احیای دشت‌های خوزستان به کجا رسید

دنیای اقتصاد - اهواز - محمد علاف‌پور: مدیر حوضه کرخه جنوبی جهاد نصر در اجرای طرح ۵۵۰ هزارهکتاری احیای دشت‌های ایلام و خوزستان گفت: حوزه جنوب کرخه این قابلیت را دارد که ۸۰ درصد از فاز دوم را به خود اختصاص دهد اما این تخصیص‌ها باید از سوی وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی تایید و به تصویب برسد. ظرفیت خاک و اراضی حوضه کرخه بسیار بالا است هرچند که ما باید خود را با میزان آب کرخه تطبیق دهیم و با استفاده از روش‌های مدرن، بهره‌برداری بهتری از آب داشته باشیم و راندمان آب را به ۹۰ درصد برسانیم.

محمد بنی‌تمیم افزود: محدوده اجرایی طرح کرخه جنوبی از شرق اهواز تا هورالعظیم است و طبق قرارداد موسسه جهاد نصر، فاز نخست طرح کرخه جنوبی در ۹ طرح و به مساحت ۴۹ هزار و ۵۰۰ هکتار به اجرا درآمده است. از این میزان، کار ۴۴ هزار هکتار از اراضی به اتمام رسیده است و ۳۳ هزار هکتار آن تحویل بهره‌برداران شده است.وی اظهار کرد: طرح مقام معظم رهبری برای احیای دشت‌های خوزستان و ایلام شامل ۷ بخش است و اکنون تنها در حال اجرای بخش خدمات مهندسی و زیربنایی آن هستیم. پس از این مرحله، ساماندهی، ایجاد صنایع تبدیلی، مکانیزاسیون و مدرنیزاسیون سیستم‌های آبیاری، دامداری، دامپروری و آبخیزداری که از برکات طرح هستند، به بار خواهند نشست و ۱۲ هزار نفر به صورت مستقیم و ۱۴ هزار نفر به‌طور غیرمستقیم در این حوضه به‌کار مشغول خواهند شد. وی ادامه داد: اعتبار اجرای طرح در این حوزه ۶۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است که تاکنون ۴۲۰ میلیارد تومان آن هزینه شده است.

وی اقدامات اجرایی جهاد نصر در این طرح را شامل تسطیح، تجهیز و نوسازی اراضی، احداث زهکش‌ها و کانال‌های فرعی آبرسانی دانست و گفت: در اجرای طرح تمام تلاش ما بر بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت نیروهای بومی بوده است و تنها در مواردی که نیروی متخصص در استان موجود نبوده است از نیروهای متخصص غیربومی بهره گرفته‌ایم. مدیر حوضه کرخه جنوبی جهاد نصر ادامه داد: اجرای طرح ۵۵۰ هزارهکتاری در حوزه کرخه جنوبی موجب اشتغال ۹۰۰ نفر شده است که ۸۰۰ نفر آن از نیروهای بومی خوزستان هستند. وی افزود: هرچند طرح‌ها به مناقصه گذاشته می‌شود و همه شرکت‌ها از همه جای کشور می‌توانند در مناقصه شرکت کنند و برنده شوند، اما با پیگیری‌های ما، پیمانکاران اصلی نیز با استفاده از شرکت‌ها و نیروهای بومی خوزستان کار خود را پیگیری می‌کنند.

بنی‌تمیم یادآور شد: در آغاز اجرای طرح ۵۵۰ هزارهکتاری در این حوزه مقاومت‌هایی از سوی کشاورزان در برابر اجرای طرح صورت می‌گرفت که خوشبختانه با فعالیت‌های اجتماعی کارشناسان ما، تبیین طرح و توجیه کشاورزان و به بار نشستن بخش‌هایی از طرح، مقاومت کشاورزان به رضایت، رغبت و رقابت برای پیوستن به طرح مبدل شده است به طوری که اکنون کشاورزان زیادی منتظر آغاز فاز دوم اجرای طرح ۵۵۰ هزارهکتاری و پیوستن به این طرح هستند. وی افزود: پیش از انجام طرح، آب از سوی عمده مالکان به کشاورزان فروخته می‌شد و در ازای آن حدود یک سوم از محصول از آنان دریافت می‌شد. خوشبختانه با انجام طرح، آب مورد نیاز از سوی سازمان آب و برق خوزستان با هزینه بسیار اندک به کشاورزان تحویل می‌شود، از همین رو کشاورزان دیگر تمایلی به خرید آب از عمده مالکان ندارند. از سوی دیگر کشاورزان این حوزه با اجرای طرح، افزایش تولید نیز داشته‌اند و میانگین تولید آنان از ۵/ ۲ تن به ۵/ ۴ تن افزایش یافته است.

مدیر حوضه کرخه جنوبی جهاد نصر با اشاره به انتظار کارگران و کشاورزان برای آغاز فاز دوم طرح ۵۵۰ هزارهکتاری گفت: اجرای فاز اول طرح حداکثر تا پایان سال آینده تکمیل می‌شود و ۸۰۰ تن از افراد شاغل در طرح بیکار خواهند شد. امیدواریم با آغاز بی‌وقفه فاز دوم، این افراد دوباره مشغول به‌کار شوند و این کار مسکنی باشد بر درد اشتغال منطقه. بنی‌تمیم در ادامه گفت: یکی از مشکلات ما در حوضه کرخه جنوبی رسوب‌گذاری زهکش‌ها و عدم لایروبی آنها است که امیدواریم آب و برق خوزستان برای آنها علاج‌بخشی لازم را صورت دهد. بخشی از این مشکل به مدیریت مصرف آب بر می‌گردد چرا که کشاورزان به‌صورت بی‌رویه و بیشتر از نیاز آب را روی زمین رها می‌کنند و شب‌ها نیز کار و آب را مدیریت نمی‌کنند. افزایش آب روی زمین‌ها موجب افزایش خروجی از زهکش‌های فرعی می‌شود و از آنجا که زهکش‌های اصلی ظرفیت این میزان آب را ندارد موجب بروز مشکل می‌شود.

رشد صنعت در کنار اجرای طرح

امین آقایی، مدیر طرح و مدیر منطقه بخش کشاورزی شرکت مهندسان مشاور آب‌ورزان نیز گفت: اگر نظام صحیح بهره‌برداری و مدیریت آب انجام شود این مشکلات حل خواهد شد. مشکلات موجود در حمیدیه نیز ناشی از عدم مدیریت صحیح مصرف آب است. این کار در حیطه کاری سازمان آب و برق خوزستان است که امیدواریم با مدیریت بهره‌برداری کشاورزان در منطقه شاهد مشکلات این‌گونه نباشیم. وی یادآورد شد: یکی از برکات طرح ۵۵۰ هزار هکتاری رشد صنعت در کنار کشاورزی است. در گذشته دستگاه‌های ما مستهلک بودند و قطعات نیز برای دستگاه‌ها تامین نمی‌شد. خوشبختانه با تلاش صنعتگران بومی خوزستان برخی از این دستگاه‌ها با قیمت بسیار کمتر و کیفیت بالاتر ساخته شد و معایب آنها نیز در حین کار گرفته شد اکنون در حال استفاده از همین دستگاه‌ها هستیم و نیاز خود را از همین طریق تامین می‌کنیم. آقایی گفت: ایجاد زهکش‌های زیرزمینی در اراضی در عوض زهکش‌های روباز موجب افزایش سطح زیرکشت و راندمان زهکش‌ها و کاهش شوری خاک می‌شود و از سویی در بخش تسطیح، تجهیز و نوسازی اراضی نیز زمین‌ها تسطیح، هندسی‌سازی و یکپارچه‌سازی می‌شوند. بسیاری از کشاورزان بیش از دو یا سه قطعه زمین پراکنده داشتند که به همین دلیل جابه‌جایی تجهیزات و نیز موضوع سفر آب و هدررفت آن را پیش می‌آورد. وی گفت: کشاورزان برای آبرسانی از یک زمین به زمین دیگر مجبور بودند تا آب را برای مسافت‌های طولانی منتقل کنند که این موضوع موجب اتلاف آب می‌شد. در هندسی‌سازی و یکپارچه‌سازی اراضی مسوولان منطقه و جهاد کشاورزی نقش بسیار پررنگی را بازی و با توجیه کشاورزان رضایت آنان را برای این کار جلب کرده‌اند تا به این مشکل کشاورزان پایان دهند.