مثلث ناکامی صعود بورس

دنیای اقتصاد- سلیمان کرمی: شاخص کل بورس تهران روز گذشته با افت ۲۰۵ واحدی (معادل ۳/ ۰ درصد) مواجه شد. در حالی‌که در ابتدای معاملات دماسنج بازار با رشد اندکی مواجه شد اما این روند پایدار نماند و شاخص با فشار فروش مسیر نزولی را در پیش گرفت. در این میان نمادهای «خودرو» و «شپدیس» با رشد قیمتی در ساعات ابتدایی معاملات از شاخص حمایت کردند. با این حال تشدید عرضه‌ها در این نمادها باعث شد که رشد قیمتی این نمادها تعدیل شود. دیگر نمادهای بازار نیز با عرضه‌های نسبتا سنگین مواجه شدند و در نهایت افت شاخص را رقم زدند.

پس از ورود شاخص به کانال ۷۹ هزار واحدی و نزول یک پله‌ای شاخص در هفته گذشته، با وجود تلاش‌های بسیار، دماسنج بازار از فتح دوباره قله ۸۰ هزار واحدی ناتوان بود. در این خصوص می‌توان به روند حرکتی شاخص بازار سهام در روزهای گذشته اشاره کرد. فضای کم‌رمق معاملات بورس تهران در کنار تلاش‌های ناکام شاخص در ابتدای معاملات روزانه و در ادامه ورود این نماگر به مدار منفی تشدید رکود معاملاتی را به دنبال داشته است. این روند در هفته‌های اخیر بارها در نوسانات روزانه شاخص مشاهده شده است. در این خصوص قدرت رشد شاخص در آغاز معاملات روزانه به تدریج ضعیف‌تر شده و از سوی دیگر میزان افت این نماگر در پایان معاملات بیش از پیش بوده است. البته روند نزول شاخص به‌صورت مداوم و بی‌وقفه نبوده است. در این خصوص طی هفته‌های اخیر شاخص پس از چند روز نزول آرام، با رشد اندکی مواجه بوده است. به این ترتیب تلاش‌های ناکام شاخص برای پایداری در مسیر صعودی به ضعف عوامل حمایتی چه از نظر نقدینگی (ریزش مقدار حجم و ارزش معاملات) و همچنین عوامل بنیادی اشاره دارد. در این شرایط خسته شدن معامله‌گران از معاملات کم‌رمق بورس تهران، هراس از افت بیشتر قیمت‌ها و همچنین تامین نقدینگی، سهامداران را به نقد کردن اوراق بهادار خود واداشته است.

عقب‌نشینی از سقف انتظارات

نرخ دلار دیروز نیز به روند نزولی خود ادامه داد و در ساعات ابتدایی کانال ۴ هزار تومانی را ترک کرد. پیش از این «دنیای اقتصاد» به لزوم در نظر گرفتن ریسک‌های موجود در بازارهای اثرگذار بر سودآوری احتمالی شرکت‌ها اشاره کرده بود. جهش نرخ دلار و رشد مداوم قیمت‌های جهانی در ماه‌های گذشته عاملی برای حمایت از سهام کالایی‌ بورس تهران بود. در این خصوص تحلیلگران بورسی نیز تحت‌تاثیر فضای خوش‌بینی به وجود آمده، تخمین خود از سودآوری شرکت‌ها را در خوش‌بینانه‌ترین حالت بازارهای اثرگذار ارائه دادند. در این خصوص رکوردزنی فلزات جهانی در مسیر صعودی یکی از مثال‌های بارز این موضوع است. در کنار جهش قیمت فلزات، نرخ دلار نیز با رشدهای مداوم به سطح ۴هزار تومان رسید. به این ترتیب فعالان بازار با خوش‌بینی نسبت به بهبود چشمگیر سودآوری شرکت‌های بورسی به خریدهای بی‌محابای سهام پرداختند. در این خصوص قیمت سهام تا سقف انتظارات بر‌اساس خوش‌بینانه‌ترین حالت شاخص‌های بازارهای اثرگذار، رشد کرد. در این شرایط خریداران پیشین و همچنین حقوقی‌های منتظر به دنبال شناسایی سود و تامین نقدینگی پس از رکود طولانی‌مدت در این صنایع برآمدند و عرضه‌های سنگین در سقف قیمتی مورد انتظار مسیر قیمت سهام را نزولی کرد.

همان‌طور که اشاره شد به نظر می‌رسد در ماه‌های اخیر با رشدهای مداوم قیمت‌های جهانی و همچنین نرخ دلار تحلیلگران بازار نیز قیمت‌گذاری سهام را بر اساس خوش‌بینانه‌ترین حالت سودآوری تنظیم کرده بودند. در این میان ریزش قیمت جهانی کالاها و همچنین عقب‌نشینی دلار از سقف چندین ساله باعث شده که انگیزه خرید در بازار سهام کمرنگ شود. در این شرایط عدم ریزش شدید قیمت سهام و به دنبال آن شاخص کل را می‌توان به ارزیابی فعالان از ارزندگی نسبی کنونی قیمت سهام و همچنین امیدواری به بهبود شرایط در آینده نسبت داد. این موضوع باعث شده که فشار فروش چندانی را در سهام شاهد نباشیم، با این حال همچنان تحت سه عامل اشاره شده (خسته شدن از روند فرسایشی معاملات، هراس از افت بیشتر و همچنین تامین نقدینگی مورد نیاز) شاهد نزول آرام قیمت‌ سهام هستیم.

عقب‌نشینی نمادها از مسیر صعودی

روز گذشته دو نماد «خودرو» و «شپدیس» در میان نمادهای با بیشترین اثر مثبت بر شاخص کل قرار داشتند. عمده اثر مثبت این نمادها بر شاخص را می‌توان ناشی از رشدهای قیمتی آنها در ابتدای معاملات دیروز دانست. از ابتدای معاملات دیروز شاهد افزایش تقاضای چشمگیر در سهام ایران خودرو بودیم. به این ترتیب این سهم تا نزدیک صف خرید در بیشینه بازه نوسان روزانه (مثبت ۵ درصد) پیش رفت. با این حال عرضه‌های سنگین در این نماد مانع از پایداری سهم در این سطوح قیمتی شد و در ادامه شاهد تعدیل رشد قیمت سهام این شرکت بودیم.

«خودرو» در هفته‌های اخیر با عبور از کف ۳۰۰ تومانی با سقوط آزاد تا کانال ۲۶۰ تومان نزول کرد. پس از آن شاهد نوسانات قیمت این سهم در بازه ۲۶۵ تا ۳۰۰ بودیم. به نظر می‌رسد کف قیمتی تکنیکال در کانال ۲۶۰ تومان فضا را برای نوسان‌گیری از این سهم فراهم آورده است. از سوی دیگر با رشد قیمت و با نزدیک شدن به ۳۰۰ تومان شاهد افزایش قابل توجه فشار فروش بودیم. در نتیجه با هر‌بار نزدیک شدن به کف این بازه شاهد افزایش تقاضا و در نقطه مقابل پس از رشدهای متوالی و نزدیک شدن قیمت سهام به ۳۰۰ تومان شاهد افزایش فشار فروش سهام بودیم. با این حال نکته قابل توجه اینکه احتمال شکستن این بازه چه در روند صعودی و همچنین نزولی با طولانی شدن نوسانات در بازه وجود دارد. بر این اساس افزایش فشار فروش از سوی چارتیست‌ها با عبور از کف بازه نوسانی مزبور وجود دارد. از سوی دیگر احتمال رشد قیمتی این نماد و عبور از سقف این کانال نیز وجود دارد، با این حال این موضوع نیازمند یک عامل محرک مانند عملکرد مناسب «خودرو» در ۹ ماه نخست سال است. روند رو به بهبود سودآوری این شرکت می‌تواند در صورت‌های مالی ۹ ماه این شرکت مشاهده شود. با این حال نسبت قیمت به درآمد بالای این نماد به الزام بهبود چشمگیر سودآوری در روند کنونی یا چشم‌انداز روشن برای آینده همراه با هجمه بالایی از نقدینگی اشاره دارد. نکته دیگر که می‌توان به آن اشاره کرد احتمال بازگشایی «خساپا» است. «دنیای اقتصاد» چهارشنبه گذشته و پس از انتشار صورت‌های مالی این خودروساز به وجود ابهامات درخصوص تحقق سودهای برآوردی این شرکت به خصوص در سرفصل غیرعملیاتی اشاره کرده بود. دیروز شفاف‌سازی درخصوص صورت‌های مالی این شرکت روی «کدال» قرار گرفت. در این اطلاعیه به این ابهامات اشاره کرده است. در پایان نیز مقام ناظر به اصرار مدیران شرکت بر دستیابی به پیش‌بینی سود کنونی تاکید دارد. به نظر می‌رسد با شفاف‌سازی سازمان می‌توان در انتظار بازگشایی «خساپا» بود.

بازگشایی نماد «خساپا» می‌تواند کل گروه خودرو را تحت تاثیر قرار دهد. علاوه بر این روند حرکتی ماه‌های گذشته خودرویی‌ها نیز ممکن است بر قیمت بازگشایی «خساپا» اثرگذار باشد. شاخص گروه خودرو از زمان توقف «خساپا» افت بیش از ۱۰‌درصدی را تجربه کرده است. البته باید به این موضوع نیز اشاره کرد که رشدهای روزهای آخر «خساپا» (پیش از توقف سهام سایپا) عامل اصلی رشد شاخص خودرو بود. در این مدت «خودرو» افت نزدیک به ۱۸ درصدی را تجربه کرده است. بر این اساس احتمال افت قیمت «خساپا» با بازگشایی احتمالی این نماد در روزهای آتی وجود دارد. این موضوع نیز می‌تواند اثر منفی بر کل فضای خودرویی‌ها بگذارد.«شپدیس» دیگر نماد حامی شاخص در معاملات دیروز نیز روند مشابه «خودرو» را در پیش گرفت.

این نماد نیز با افزایش تقاضا در ابتدای معاملات تا نزدیکی سقف قیمتی روزانه رشد کرد. این نماد که با خرید حقیقی‌ها مسیر صعودی را در پیش گرفته بود، با عرضه‌های نسبتا سنگین سهامداران به خصوص حقوقی‌ها مواجه شد. در نتیجه «شپدیس» با فاصله ۲۰ تومانی نسبت به بیشترین قیمت روزانه معامله‌شده در پایان معاملات بسته شد با این حال همچنان در قیمت‌های بالاتر از صفر تابلو معامله می‌شد. شایعاتی درخصوص تصویب ماده ۵۳ برنامه ششم توسعه می‌تواند یکی از دستاویز‌های خریداران نه چندان هوشیار این نماد بوده باشد. مطابق با انتظارات این ماده با رای مجلس و با دفاع وزیر نفت از فرمول پیشین نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و شرکت‌های پالایشی از برنامه ششم توسعه حذف شد. پیش از این «دنیای اقتصاد» به احتمال بسیار بالای حذف این ماده اشاره کرده بود. بدون در نظر گرفتن این موضوع عاملی برای حمایت قدرتمند از قیمت سهام «شپدیس» در کوتاه مدت مشاهده نمی‌شود. در این خصوص می‌توان به ضعف عملیاتی «شپدیس» در فصل پاییز اشاره کرد؛ موضوعی که می‌تواند کاملا در صورت‌های مالی سه‌ماهه این شرکت مشاهده شود.

در بازار چه گذشت؟

روز گذشته ارزش معاملات بورس تهران به حدود ۱۰۸ میلیارد تومان رسید که همچنان اختلاف فاحشی با روزهای رونق سهام دارد. دیروز «قلرست» با جهش ۳/ ۹ درصدی بیشترین رشد قیمتی را در میان سایر نمادها به ثبت رساند. این شرکت پس از تعدیل مثبت نزدیک به ۵۰ درصدی سود خالص، با استقبال معامله‌گران بازار مواجه شد. بیشتر صنایع بورسی با افت یا رشدهای اندک معاملات را به پایان رساندند. در این میان صنایع کوچک با تک‌نماد فعال بورسی مانند سایر معادن و محصولات چوبی حضور داشتند. به نظر می‌رسد معامله بلوکی «کماسه» و حمایت سهامدار حقوقی «چفیبر» در روز بازگشایی عامل رشد شاخص این صنایع کوچک بوده است.