بررسی تاثیر تعرفه واردات و سیاست‌گذاری‌های منطقه‌ای
نظام قیمت‌گذاری کالاهای دیجیتال در ایران
لیدا ایاز: بازار کامپیوتر و تجهیزات وابسته به آن در ایران همچون دیگر کشورهای خاورمیانه تابع نظام متفاوتی از قیمت‌ها است. قیمت‌هایی که در پاره‌ای مواقع با افزایش و کاهش چشمگیری به نسبت قیمت جهانی‌شان همراه است و برای مصرف‌کننده این ابهام را ایجاد می‌کند که تفاوت قیمت‌ها ناشی از چیست.
کارشناسان معتقدند عوامل زیادی به تفاوت قیمت‌ها در بازار داخل منجر می‌شود که یکی از آنها مغایر بودن سیاستگذاری‌ها در عرضه کالاها از سوی شرکت‌های تولیدکننده است. اما علیرضا پورنقشبند، یک کارشناس حوزه سخت‌افزار میگوید: تاثیر تعرفه‌های گمرکی بر لوازم خرد و جانبی کامپیوتر موجب بالا رفتن قیمت آنها نسبت به نرخ جهانی این کالاها می‌شود.
لیدا ایاز: بازار کامپیوتر و تجهیزات وابسته به آن در ایران همچون دیگر کشورهای خاورمیانه تابع نظام متفاوتی از قیمت‌ها است. قیمت‌هایی که در پاره‌ای مواقع با افزایش و کاهش چشمگیری به نسبت قیمت جهانی‌شان همراه است و برای مصرف‌کننده این ابهام را ایجاد می‌کند که تفاوت قیمت‌ها ناشی از چیست.
کارشناسان معتقدند عوامل زیادی به تفاوت قیمت‌ها در بازار داخل منجر می‌شود که یکی از آنها مغایر بودن سیاستگذاری‌ها در عرضه کالاها از سوی شرکت‌های تولیدکننده است. اما علیرضا پورنقشبند، یک کارشناس حوزه سخت‌افزار میگوید: تاثیر تعرفه‌های گمرکی بر لوازم خرد و جانبی کامپیوتر موجب بالا رفتن قیمت آنها نسبت به نرخ جهانی این کالاها می‌شود.
او همچنین معتقد است دولت باید اشتباه در تعیین تعرفه برای واردات کالای آی‌تی را تصحیح کند و از حمایت ناآگاهانه از شرکت‌هایی که اغلب شبه‌تولیدی هستند، دست بردارد تا قیمت تمام شده اجناس کامپیوتر در داخل برای مصرف‌کننده نهایی متعادل شود.
نمایش تولید
سیاست‌های کلان تعیین تعرفه گمرکی بالا برای کالاهای وارداتی و از جمله کالاهای آی‌تی از دیرباز مورد انتقاد کارشناسان و فعالان بازار بوده است. در حالی که دولت پیوسته بر مبحث حمایت از تولید داخل تاکید می‌کند، منتقدان از ناتوانی شرکت‌های داخلی به دلایل متعدد در تحقق این آرزو حرف می‌زنند. این یکی از دلایلی است که گفته می‌شود در تفاوت قیمت‌ها در ایران تاثیرگذار است.
علیرضا پورنقشبند، کارشناس حوزه سخت‌افزار درباره چرایی تفاوت قیمت کالاها در ایران و جهان به «دنیای اقتصاد» میگوید: «برای کامپیوتر و موبایل و لوازم الکترونیکی مساله تعرفه گمرکی به نسبت ارزش این کالاها شاید چندان مهم به نظر نرسد اما اخذ این تعرفه از لوازم جانبی که به نسبت ارزش کمتری دارند بسیار تاثیرگذار است. اصولا قیمت کالاهای آی‌تی تابع تصمیم‌گذاری‌های منطقه‌ای شرکت‌ها در کشورها برای توزیع‌کنندگان و فروشندگان آنها در کشورهای مقصد فروش است؛ مثلا لپ‌تاپ و نوت بوک در اروپا و آمریکا قیمت‌های فروش بالاتری به نسبت آسیا دارد چراکه مالیات ارزش افزوده در این کشورها روی قیمت این دست از محصولات تاثیرگذار است.»
او اضافه می‌کند: «در مورد لوازم جانبی نیز به این دلیل سود توزیع‌کننده بیشتر است چراکه ریسک فروش بالا است و متضرر شدن توزیع‌کننده به دلیل تغییرات مداوم و از مدل افتادن کالاها و به نسبت آن لوازم جانبی زیاد است. به‌عنوان مثال واردکنند‌گان لوازم گوشی موبایل وقتی تجهیزات جانبی آن را وارد می‌کنند به دلیل به روز شدن‌های سریع ناچارند حاشیه سود بالایی برای تجهیزات جانبی در نظر بگیرند، چراکه همیشه با این ریسک مواجه‌اند که ممکن است تا زمانی که اصل سرمایه برگردد کالا از مد افتاده باشد و آنها نتوانسته باشند کالاهایشان را به فروش برسانند.»
او معتقد است که دلایل مختلفی برای بالا بودن قیمت لوازم جانبی در ایران وجود دارد که یکی از آنها می‌تواند این موضوع باشد که تعرفه گمرکی لوازم جانبی از تعرفه گوشی و لپ‌تاپ و کامپیوتر بالاتر است.
پورنقشبند میگوید: «برای کالاهایی همچون موبایل و نوت بوک هزینه تعرفه گمرکی به نسبت لوازم جانبی آی‌تی مقرون به صرفه‌تر است. مثلا درباره لپ‌تاپ و تفاوت قیمت آن در کشورهایی نظیر ایران با جهان یکی از عوامل تاثیر گذار این است که تعیین قیمت برای این کالا در اروپا بالاتر از دیگر نقاط جهان است و در مقابل در آمریکا قیمت کمتری دارد و آن هم به این علت است که سیاست‌های منطقه‌ای در اروپا متفاوت است و نمایندگان فروش این کمپانی‌ها مثلا در فرانسه و آلمان تصمیم می‌گیرند نرخ‌گذاری متفاوتی داشته باشند در حالی که برای گوشی‌های موبایل این قیمت‌ها یکسان است.»
او اضافه می‌کند: «اینکه چه چیزی در ارزیابی و تصمیم‌گیری مدیران دخیل است متفاوت است چون حتی برای تعیین مدل در عرضه کالا از سوی شرکت‌ها نیز سیاست‌های یکسانی در نقاط مختلف جهان وجود ندارد و مثلا شرکت سونی مدلی که در خاورمیانه ارائه می‌کند با مدلی که در اروپا و آمریکا توزیع می‌کند هم در قیمت و هم در مشخصات فنی تفاوت دارد.»
این کارشناس سخت‌افزار با اشاره به اینکه در ایران دولت‌ها تاکنون از یک سیاست منسوخ شده تبعیت کرده‌اند، تاکید می‌کند:« دولت‌ها در ایران این شجاعت را ندارند که به اشتباه خود در به کارگیری این سیاست اعتراف کنند. دولت سال‌ها پیش برای برخی از کالاهای آی‌تی مساله تولید ملی و ارزش بهای تولید داخل را مطرح کرد درحالی که آنچه در کشور تولید می‌شود چیزی جز شبه تولید نیست، اما همین حمایت دولت باعث شده تا شرکت‌هایی که با سرهم بندی کردن کالاها و به اصطلاح مونتاژکاری مشغول هستند، مانور بیشتری بدهند. دولت هم همچنان با وجود واقف بودن به این امر تعرفه این کالاها را بالا نگه داشته است. به‌طور مثال تعرفه لوازم جانبی و بلندگو بالا است چون برخی شرکت‌های مونتاژ ادعای تولید بلندگو در ایران را دارند.»
او با اشاره به اینکه همین مساله برای تعرفه گمرکی وسایلی همچون ماوس و کیبورد وجود دارد، میگوید: «با وجود شرکت‌هایی که عملا سرهم بندی می‌کنند و هیچ خدمتی برای تولید ملی ارائه نکرده‌اند این وضعیت به نمایشی از تولید شبیه است. بنابراین چیزی که در حال حاضر به‌عنوان تولید ملی می‌شناسیم مطلقا تولید نیست.
از ۳۰ سال پیش تاکنون تولید در کشور ما منحصر به سرهم بندی کردن کامپیوتر با قطعاتی مثل کیس، مانیتور، هارد، مادربورد، کیبورد و ماوس بود؛ کاری که هر شخص حقیقی و حقوقی نیز می‌تواند انجام دهد. در تمام سال‌هایی که تعرفه کامپیوتر بالا رفته هیچ اثری از تولید ملی دیده نشده و تولید کارخانه‌های داخل نیز به تغییرات و دستکاری جزئی در قطعات و مونتاژکاری محدود بوده است. عملا در ادارات و بانک‌ها نیز اثری از کامپیوترهای ساخته شده تولید داخل نیست. بنابراین دولت باید این شجاعت را داشته باشد و اعتراف کند با وجود مونتاژکاری کارخانه‌های داخلی تولید واقعی نداریم، بنابراین تعرفه‌ها را به حالت قبلی برگردانند.
تاثیر سیاست‌گذاری شرکت‌ها
گذر کاربران برای خرید کالا به بازارهای خرید اما همچنان این سوال را برایشان به وجود آورده که چطور قیمت‌های جهانی در ایران متفاوت است. سعید قاسمی یکی از فروشندگان محصولات کامپیوتری در پاسخ به این ابهام به «دنیای اقتصاد» میگوید:« تفاوت در قیمت‌ها با توجه به سیاست‌گذاری‌های شرکت‌های اصلی در بازار(خاورمیانه) به وجود می‌آید. نمایندگان این شرکت‌ها با رصد کردن بازارهای اصلی همچون دبی نمایندگان شرکت‌ها در کشورهای مختلف و حتی نمایندگان اصلی خود را کنترل می‌کنند و این کنترل‌ها و تعیین قیمت‌ها تابع مستقیمی از نرخ تعرفه‌های گمرک در کشورها است.»او ادامه می‌دهد: «برخی از تفاوت‌های قیمتی که در آن شاهد بالا بودن قیمت‌ها هستیم مربوط به یک نکته اصلی در بازارهای آمریکا و اروپا می‌شود و مختص به تکس و مالیاتی است که این شرکت‌ها پرداخت می‌کنند و قیمت کالا براساس قیمت مالیات پرداخت شده تعیین
می‌شود.»
به گفته او در ادامه همین اصل هم هست که شرکت‌های بزرگ کالایشان را منطقه‌بندی می‌کنند. او اضافه می‌کند: «مثلا کالایی که در آمریکا با قیمت بالاتری به فروش می‌رود در خاورمیانه به خاطر وجود کالای رقیب با قیمت کمتری به فروش می‌رسد تا شرکت‌ها بتوانند در بازار رقابت باقی بمانند. هرچه میزان تخفیف‌های گمرکی در کشورهای مختلف بیشتر باشد کالاها با قیمت‌های متفاوتی هم همراه هستند، بنابراین باید این مساله را در نظر داشت که بازار آی‌تی کاملا رقابتی است. اگر کالایی ارزان یا گران‌تر از قیمت جهانی در بازار ایران عرضه می‌شود همه تابع رقابت است و نه قیمت جهانی آن کالا.»
ارسال نظر