توسعه راه‏آهن کره‏جنوبی مدیون مشارکت خارجی

دنیای اقتصاد: جمهوری کره یا همان کره‌جنوبی یکی از کشورهایی است که در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی را تجربه کرده و اندک‌اندک در طول کمتر از نیم قرن به موفقیت‌های اقتصادی و توسعه دست پیدا کرده است. این کشور که تا سال ۱۹۵۳ درگیر جنگ دو کره بود و مدت‌ها پس از آن نیز کشوری با درآمد سرانه نه چندان بالا بود. آغاز شکوفایی این کشور را عمدتا می‌توان از دهه ۱۹۹۰ میلادی به بعد دانست. آثار این توسعه اقتصادی به صنعت حمل و نقل ریلی نیز سرایت کرد و به قدری این صنعت را توسعه داد که بنابر گزارش مجمع جهانی اقتصاد، این کشور توانسته است در سال ۲۰۱۷ به رده نهم جهان از نظر کیفیت زیرساخت‌ ریلی دست یابد و علاوه بر آن، از لحاظ کارآیی حمل‌ونقل زمینی نیز در رتبه هفتم جهانی قرار بگیرد.

سرمایه‌گذاری خارجی راهی برای توسعه ریلی در کره‌جنوبی

مراحل آغازین شروع به‌کار حمل و نقل ریلی در کره‌جنوبی، با سرمایه‌گذاری و مشارکت کشورهای خارجی پیشرفته در ایجاد زیرساخت‌های ریلی امکان‌پذیر شد و در واقع رشد و بالندگی این صنعت مدیون چنین تفکری بوده است. در سال ۱۸۹۶، امتیاز حمل‌ونقل ریلی در کره به دو بازرگان آمریکایی به نام‌های هنری کولبران و هری بوستویک اعطا شد تا مسیر ریلی بین شهرهای سئول و چمولپو را بسازند. افتتاح این خط در ۲۲ ماه مارس سال ۱۸۹۷ صورت گرفت. با این حال، عملیات ریلی در سئول تا ژوئیه ۱۹۰۰ و ساختن پل روی رودخانه «هان» آغاز نشد. در ۸ ماه مارس ۱۹۰۲، راه‌آهنی که از سوی فرانسوی‌ها سازماندهی می‌شد و تامین مالی آن از سوی امپراطوری کره انجام شده بود، کلید زده شد و در سال ۱۹۰۵ تکمیل شد. در طول اشغال کره از سوی ژاپن، راه‌آهن این کشور از سوی بخش دولتی و همچنین شرکت‌های مختلف خصوصی اداره و سازماندهی می‌شد. با آغاز جنگ میان دو کره، شبکه خطوط ریلی به شدت آسیب دید، با این حال در سال‌های بعد، کره‌جنوبی دست به بازسازی و بهبود این خطوط زد.

سیر راه‌آهن در بخش جنوبی شبه‌ جزیره کره

راه‌آهن ملی کره که در سال ۱۹۶۳ شکل گرفت، در ابتدا بخشی از وزارت حمل و نقل کره‌جنوبی بود و مسوولیت تمام خطوط ریلی را در دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ میلادی در اختیار داشت. خطوط ریلی در دهه ۱۹۸۰ میلادی بیشتر از آنکه برای حمل مسافر مورد استفاده قرار بگیرند، برای اهداف نقل و انتقال بار مفید بودند. با این وجود، حمل‌ونقل ریلی برای انتقال مسافران بین شهرهای سئول و بنادری همچون بوسان از اهمیت زیادی برخوردار بود، زیرا پایتخت را به مراکز مهمی وصل می‌کرد و مورد استقبال مسافران زیادی قرار داشت. همین استقبال موجب شد به تدریج قطارهای الکتریکی و سپس قطارهای پرسرعت وارد زیرساخت‌های ریلی این کشور شوند تا پاسخی نسبت به ترافیک ریلی ایجاد شده باشند.

تحولات خصوصی‌سازی ریلی در کره‌جنوبی

با وجود اینکه در نخستین موارد تاسیس خطوط ریلی دولت و مشارکت خارجی نقش داشتند، برخی خطوط ریلی در این حوزه نیز به‌طور خصوصی اداره می‌شدند. با این حال در سال ۱۹۴۶، اغلب خطوط ریلی این کشور که در اختیار بخش خصوصی قرار داشتند، تحت قانونی ملی اعلام شدند. تا پایان دهه ۱۹۶۰ میلادی، تمام کمپانی‌های تراموا نیز که پیشتر مشمول این قانون نشده بودند، دچار همین وضعیت شدند. به این ترتیب، هیچ شرکت خصوصی ریلی باقی نماند. توسعه یافتن اقتصادی کره منجر به آزادسازی و خصوصی‌سازی در برخی از بخش‌های این کشور شد که یکی از این موارد نیز احیای دوباره سرمایه‌گذاری خصوصی در بخش حمل و نقل ریلی بود. با این حال عوامل دیگری نیز در کنار کشیدن دولت از برخی بخش‌ها، توجه به کارآمدی و اقتصادی شدن فعالیت‌ صنایع و دادن اختیاراتی به بخش خصوصی موثر بود که شاید بتوان بحران مالی آسیایی را یکی از مهم‌ترین این موارد دانست.

در حقیقت پس از وقوع بحران مالی آسیایی در سال ۱۹۹۷، چندین پروژه مربوط به ساخت خطوط ریلی که در اختیار دولت قرار داشتند، بازبینی شده، به تعویق افتادند، بازطراحی شدند، لغو شده یا تبدیل به پروژه‌هایی با انواع قراردادهای مختلفی شدند. چند گروه سرمایه‌گذاری خصوصی نیز در پروژه‌های این کشور مشارکت کردند که گروه مک‌کوآیر یکی از این گروه‌ها بود. برخی شرکت‌های ریلی خصوصی نیز در چند سال اخیر به شدت فعال شده‌اند، با این حال عمر مجدد خصوصی‌سازی ریلی در این کشور را می‌توان از سال ۱۹۹۷ به بعد دانست. هیچ قانون کلی برای فعالیت بخش خصوصی در خطوط ریلی جنوب کره وجود ندارد با این حال هنوز هم شرکت‌های حمل و نقل ریلی جز قطارهای سریع‌السیر و شرکت «کوریل» در این کشور تحت کنترل دولت‌های محلی قرار دارند که البته با توجه به قوانین کره‌جنوبی، می‌توان آنها را به عنوان بخش خصوصی هم تصور کرد.