شیمیایی‌ها روی خط ثبات

محمدحسین بابالو: تقویت مجدد حجم معامله محصولات شیمیایی در بورس کالا را می‌توان یکی از مهمترین رخدادها در بازار محصولات پتروشیمی به شمار آورد که می‌تواند ثبات بیشتری را به بازار عرضه کرده و شرایط کلی برای تولید در صنایع میان دستی محصولات پتروشیمی را بهبود بخشد. با توجه به افزایش حجم معامله پلیمرها در بورس کالا در دو هفته اخیر در کنار بازگشت آرامش و ثبات به این بازار و انتظار برای خودنمایی تقاضای فصلی در روزهای پایانی سال، می‌توان شرایط کلی این بازار را مثبت ارزیابی کرد.

معاملات محصولات شیمیایی در روز گذشته با آرامشی نسبی همراه بود؛ هرچند با توجه به شرایط نسبتا متعادل عرضه‌ها در کنار عدم عرضه کافی برخی از ترکیبات جذاب، شاهد ثباتی شکننده در معاملات بودیم. این در حالی است که هنوز هم عدم عرضه کافی بسیاری از ترکیبات جذاب به صراحت حس می‌شود که همین مطلب موجب شده تا برخی واقعیت‌های معاملاتی در بورس کالا مغفول باقی بماند. نیاز به افزایش عرضه منومر وینیل استات، ایزوبوتانول، دی‌اتیل هگزانول، بنزن، دی‌اتیلن گلایکول (پتروشیمی شازند) و کریستال ملامین نکته‌ای بود که در معاملات روز گذشته به وضوح مشاهده شد زیرا شاهد رشد قیمت‌های این کالاها با ابزار رقابت خریداران بودیم. این در حالی بود که حجم معاملات محصولات شیمیایی در روز گذشته باز هم به ۱۰ هزار تن نرسید هرچند افزایش حجم معاملات این کالاها در روزهای ابتدایی هفته جاری، باز هم موجب شد تا حجم داد‌و‌ستد ترکیبات شیمیایی در هفته جاری به بیش از ۱۶ هزار تن برسد که سیگنالی مهم برای این بازار محسوب می‌شود. با توجه به این موارد در کنار عرضه بیش از ۲۸ هزار و ۵۰۰ تن کالا در رینگ شیمیایی بورس کالا می‌توان رکود پیشین در این معاملات را از بین رفته تلقی کرد که سیگنال مهمی در مسیر بهبود بازار محصولات پتروشیمی به شمار می‌رود.

نکته مهم دیگری که اهمیت معاملات محصولات شیمیایی در روز گذشته را افزایش می‌دهد باید در ضعف معاملات هفته گذشته جست‌وجو کرد. حجم معامله محصولات شیمیایی در بورس کالا در هفته گذشته تنها ۱۰ هزار و ۶۴۶ تن بود که کمترین حد از ابتدای سال جاری تاکنون محسوب شده یعنی کمترین حجم معامله ۱۰ ماه اخیر در بازار شیمیایی‌ها در هفته گذشته به ثبت رسید. این در حالی بود که حجم عرضه‌ها نیز به همین میزان کاهش یافته بود بنابراین عقب‌نشینی حجم معاملات را باید به دلیل افت عرضه‌ها به شمار آورد نه عقب نشینی تقاضا. همین نکته می‌تواند بخش بزرگی از نگرانی‌ها را درخصوص رکود در بازار محصولات پتروشیمی کاهش دهد که اهمیت بسیاری برای این بازار خواهد داشت.

در مقام مقایسه می‌توان به افزایش حجم معامله پلیمرها استناد کرد تا جایی‌که در دو هفته اخیر شاهد رشد محسوس حجم داد‌و‌ستد این گروه کالایی در بورس کالا بوده‌ایم که سیگنالی مهم برای حمایت از بازار پتروشیمی‌ها بود و نشان می‌دهد که بازار ترکیبات شیمیایی نیز می‌تواند به تبعیت از بازار پلیمرها، وضعیت بهتری را تجربه کند. از طرف دیگر باید به این نکته نیز اشاره داشت که در بازار آزاد شاهد کاهش قیمت پلیمرها هستیم که این نکته مهم پس از رشد قیمت‌ها در ابتدای هفته و تعدیل نرخ در روز سه‌شنبه رخ داده است ولی در نهایت به کاهش قیمت‌ها در روز گذشته انجامید. این وضعیت نشان می‌دهد که افزایش حجم معاملات در بورس کالا کارساز بوده و با تقویت تزریق کالا از بورس به بازار داخلی، برتری تقاضا بر عرضه‌ها به تثبیت بازار منتهی شده، اگرچه برای بسیاری از کالاها، حتی برتری عرضه بر تقاضا همگام با کاهش قیمت‌ها نیز همراه شده است.

رشد حجم داد‌و‌ستد در بورس کالا، تثبیت نسبی بازار، امیدواری به ورود تقاضای مؤثر در روزهای پایانی سال، بیم و امید از تغییر قیمت‌های پایه در کنار رشد آرام و گام به گام قیمت‌های جهانی در کنار ضعف نقدینگی، مواردی است که بر روند حرکت قیمت‌ها در روزهای اخیر تاثیر داشته و به احتمال قوی باز‌هم بر این بازار تاثیرگذار خواهد بود. به‌نظر می‌رسد بازار از هم‌اکنون به افزایش شکننده و محدود قیمت‌های پایه امیدوار است، هرچند که این خوش‌بینی چندان عمیق نیست که چنین احتمالی را می‌توان در رفتار قیمت گریدهای پلیمری و همچنین حجم داد‌و‌ستد در بازار آزاد رصد کرد. این در حالی است که محدودیت خرید در مچینگ برای کدهای غیرمرتبط هنوز هم پابرجاست که به‌رغم تاثیرگذاری بر کاهش تزریق کالا از بورس به بازار، خودنمایی چندانی را نمی‌توان برای این رخداد در بازار آزاد تصور کرد، زیرا آرام‌آرام حجم تقاضا از بازار آزاد به بورس کالا در حال مهاجرت است که در کنار افزایش شفافیت معاملاتی، قیمت تمام‌شده برای خریداران واقعی نیز کاهش می‌یابد.

نکته مهم روزهای اخیر را باید پافشاری چندین‌باره شورای رقابت بر عرضه تمامی محصولات پتروشیمی در بورس کالا دانست که تکرار چند‌باره چنین مطلبی که بارها الزام‌آور بودن آن رسانه‌ای شده است، خود شائبه فروش برخی از شرکت‌های پتروشیمی خارج از بورس کالا را تقویت می‌کند. این در حالی است که افت پیاپی قیمت‌ها در بازار آزاد در ۳ هفته گذشته همگام با کاهش حجم معاملات در بورس کالا، قطعا غیرمنطقی بوده و رکود موجود در بازار را با فرض رصد رفتار فعالان این صنف عمیق‌تر از واقعیت‌ها ترسیم کرده است. برآورد این موارد، این شائبه را ایجاد می‌کند که واقعا برخی از شرکت‌های پتروشیمی به سمت فروش مستقیم در بازار آزاد متمایل شده که با واکنش شدید شورای رقابت رو‌به‌رو شده‌اند. این احتمال در کنار رشد مجدد حجم معاملات پلیمرها و محصولات شیمیایی در روزهای اخیر نشان می‌دهد که باز‌هم عرضه و تقاضای محصولات پتروشیمی در بورس کالا به روال پیشین و منطقی خود بازگشته و می‌توان از این پس با دقت و شفافیت بیشتری، رخدادهای موجود در این بازار را رصد کرد.