به نظر من تاسیس دولت صفویه (٨٨٠ خورشیدی) تاثیر بسزایی در زندگی مردم داشت. به‌خصوص در دوره شاه‌عباس صفوی (١٠٠٧-٩٦٥ خورشیدی) ثباتی در زندگی مردم ایجاد کرد. پیش از او سرقت و راهزنی زیاد بود اما شاه‌عباس توانست تغییرات مثبتی ایجاد کند، اینکه می‌گویند ٩٩٩ کاروانسرا ایجاد کرد، صد البته اغراق است، اما نشانه‌ای از رفاه و ثباتی است که او ایجاد کرده است. راه‌ها و مسیرهایی که او ایجاد کرده امنیتی به‌وجود آورد و مردم از این وضعیت استفاده کردند. در دوره او تجارت رونق پیدا کرد و مردم نیز تا حدی امنیت داشته‌اند.

این را سیاحان و مسافران نیز می‌گویند. ایشان تاکید می‌کنند که اوضاع بعد از شاه‌عباس بدتر شد و آن امنیت پیشین از بین رفت. البته باید در نظر داشت که همه اینها نسبی است. مثلا در آن زمان وقتی شاهی به محلی لشکرکشی می‌کرد، در طول مسیر غارت و چپاول صورت می‌گرفت و خوراک و تدارکات را از مردم می‌گرفتند و تمام اندوخته و آذوقه مردم را غارت می‌کردند، به همین‌خاطر روستاهای ثروتمند را معمولا در حاشیه راه‌های اصلی نمی‌توان یافت و این روستاها در مناطق دورتر و دور از دسترس بودند. جالب است که این غارت و یورش تا سال ١٩٠٠ میلادی هم رواج داشته است؛ مثلا چند سال پیش در یکی از اسناد فرانسوی خواندم که مظفرالدین شاه وقتی به اروپا سفر می‌کرد، در طول مسیر تمام روستاها از تهران تا گیلان و دریای خزر را چپاول و غارت کرد. تا جایی که مشهور است وقتی به مردم گفتند که شاه در حال نزدیک شدن است، از هراس غارت و چپاول فرار می‌کردند. اما شاه‌عباس این کار را در لشکرکشی‌هایش نکرد. بنابراین به‌طور کلی وضع در دوره شاه‌عباس بهتر است؛ اما نباید فراموش کرد که به‌طور عمومی در آن زمان مردم همه جای دنیا بدبخت بودند، یعنی زندگی آدم‌ها کوتاه و پر از درد و رنج و بدبختی و بیماری و قحطی بود، به همین خاطر هم تریاک داشتند، اما به‌طور نسبی در دوره شاه‌عباس شاهد روستاهایی هستیم که [زندگی] مردم در آنها رونق دارند.

- رودی متی، مورخ و پژوهشگر و محقق هلندی به نقل از یک گفت‌وگو با محسن آزموده و ماهرخ ابراهیم‌پور