اخبار ضد و نقیض از پایان عملیات روس‌ها
گروه دیپلماسی: تعاملات و همکاری‌های ایران و روسیه همواره با انتشار اخبار ضدونقیض پیوند خورده است؛ پس از ماجرای اس ۳۰۰ و انتشار انبوه خبرها مبنی بر اینکه این سامانه وارد ایران شد و سپس تکذیب آن از سوی مقامات روس، امروز استفاده از پایگاه هوایی نوژه به محل بحث میان مقامات تهران و مسکو تبدیل شده است. در شرایطی که روز دوشنبه بهرام قاسمی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی گفته بود که عملیات در نوژه موقتی بوده و عجالتا پایان پذیرفته است و وزارت دفاع روسیه نیز اعلام کرد که همه جنگنده‌های روس پایگاه همدان را ترک کرده‌اند اما روز گذشته رئیس مجلس شورای اسلامی تاکید کرد که این عملیات متوقف نشده است.
علی لاریجانی ادامه داد: «ما و روسیه در مبارزه با تروریسم اتحاد داریم که این به نفع مسلمانان منطقه است.» رئیس مجلس شورای اسلامی در پاسخ به تذکر محمود صادقی نماینده تهران در مورد برگزاری جلسه غیرعلنی برای بررسی موضوع استفاده هواپیماهای روسی از پایگاه همدان با اشاره به اینکه در همدان پایگاهی به روسیه داده نشده و این نشست و برخاست‌ها فقط برای سوخت‌گیری بوده است، ادامه داد: «با این حال به موضوع تقاضای شما برای برگزاری جلسه غیرعلنی رسیدگی می‌شود.» محمود صادقی در تذکری به استناد ماده ۶۹ آیین‌نامه گفت: «طبق این ماده در صورتی که ۱۰ نفر از نمایندگان تقاضای برگزاری غیرعلنی در موضوعات حساس و مهم را داشته باشند هیات رئیسه موظف به تشکیل جلسه غیرعلنی است. بر همین اساس تقاضایی با امضای ۲۰ نفر از نمایندگان برای ارائه توضیحات مسوولان درباره دلایل در اختیار قرار دادن پایگاه نظامی به یکی از قدرت‌های جهانی را به هیات رئیسه تقدیم کردیم.» این نماینده ادامه داد: «ما در کل قضیه ایراد نداریم؛ بلکه می‌خواهیم در جریان امور قرار گرفته و هماهنگی،هم‌افزایی و همگرایی بیشتری وجود داشته باشد. این تقاضا را مطرح کردیم. البته اعلام شده که پرواز هواپیماهای روسی متوقف شده است؛ با این وجود ما بر تقاضایمان برای برگزاری جلسه غیرعلنی با استناد به صحبت‌های وزیر که ممکن است دوباره این اتفاق براساس ضرورت از سر گرفته شود، اصرار داریم.»
تذکر رئیس مجلس به وزیر دفاع
از سوی دیگر سردار حسین دهقان، وزیر دفاع روز شنبه در نشست خبری در پاسخ به سوالی درباره اعتراض نمایندگان مجلس و اینکه حضور هواپیماهای روسی در ایران باید در مجلس بررسی شود، گفته بود که این موضوع ربطی به مجلس ندارد. این کار تصمیم نظام در جهت مقابله با داعش و تروریست‌ها در سوریه بوده است. این سخنان وزیر دفاع، تاحدودی دلخوری مجلسی‌ها را به دنبال داشت و روز گذشته رئیس مجلس شورای اسلامی طی سخنانی پیش از آغاز دستور کار جلسه گفت: «لازم است به وزیر دفاع متذکر شوم که درباره مجلس درست حرف نزد و باید ادب حکمرانی را در این مسائل رعایت می‌کرد.» به گزارش «ایسنا» علی لاریجانی با اشاره به در راس امور بودن مجلس ادامه داد: «امام و رهبری بارها بر نقش مجلس تاکید داشتند بنابراین لازم است این موضوع در بیان مطالب نیز در نظر گرفته شود، بنابراین از همه دوستان می‌خواهیم که به این ساختار نظام و درجات آن توجه کافی داشته باشند.» او افزود: «در روزهای اخیر در مورد پایگاه هوایی همدان مسائل مختلفی بیان شد که باید بگویم ما هیچ پایگاهی به هیچ کشوری ندادیم و حضور هواپیماهای روسی در پایگاه همدان امر موقتی و برای سوخت‌گیری بوده و به همین دلیل انجام این کار به اجازه از مجلس نیازی نداشت.»
پاسخ وزیر دفاع
در عین حال وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح پس از این تذکر رئیس مجلس در نامه‌ای به لاریجانی ضمن ابراز تاسف از سوءتفاهم ایجاد شده، تاکید کرد: «آنچه من گفتم به هیچ عنوان تضعیف شأن و جایگاه مجلس یا نمایندگان نبوده است، بلکه منظور این بود که اتخاذ چنین تصمیمی نیاز به تصویب مجلس ندارد.» به گزارش «ایسنا» در نامه سردار حسین دهقان که روز سه‌شنبه خطاب به علی لاریجانی منتشر شد، آمده است: «پیرو تذکر و اظهارنظر جناب عالی در جلسه دوم شهریورماه مجلس شورای اسلامی در رابطه با انعکاس نظر اینجانب در مورد کمک به اقدام مشترک ایران - روسیه برای پشتیبانی از جبهه مقاومت در سوریه برای مقابله با جریانات تروریستی - تکفیری که به نیابت از مثلث آمریکا، عربستان و صهیونیست‌ها منطقه را ناامن و بی‌ثبات کرده و دامنه و گستره اقدامات آنها امنیت جهان را تحت‌تاثیر قرار داده است، باستحضار می‌رساند:
۱- شأن و جایگاه مجلس شورای اسلامی در قانون اساسی، مواضع و دیدگاه‌های حضرت امام(ره) و رهبر معظم انقلاب برای ملت ما شناخته شده و در تاریخ حیات جمهوری اسلامی ایران به عینیت رسیده است.
۲- نمایندگان مجلس، وفق قانون اساسی می‌توانند از مسائل کشور مطلع شده و در جریان امور قرار گیرند و بحمدلله در دوره مسوولیت اینجانب تعامل و همکاری همه‌جانبه با مجلس و نمایندگان در بالاترین سطح قرار دارد.
۳-ضمن ابراز تاسف از سوءتفاهم ایجاد شده تصریح می‌شود آنچه من گفتم به هیچ عنوان تضعیف شأن و جایگاه مجلس یا نمایندگان نبوده و بلکه منظور این بود که اتخاذ چنین تصمیمی نیاز به تصویب مجلس ندارد.» وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در این نامه از رئیس مجلس خواسته است تا این موضوع را به نحو مقتضی در جلسه علنی مجلس به استحضار نمایندگان برساند.
ترک همدان در روز پنج‌شنبه
از سوی دیگر در شرایطی که روز دوشنبه خبر خروج هواپیماهای روسی از پایگاه نوژه توسط سخنگوی وزارت خارجه و همچنین وزارت دفاع روسیه منتشر شد، اما روز گذشته علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در سخنانی پیرامون این موضوع با اشاره به اینکه پیمان ائتلاف میان ایران، سوریه و روسیه برای مبارزه با تروریسم وجود دارد، تاکید کرد که هواپیماهای روسیه طبق طراحی عملیات زمینی، پنج‌شنبه گذشته نوژه را ترک کردند. به گزارش خبرگزاری مهر امیر دریابان علی‌شمخانی ادامه داد: «قرار نبود هواپیماهای روسی در این پایگاه بمانند، بلکه مقرر بود تا روز پنج‌شنبه بمانند و بروند. این هواپیماها روز دوشنبه نرفتند، بلکه طبق طراحی عملیات زمینی، پنج‌شنبه گذشته رفتند و این ناشی از فشار کشورهای دیگر نبود.» او افزود: «کشورهای دیگر از این همکاری‌های راهبردی، متحیر و غافلگیر شدند به همین علت نتوانستند منویات شومشان را در شکست محاصره حلب به ثمر برسانند.» همچنین شمخانی جنجال رسانه‌ای درباره همکاری‌های راهبردی ایران و روسیه را طبیعی دانست و افزود: «ائتلاف ضدتروریسم در منطقه به رهبری آمریکا با گذشت یک و نیم سال هیچ دستاوردی نداشته، اما دستاوردهای ائتلاف چند ماهه ایران، سوریه، روسیه و مقاومت لبنان آشکار است.»
شعار ایران همچنان نه شرقی نه غربی است
از سوی دیگر سیداحمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران وعضو مجلس خبرگان رهبری دوشنبه‌شب در سخنانی گفت: «جمهوری‌اسلامی ایران هرگز پایگاه هوایی را در اختیار روسیه قرار نداده و نخواهد داد.»به گزارش «انتخاب» احمد خاتمی افزود: «شعار ایران همچنان نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی ایران است.» او تاکید کرد: «حضور هواپیماهای روسیه برای مقابله با داعش جنایتکار، تنها برای سوخت‌گیری بوده است که این سوخت‌گیری امری رایج در دنیاست.»
عملیات بعدی منوط به شرایط سوریه
همزمان با انتشار این اخبار، وزارت دفاع روسیه روز گذشته از احتمال استفاده مجدد از پایگاه همدان در آینده در صورتی که شرایط در سوریه ایجاب کند، خبر داد. به گزارش «ایلنا» به نقل از رویترز، در بیانیه وزارت دفاع روسیه آمده است: «هواپیماهای روس عملیات حملات هوایی را از پایگاه هوایی همدان به سمت مواضع تروریست‌ها در سوریه با موفقیت به پایان رسانده‌اند. استفاده بیشتر از این پایگاه در جمهوری‌اسلامی ایران از سوی نیروهای هوافضای روسیه بر اساس یک توافق مشترک برای مبارزه علیه تروریسم صورت گرفته و به شرایط غالب بر سوریه بستگی دارد.»
رویترز به صحبت‌های روز دوشنبه سخنگوی وزارت امور خارجه ایران مبنی بر توقف استفاده روس‌ها از پایگاه همدان برای بمباران مواضع در سوریه اشاره کرد و نوشت: «مساله بهره‌برداری روس‌ها از پایگاه نظامی در ایران مورد انتقاد قانون‌گذاران ایرانی و کاخ سفید در آمریکا قرار گرفته است.» همچنین رویترز در این گزارش خاطرنشان کرد: «این اولین بار بعد از جنگ جهانی دوم است که ایران به یک کشور خارجی اجازه استفاده از پایگاه‌هایش را داده است. روسیه و ایران هر دو از نظام بشار اسد در سوریه حمایت می‌کنند و علیه نیروهای جهانی در سوریه از ۵ سال پیش تا کنون در حال مبارزه هستند.»در ادامه این خبرگزاری به نگرانی نمایندگان مجلس در ایران اشاره کرد و نوشت: «برخی قانون‌گذاران در ایران این حرکت را نقض قانون اساسی خوانده و گفته‌اند تاسیس پایگاه نظامی خارجی در ایران حتی با اهداف صلح‌طلبانه بر اساس قانون اساسی منع شده است.» رویترز همچنین به صحبت‌های وزیر دفاع ایران مبنی بر اینکه «روسیه با عمومی کردن خبر استفاده‌اش از پایگاه همدان بی‌معرفتی کرده» اشاره کرد و نوشت: «او گفته است که هیچ پایگاهی به روس‌ها نداده‌ایم و آنها در ایران مستقر نشده‌اند. هیچ توافق مکتوبی نیز در این خصوص وجود ندارد و همکاری‌های عملیاتی بین دو کشور موقتی و محدود به سوخت‌گیری بوده است.»
بررسی استفاده روسیه از پایگاه هوایی ایران
از سوی دیگر در شرایطی که هفته گذشته وزارت امور خارجه آمریکا این اقدام را «قابل پیش‌بینی» خوانده و گفته بود: «در حال بررسی است تا ببیند آیا این اقدام روس‌ها نقض قطعنامه شورای امنیت مبنی بر ممنوعیت فروش، توزیع و حمل هواپیماهای جنگنده به ایران است یا نه؛ سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز دوشنبه در کنفرانس خبری گفت: «امروز با وزیر امور خارجه روسیه صحبت کردیم و همکاران ما در پنتاگون از نزدیک این مساله را رصد می‌کنند.» به گزارش «ایلنا» به نقل از پایگاه خبری وزارت امور خارجه آمریکا، مارک تونر سخنگوی وزیر امور خارجه آمریکا در پاسخ به سوالی درخصوص اظهارات مقام‌های ایرانی مبنی بر خاتمه عملیات روسیه از ایران به سوریه گفت: «صراحتا باید شما را به دولت روسیه و ایران ارجاع دهم. ما از نزدیک این مساله را پیگیری می‌کنیم. برای ما روشن نیست آنچه می‌بینیم از اعلامیه‌ها و اخبار است. اینکه آیا استفاده از این پایگاه نظامی در ایران واقعا متوقف شده باشد یا نه را نمی‌دانیم، اما به پیگیری این موضوع از نزدیک ادامه می‌دهیم.» تونر اضافه کرد: «برای ما این بخشی از یک موضوع بزرگ‌تر است که آن مساله سوریه است جایی که حملات هوایی به حلب و اطراف آن ادامه دارد. اینکه بمب‌افکن‌ها از پایگاه روسیه در سوریه اعزام شود یا از پایگاه هوایی ایران یا هر جای دیگری، تنها مساله را بغرنج‌تر می‌کند.» او ادامه داد: «امروز با لاوروف صحبت کردم، اما نمی‌خواهم به شما بگویم ما چه اطلاعاتی از کانال‌های اطلاعاتی‌مان دریافت کردیم، اما به شما بگویم که همکاران ما در پنتاگون از نزدیک این مساله را رصد می‌کنند. هفته گذشته این موضوع را یک مساله حائز اهمیت خواندم و می‌خواهم بگویم اهمیت آن تغییری نکرده است. ما می‌دانیم که ایران از نظام بشار اسد حمایت می‌کند و با روسیه نیز در این مسیر همکاری دارد.» سه‌شنبه هفته گذشته بود که وزارت دفاع روسیه اعلام کرد بمب‌افکن و جنگنده‌های روسی با پرواز از یک پایگاه هوایی در ایران اهداف داعش و جبهه النصره را در استان‌های حلب، دیرالزور و ادلب سوریه بمباران کردند. شبکه راشاتودی نیز در خبری فوری به نقل از وزارت دفاع روسیه گزارش داد بمب‌افکن‌های روسی با برخاستن از فرودگاه همدان پایگاه‌های تروریست‌ها را در سوریه هدف قرار داده‌اند. خبرگزاری اسپوتنیک هم در خبری فوری اعلام کرد وزارت دفاع روسیه استقرار بمب‌افکن‌های دور پرواز توپولوف۲۲ را در ایران تایید کرده است. این خبر بلافاصله موجی از واکنش‌ها را در داخل ایران رقم زد. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه نماینده اسلام‌آباد غرب در تذکری به علی‌لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی تاکید کرد که براساس اصل ۱۴۶ قانون اساسی استقرار هرگونه پایگاه نظامی خارجی در کشور حتی برای استفاده صلح‌آمیز ممنوع است. لاریجانی نیز در واکنش به این تذکر حشمت‌الله فلاحت‌پیشه با اشاره به اینکه ایران با روسیه در موضوعات منطقه‌ای همکاری دارد، تاکید کرد: «اینکه ما با روسیه به‌عنوان متحد در مسائل منطقه به‌خصوص در سوریه همکاری داریم به معنای این نیست که پایگاهی به روسیه از نظر نظامی داده‌ایم، بنابراین اگر کسی این موضوع را در رسانه‌ها مطرح کرده، تکذیب می‌شود.»
ارسال نظر