جولان دوقلوهای فلزی در سال ۹۵

زینب خاک نجاتی/ یاسر حمزه نژادی

تحلیلگر کارگزاری پارسیان

سودآوری شرکت‌های فعال در صنعت سرب و روی بیش از هر متغیر دیگری متاثر از قیمت‌های جهانی فلزات است. قیمت فلز روی در سال ۹۵ بیش از ۳۳ درصد رشد را نسبت به سال ۹۴ تجربه کرده است. میانگین قیمت هر تن شمش روی در ۵ ماه اول سال جاری، ۲۰۲۲ دلار برای هر تن بوده است. در این گزارش ابتدا به معرفی نمادهای گروه سرب و روی فعال در بورس پرداخته می‌شود، سپس وضعیت جهانی عرضه و تقاضای فلز روی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در ادامه به عوامل تاثیرگذار بر قیمت جهانی روی پرداخته می‌شود و در پایان دیدگاه‌های موافق و مخالف در مورد روند قیمتی و همچنین پیش‌بینی موسسات معتبر از روند آتی قیمت این فلز آورده می‌شود.

بررسی 9 نماد گروه سرب و روی

همان‌طور که گفته شد فلز روی رشد قیمتی خود را از اواخر سال ۹۴ آغاز کرد و از ۱۷۵۳ دلار به ازای هر تن در ۲۸ اسفند سال ۹۴ به ۲۳۱۸ دلار در ۱۰ مرداد سال ۹۵ رسید. در نمودار شماره۱ قیمت ماهانه فلز روی از سال ۱۳۹۰ آورده شده است.با توجه به اینکه اکثر نمادهای گروه سرب و روی، بودجه سال ۹۵ خود را بر مبنای قیمت‌های پایین سرب و روی (‌حدود ۱۸۰۰ دلار به ازای هر تن) برآورد کرده‌اند، صعود قیمت جهانی روی به بالای ۲۰۰۰ دلار می‌تواند باعث تعدیل سودآوری در این شرکت‌ها شود. متاثر از افزایش قیمت جهانی روی، قیمت سهام شرکت‌های سرب و روی در بورس اوراق بهادار نیز شروع به افزایش کرد و اکثر نمادهای گروه، بازدهی بسیار مناسبی را نصیب سهامداران خود کردند. تا جایی‌که نمادهای «فرآور» و «کبافق» بازدهی قابل توجه ۸۳و۷۵ درصد و نماد «فسرب» بازدهی ۶۵ درصد را در سال جاری ثبت کردند.

در جدول شماره۱ میزان بازدهی نمادهای گروه از اولین روز کاری سال ۹۵ آورده شده است. همان‌طور که مشاهده می‌کنید نمادهای «کیمیا»، «کاما» و «فاسمین» کمترین بازدهی را از ابتدای سال ۹۵ داشته‌اند. در ستون مربوط به اطلاعات سودآوری، میزان سود هر سهم بر مبنای آخرین بودجه سال ۹۵ و نسبت قیمت به درآمد (p/ e) بر مبنای آخرین قیمت سهم آورده شده است. نمادهای «فزرین» و «کیمیا» کمترین نسبت p/ e را در بین اعضای گروه دارند.

در دو ستون آخر جدول مزبور مفروضات بودجه سال ۹۵ شرکت‌ها آورده شده است. همان‌طور که مشاهده می‌کنید «کبافق» قیمت هر تن شمش روی را در بودجه خود ۲۱۰۰ دلار و «کاما»، ۲۰۰۰ دلار در نظر گرفته است. برای مقایسه بهتر، قیمت جهانی شمش روی و سرب در ابتدای سال ۹۵ و قیمت فعلی آن آورده شده است.(جدول شماره ۲)همان‌طور که گفتیم مهم‌ترین‌ عامل اثر‌گذار بر سودآوری شرکت‌های فعال در صنعت سرب و روی، قیمت جهانی این دو فلز است. به همین خاطر در ادامه به بررسی کامل وضعیت فلز روی در جهان می‌پردازیم.

چه مقدار روی وجود دارد؟

منابع شناسایی شده فلز روی در جهان حدود ۹/ ۱ میلیارد تن برآورد شده است. منابع به معنای تمرکز مواد معدنی است و ذخایر به آن قسمت از منابع گفته می‌شود که اندازه‌گیری شده و برای استخراج در دسترس است یا می‌تواند در دسترس قرار گیرد. طبیعتا با بهبود تکنولوژی مقدار ذخایر افزایش می‌یابد. میزان ذخایر در دسترس روی جهان سال ۲۰۱۰ حدود ۲۵۰ میلیون تن اعلام شده است. تولید روی از محل بازیافت، به‌عنوان یک منبع عرضه روی همچنان برقرار است. سالانه حدود ۴ میلیون تن روی بازیافت می‌شود. فلز روی به‌طور گسترده در جهان برای گالوانیزه کردن استفاده می‌شود و این حدود ۵۰‌درصد بازار مصرف روی را تشکیل می‌دهد. موارد مصرفی بعدی ریخته‌گری است. بنابراین قیمت روی به شدت به صنایعی مانند خودروسازی و ساختمانی که از فولاد پوشیده با روی (گالوانیزه) استفاده می‌کنند، وابسته است.

عامل مهم دیگر برای قیمت‌گذاری روی مکانی است که مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ یعنی در اقتصادهای بالغ مصرف روی کاهشی و در اقتصادهای در حال توسعه مصرف روی افزایشی است. در مجموع پیش‌بینی شده است که در اقتصادهای در حال توسعه به علت توسعه زیرساخت‌ها و تقویت طبقه متوسط جامعه (و‌متعاقبا بهبود قدرت خرید) مصرف روی افزایش پیدا کند. هر چه سازه‌ها و خودروهای بیشتری ساخته شود، تقاضا برای آلیاژ روی افزایش می‌یابد.

جنبه‌های اقتصادی (عوامل اقتصادی) عرضه و تقاضا

استرالیا، چین، پرو، مکزیک و آمریکا بزرگ‌ترین‌ ذخایر روی جهان را در اختیار دارند که جمعا حدود ۱۵۲ میلیون تن (معادل ۷۴ درصد ذخایر جهان) را شامل می‌شود. در نمودار شماره۲ تقاضای فعلی (خط زرد) با در نظر گرفتن عرضه فعلی و آتی نشان داده شده است. تولید فعلی (با ظرفیت تولید وضعیت پایه) در برابر تقاضا قرار گرفته است اما تعدادی برنامه برای تعطیل شدن معادن در آینده وجود دارد. اگرچه چند پروژه معدنی جدید وجود دارد (پروژه احتمالی A، پروژه احتمالی B، توسعه احتمالی عمر معدن).با نرخ فعلی، پیش‌بینی شده است که تقاضای روی در چند سال آینده از عرضه پیشی بگیرد که منجر به کسری عرضه روی می‌شود.اگرچه ذخایر فراوان روی وجود دارد، اما قیمت فعلی آن برای توسعه معدن جدید و پروژه‌های راه‌اندازی کارخانه ذوب روی جذاب نیست. اگر پیش‌بینی سطوح موجودی درست باشد، این احتمال وجود دارد که قیمت روی تا زمانی که عرضه و تقاضا به تعادل برسد، افزایش پیدا کند.

پیش‌بینی قیمت روی

درخصوص پیش‌بینی قیمت روی اکثر بررسی‌های موسسات اقتصادی حاکی از افزایش قیمت روی است، اما در این بین دیدگاه متضاد مبنی بر کاهش قیمت روی هم وجود دارد. بانک جهانی در پیش‌بینی جولای سال ۲۰۱۵ خود قیمت روی را برای سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ به ترتیب ۲۱۲۵ و ۲۴۰۰ دلار پیش‌بینی کرده است.میانگین پیش‌بینی ۱۷ موسسه معتبر بین‌المللی برای سه ماه پایانی سال میلادی جاری، ۲۱۲۵ دلار، برای سه ماه ابتدایی سال ۲۰۱۷ حدود ۲۱۳۵ دلار و برای ۹ ماه پایانی سال ۲۰۱۷، بالغ بر ۲۲۰۰ دلار به ازای هر تن است. نتیجه آنکه اغلب موسسات معتبر قیمت روی را برای سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷، بالاتر از ۲۱۰۰ دلار برای هر تن پیش‌بینی کرده‌اند. با دید محافظه‌کارانه می‌توان گفت کف قیمتی فلز روی برای ماه‌های باقیمانده سال ۲۰۱۶ و سال ۲۰۱۷، ۲۰۰۰ دلار برای هر تن خواهد بود.

دیدگاه‌های مختلف افزایش قیمت روی

۱- ذخایر کم روی بورس فلزات لندن (LME): البته باید توجه کرد که روی در خارج بازار نیز وجود دارد که مقدار آن مبهم است. مانند اکثر فلزات در بورس فلزات لندن، موجودی نگهداری شده در انبار تنها بخشی از عرضه است، اما عموما کاهش موجودی انبار بورس فلزات لندن بر افزایش قیمت روی اثرگذار بوده است.

۲- هزینه پایین تبدیل کنسانتره به شمش: هزینه‌های بالای تبدیل کنسانتره به شمش نشان‌دهنده فراوانی عرضه است، در حالی که هزینه پایین تبدیل کنسانتره به شمش بیانگر این است که پالایش‌کنندگان در زمان افت سطوح موجودی تلاش می‌کنند تا عرضه را تضمین کنند.

۳- ثبات تقاضا: چین بزرگ‌ترین‌ تقاضاکننده روی است. با وجود رشد کند تقاضای چین، همچنان شاهد افزایش تقاضا برای روی هستیم. به‌طور کلی، تقاضای جهانی با ۵/ ۳ درصد افزایش نسبت به سال ۲۰۱۵ به حدود ۱۴ میلیون تن در امسال رسیده است.

۴- افزایش کسری (ذخایر): ILZSG (International Lead_Zinc Study Group)کسری سال ۲۰۱۶ را ۳۵۲ هزار تن پیش‌بینی کرده است. با وجود اینکه این مقدار خیلی بزرگ نیست اما رو به رشد است و در آینده به مقدار قابل توجهی افزایش خواهد یافت.

۵- تعطیل شدن معادن: موضوع ادامه‌داری که در مورد فلز روی وجود دارد تعطیل شدن معادن بزرگ و عدم عرضه جدید برای جایگزینی آنها است. در اواخر سال ۲۰۱۵، نیراستار (بزرگ‌ترین‌ تولیدکننده روی جهان) اعلام کرد که در نظر دارد تولید کنسانتره روی را کاهش دهد. برآوردها نشان می‌دهد که به جز حذف بخشی از معادن گلن کور و نیراستار حدود ۱۰ درصد از عرضه جهانی کاهش یافته است. از سوی دیگر همچنین در اواخر سال گذشته معدن سنچری ام‌ام‌جی که ۴ درصد عرضه جهانی را برعهده داشت مسدود شد.

نتیجه‌گیری

روی هنوز به وفور در پوسته زمین وجود دارد و ذخایر روی در حال رشد است، اکتشاف‌ها ادامه دارد و معادن و پروژه‌های کارخانه ذوب همچنان در حال آمدن بر مدار تولید هستند. اما نکته‌ای که وجود دارد با قیمت فعلی روی، بازده پروژه‌های معدنی و کارخانه‌های ذوب پایین است. بنابراین هنگامی که قیمت روی افزایش پیدا کند، تامین مالی این سرمایه‌گذاری‌ها به علت بازده بهتر، آسان‌تر خواهد شد، اما امکان دارد تکمیل آنها چند سال زمان ببرد.

در این بین، اجماع آرای عمومی وجود دارد که کسری عرضه تا زمانی که معادن و کارخانه‌های ذوب جدید وارد مدار تولید شوند، ادامه خواهد داشت. این کسری، استفاده‌کنندگان را ملزم به انبار کردن روی می‌کند. از طرفی همان‌طور که این انبارها کاهش می‌یابد، قیمت روی احتمال بیشتری دارد که افزایش یابد. نکته مهم حال حاضر در دنیا توجه به مسائل زیست محیطی است. همان‌طور که قبلا بیان شد این موضوع باعث بسته شدن معادن بزرگ تولید‌کننده روی و افزایش قیمت این فلز شده است. به‌طوری‌که طبق گزارش فایننشیال‌تایمز تولیدات معادن چین به علت بررسی‌های محیطی و اختلالات آب و هوایی حدود ۱۰ درصد کاهش یافته است. همچنان تهدید برای بسته شدن معادن دیگر روی ادامه دارد. به‌طور مثال، می‌توان به معدن مک آرتور ریور استرالیا اشاره کرد که یکی از بزرگ‌ترین‌ معادن روی، سرب و نقره دنیا است و به خاطر مسائل زیست محیطی تهدید به تعطیلی شده است. درخصوص پیش‌بینی قیمت، گلدمن ساکس قیمت روی را برای سال ۲۰۱۷، ۲۳۰۰ دلار برای هر تن اعلام کرده است. بانک جهانی میانگین قیمت برای سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ را به ترتیب ۲۱۲۵ و ۲۴۰۰ دلار پیش‌بینی کرده است. همچنین میانگین پیش‌بینی ۱۳ موسسه معتبر دنیا از قیمت روی در سال ۲۰۱۷، ۲۱۸۱ دلار است.