الله‌وردی‌خان، برده سپهسالار

الله‌وردی‌خان گرجی، سپهسالار دوره صفوی و حاکم ایالت فارس ۱۳ خرداد ۹۹۲ هجری خورشیدی درگذشت. الله‌وردی‌خان اهل گرجستان بود. او برده‌ای بود که به خدمت ارتش صفوی درآمد و به سرعت بالید و منزلت یافت و در چند پیروزی ارتش صفویه نقشی بسزا داشت. به‌طوری‌که شاه عباس در سال ۱۰۰۳ هجری قمری، الله‌وردی‌خان را به‌رغم مخالفت سرداران قزل باش، ارتقای مقام داد و به امیرالامرایی حکومت ایالت فارس و سپهسالاری ایران انتخاب کرد. او تا سال ۱۰۱۰ بر ایالت کهکیلویه غالب شد و ولایت لار، سواحل دریای عمان و جزایر بحرین را به تسخیر در آورد. شاه عباس در جنگ‌های بزرگی که با دولت عثمانی می‌کرد، بیشتر به نیروی نظامی او متکی می‌شد. الله‌وردی‌خان از کسانی بوده که در شکل‌گیری بخش مهمی از بناهای دوره صفوی نقش داشته است که از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد:

- پل تاریخی سی و سه پل یا پل الله‌وردی‌خان: این پل با هزینه شخصی و بازبینی شخص الله‌وردی‌خان بین سال‌های ۱۰۰۰ تا ۱۰۰۶ ه.ق ساخته شده، حجیم‌ترین سازه آبی تاریخی بر بستر زاینده‌رود و به بیانی در کل ایران به‌شمار می‌رود که طول آن ۲۹۵ متر و عرضش ۱۴متر است.

- مدرسه خان شیراز: این مدرسه، از مدرسه‌های عالی قدیمی مشهور شیراز به شمار می‌رود که در زمان الله‌وردی‌خان سنگ بنای آن گذاشته شد و ساخت آن در زمان پسرش امام قلی‌خان پایان یافت. یکی از دلایل ساخت این مدرسه علاقه الله‌وردی‌خان به ملاصدرا بوده است. ملاصدرا از طرف علمای اصفهان طرد و به کهک قم تبعید شده بود. الله‌وردی‌خان سپس نامه‌ای به این مضمون به ملاصدرا نوشت: «من نمی‌توانم به کهک بیایم تا بتوانم از محضر درس شما استفاده کنم و به همین جهت در شیراز بنای مدرسه‌ای را برای شما شروع کرده‌ام و همین که تمام شد اطلاع می‌دهم که بیایید و در این مدرسه تدریس کنید». به این ترتیب درخشان‌ترین دوره زندگی ملاصدرا رقم خورد که طی آن کتاب‌های فراوان و ارزشمندی تالیف کرد و نظریه حکمت متعالیه را بنیان نهاد.