انتقاد به عملکرد سامانه ۱۲۴

گروه بازرگانی- حدود یک دهه از فعالیت سامانه ۱۲۴ می‌گذرد، اما با این وجود هنوز انتقادهایی به این سامانه وجود دارد. به روز نبودن قیمت‌ها و کم توجهی به شکایت‌های مردمی از عمده این انتقادها است. با این وجود مسوولان سازمان حمایت از عملکرد سامانه بازرسی و رسیدگی به شکایت‌های مردمی دفاع می‌کنند. سامانه ۱۲۴ از سال ۱۳۷۳ به دنبال سیاست‌گذاری مجمع تشخیص مصلحت نظام و دولت وقت، همزمان با احیای سازمان تعزیرات حکومتی راه‌اندازی شد. هدف از تشکیل این سامانه دریافت شکایات مردمی از تخلفاتی همچون گرانفروشی، کم‌فروشی، تقلب، احتکار، عرضه خارج از شبکه، عرضه و فروش کالاهای قاچاق، فروش اجباری، درج نکردن قیمت روی جنس، صادرنکردن صورتحساب برای مشتری، رعایت نکردن مقررات بهداشتی، حراج و فروش فوق‌العاده غیرقانونی، فروش کالا از طریق قرعه‌کشی، مجهز نبودن واحدهای صنفی به دستگاه توزین دیجیتالی و تداخل صنفی است که در یک سال گذشته نیز اعلام قیمت کالاهای پرمخاطب به وظایف این سامانه افزوده شده است. بر اساس اعلام رسمی دولت، مردم می‌توانند با مشاهده یکی از این تخلفات، گزارش بدهند و از فرد متخلف شکایت کنند و دولت هم موظف است بی‌درنگ به شکایت‌ها رسیدگی و خطاکاران را مجازات یا به دستگاه قضایی معرفی کند. اما برخی از شهروندان می‌گویند که در بسیاری از موارد، تماس‌ها با ۱۲۴ به هیچ جا نمی‌رسد.

۲۴ ساعت پاسخگویی

در پاسخ به این انتقادها مجتبی فراهانی، معاون بازرسی و رسیدگی به شکایت‌های مردمی سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان از فعالیت ۲۴ ساعته اپراتورهای سامانه ۱۲۴ می‌گوید و تاکید می‌کند که شکایت کسی در این سامانه بی پاسخ نمی‌ماند. وی در تشریح عملکرد سامانه ۱۲۴ به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: پس از هر تماس تلفنی یا شکایتی که روی سایت ثبت می‌شود در تهران به فاصله ۲۰ دقیقه و در شهرستان‌ها به فاصله نیم ساعت بازرسان سازمان به صنف خاطی مراجعه و به شکایت رسیدگی می‌کنند؛ البته در موارد خاص ممکن است این زمان تا ۲ ساعت هم طول بکشد. فراهانی با این توضیح تاکید می‌کند که به تمام شکایت‌های مردمی در سامانه ۱۲۴ رسیدگی می‌شود. تنها ممکن است برخی به خاطر شلوغ بودن خط‌ها معطل شوند که مسوولان از آنها عذرخواهی می‌کنند. به گفته این مقام مسوول در حال حاضر بیش از ۳۶۰ شهرستان دارای سامانه تلفنی ۱۲۴ هستند.

معاون بازرسی و رسیدگی به شکایات مردمی سازمان حمایت البته توضیحی در مورد قیمت کالاها که از طریق سایت ۱۲۴ اعلام می‌شود، نمی‌هد و تنها به این نکته بسنده می‌کند که مسوولیت قیمت گذاری کالا‌ها بر عهده معاونت بازرسی نیست و این بخش بازرسی به نحوه اعمال قیمت‌ها در بازار نظارت دارد. فراهانی می‌گوید: قیمت‌های مندرج در سامانه ۱۲۴ ملاکی است برای بازرس‌های سازمان حمایت تا بتوانند بر اساس آن با اصناف برخورد کنند.

ملاک عمل، قیمت‌های ۱۲۴ است

فراهانی همچنین در پاسخ به اینکه چرا قیمت‌های مندرج در سایت ۱۲۴ از نرخ‌های مصوب عقب تر است و دیرتر به روز می‌شود، به نوسان‌های نرخ ارز اشاره کرد و گفت: به علت نوسان‌های پی در پی نرخ دلار و تغییر ناگزیر قیمت کالاها در برخی موارد تفاوت‌هایی بین قیمت‌های مصوب و نرخ‌های مندرج در سایت مشاهده می‌شود. معاون بازرسی سازمان حمایت در عین حال تاکید کرد که ملاک عمل، قیمت‌های مندرج در سایت است و دیگر قیمت‌های موجود در بازار به عنوان تخلف محسوب می‌شود.

محمدحسین برخوردار، عضو ستاد تنظیم بازار نیز ازعملکرد سامانه ۱۲۴ دفاع می‌کند و به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: این سامانه تمام شکایت‌های مردمی را دریافت می‌کند. آن طور که برخوردار تاکید می‌کند: قیمت‌های موجود در سایت ۱۲۴ ملاک عمل اصناف در بازار است هرچند ممکن است قدری قیمت‌های موجود در سایت به روز نباشد.

شکایت از ۱۲۴

از سوی دیگر رییس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان می‌گوید: هر چند که هدف اصلی فعالیت سامانه ۱۲۴ ثبت شکایات، انتقادات و پاسخگویی به سوالات مردم است، اما اگر کسی از نحوه پیگیری این سامانه رضایت ندارد، می‌تواند آن را به مرکز رسیدگی به شکایات وزارت صنعت ، معدن و تجارت اعلام کند. سید جواد تقوی با بیان اینکه هم اکنون سامانه ۱۲۴ در ۴۰۰ نقطه کشور فعال است، به «ایرنا» گفت: این سامانه به صورت دو نوبت کاری زنده و یک نوبت کاری پیام گیری در سراسر کشور به صورت رایگان خدمات ارائه می‌کند. وی هدف اصلی فعالیت تلفن ۱۲۴ را رسیدگی به شکایات مردمی دانست و گفت: برای چنین طرحی موضوع حفاظت و نظارت جداگانه داریم تا همکارانمان در قبال مسوولیتی که برعهده آنها نهاده شده ، ماموریت خود را درست انجام دهند. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه در زمان حاضر براساس تدارکات صورت گرفته، فعالیت ۱۲۴ بهتر از گذشته شده است، گفت: تمام تلاش برآن است که مردم در تماس با این سامانه کمتر پشت خط بمانند و بیشتر از نظرات و پیشنهادها و در مواردی شکایات بهره‌مند شویم. وی رسیدگی به شکایات مردمی در کوتاه‌ترین زمان را جزو اهداف فعالیت سامانه ۱۲۴ عنوان کرد و گفت: میانگین فعالیت این سامانه در کشور به طور معمول رضایت بخش است و نظرسنجی‌های میدانی نیز گواه این ادعا است. تقوی با تصریح براینکه، وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز دستور ارتقای جایگاه سامانه ۱۲۴ را صادر کرده، ابراز امیدواری کرد: این سامانه از نظر کیفی و کمی رشد کرده و فعالیت این ستادخبری گسترده‌تر شود.

وی این موضوع را نیز گفت که سامانه ۱۲۴ از نظر تعداد نیروها با محدودیت‌هایی روبه‌رو است به همین دلیل، پشتیبانی مکانیزه آن جزو برنامه‌های سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان قرار دارد. این مقام مسوول همچنین استقرار پایگاه‌های ۱۲۴ در حوزه‌های مختلف و پرجمعیت کشور را از دیگر برنامه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت برای بهبود فعالیت این سامانه عنوان کرد و گفت: از این طریق، امکان دسترسی مردم به حوزه‌های شکایت به سهولت فراهم می‌شود.