیرو توصیههای ترمن شکل گرفت شرکت اچپی است. این شرکت در سال ۱۹۳۹ پایهگذاری شد. سرمایه اولیه شرکت را ترمن در اختیار پایهگذاران این شرکت قرار داد که بیش از چند صد دلار نبود. اولین محصول اچپی یک نوسانساز صوتی بود. به مرور این شرکت با عرضه محصولات متنوع به یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌ها در سیلیکون‌ولی تبدیل شد.
از فناوریهای مهم و پایهای در سیلیکون‌ولی صنعت میکروالکترونیک و ساخت ترانزیستور و مدارهای مجتمع بوده است. در سال ۱۹۴۰ ویلیام شاکلی با همکاری دو دانشمند موفق به اختراع ترانزیستور شدند که این اختراع منجر به دریافت جایزه نوبل فیزیک در سال ۱۹۵۶ شد.
در سال ۱۹۶۸ شرکت اینتل پایهگذاری و یک سال بعد هم شرکت AMD تاسیس شد. این دو شرکت حالا به بزرگ‌ترین تولیدکننده تراشههای سیلیکونی و پیشتاز نیمههادی در جهان تبدیل شدهاند.
در سال ۱۹۶۵ گوردون مور به پدیدهای توجه کرد که بعدها به قانون مور معروف شد. قانون مور سالها به عنوان یک اصل روی همه فعالیتهای دره سیلیکون اعم از فناورانه، تجاری و اقتصادی تاثیر اساسی گذاشت. در چند دهه گذشته توسعه توان پردازش تراشهها و مدارهای مجتمع بر اساس قانون مور، موتور محرکه توسعه فناوری و توسعه اقتصاد و تجارت در سیلیکون‌ولی شد و همه فعالیتها و تلاشهای نوآورانه و خلاقانه از این امر تاثیر گرفت. در سال ۱۹۷۰ شرکت زیراکس نیز مرکز تحقیقاتی موسوم به پارک را تاسیس کرد و عده زیادی از دانشمندان علوم کامپیوتر در آنجا متمرکز شدند و به پژوهش و توسعه در زمینه ابزارهای اطلاعاتی مورد نیاز برای ادارهها در آینده پرداختند. در این سالها توسعه توان محاسباتی و دسترسی تعاملی به کامپیوتر به ایده بسیار هیجانانگیزی در سیلیکون‌ولی تبدیل شده بود. با فرارسیدن عصر اینترنت در دهه ۱۹۹۰ حضور در دنیای شبکهای و استفاده از آن به امری حیاتی تبدیل شد و باز هم سیلیکون‌ولی به‌عنوان پیشتاز در عرصه راهبری و نوآوری اینترنت باقی ماند و شرکت‌های پیشتاز در عرصه اینترنت نیز در دره سیلیکون پا گرفتند و توسعه یافتند.
اکوسیستم سیلیکون‌ولی
اکوسیستم سیلیکون‌ولی مشتمل بر مولفههای متفاوتی است. یکی از این مولفهها دانشگاه استنفورد محسوب میشود که مشتمل بر آزمایشگاههای پژوهشی و هیات علمی و دانشجویان برجستهای است که در تلاش و کوشش برای نوآوری و خلاقیت هستند.
زیرساخت مناسب نیز میتواند به‌عنوان بخشی از اکوسیستم در حکم جوهره سیلیکون‌ولی محسوب شود. زیرساخت مورد نظر مشتمل بر دفاتر حقوقی و سیستمهای پشتیبانی و از همه مهمتر سرمایهگذاران خطرپذیر است که عمدتا در خیابان سندهیل در کنار دانشگاه استنفورد مستقر شدهاند. در سیلیکون‌ولی همکاری و شفافیت و تعامل حرفهای به یک اصل اولیه تبدیل شده است. در این منطقه جوانهای خلاق و نوآور را می‌توان دید که به ارائه ایدههای خود به کارآفرینان باتجربه مشغولند تا از راهنماییهای آنها بهره بگیرند.
عوامل موفقیت
سیلیکون‌ولی با یک اتفاق تاریخی شکل گرفت که منجر به همگرایی دانش و فناوری و اقتصاد و تجارت پس از جنگ جهانی دوم شد و به عنوان مرکزیت توسعه تراشههای سیلیکونی قوام و دوام پیدا کرد. این منطقه پس از آن با سامانگرفتن اکوسیستم مناسب به بدیلی برای توسعه فناوری و کارآفرینی در جهان تبدیل شده است که همچنان پویا و پرتحرک پیش میرود. مهم‌ترین عوامل موفقیت سیلیکون‌ولی را باید در شکلگرفتن اکوسیستم مناسب دانست. از مولفههای اساسی این اکوسیستم می‌توان محیط کاری و فرهنگ کاری و ساختارهای ویژه اعم از حقوقی و سرمایهگذاری را نام برد. سیلیکون‌ولی جاذبه بسیاری برای استعدادهای جوان و برجسته دارد ولی عامل اصلی در این جذابیت همان محیط سامانیافته در این منطقه است. در فضای فناورانه سیلیکون‌ولی دانشگاهها، مراکز پژوهشی دولتی و آزمایشگاههای تحقیقاتی بخش خصوصی نیز نقش عمدهای دارند. اجتماع مهندسان با استعداد و برجسته، سرمایهگذاران خطرپذیر و محیط کارآفرینی جذاب با فرهنگ خطرپذیری بالا عواملی هستند که محیط جذابی برای شرکت‌های نوپا پدید آوردهاند. مهم‌ترین ویژگی سیلیکون‌ولی این است که شرکت‌های مستقر در این منطقه استراتژی نوآوری خود را با استراتژی تجاری‌شان ترکیب و همراستا میکنند. به عبارت دیگر رمز موفقیت در سیلیکون‌ولی نوآوری است، ولی نوآوری به گونهای مورد توجه و حمایت قرار میگیرد که از اهمیت تجاری نیز برخوردار باشد. یکی از عوامل مهم که باعث شده است این منقطه گوی سبقت رااز رقیبانش برباید و به موفقیت جالب توجهی برسد این است که در این منطقه شغل به وفور ایجاد می‌شد و مرتبا شرکت‌های جدید تاسیس میشدند. علاوه‌بر آن وجود یک شبکه حرفهای از اهل فناوری که به سهولت تبادل اطلاعات میکردند از عوامل مهم در این راستاست. نهادهای سیلیکون‌ولی به این نکته واقف شدند که همکاری و رقابت به‌طور همزمان موجب دستیافتن به موفقیت است. اکوسیستم موجود از مخاطرهها و تجربهها حمایت و پشتیبانی میکند و روایت شکستها و پیروزیها را به مشارکت می‌گذارد.
علاوه‌بر اینها هوای خوب سیلیکون‌ولی، نزدیکی به کوهستان و اقیانوس و مسیرهای متنوع کوه‌پیمایی موجب میشود که فرهنگ واقعگرایی و همکاری شکل بگیرد و رشد کند. نکته مهم دیگر مهاجرپذیری در این منطقه است. درصد بالایی از شرکت‌های نوپا در بین بنیان‌گذارانشان فردی مهاجر دارند. به‌طور کلی تنوع فرهنگی در سیلیکون‌ولی به فضای آزاد موجود یاری میرساند و مهاجران شناختی از بازارهای منطقهای را به همراه میآورند که در توسعه و نوآوری کمک موثری میکند.
ارسال نظر