پارس جنوبی در مسیر بلوغ

گروه نفت و پتروشیمی، سارا مالکی: «اینجا دو فصل دارد، یکی تابستان و دیگری جهنم»؛ این جمله کوتاه، توصیفی است که معمولا تازه‌واردها به منطقه از زبان کسانی می‌شوند که در عسلویه کار می‌کنند. آنها این مقدمه کوتاه را با لبخند می‌گویند تا شاید کمی از شوک هوای داغ تیرماه این شهر بندری در حاشیه خلیج فارس کم شود. اما گرمای طاقت فرسا تنها ویژگی شهری نیست که معنای آن در زبان محلی «آب عسلی» است. چیزی حدود ۱۸ سال است که عسلویه از شهری کوچک در حاشیه خلیج‌فارس تبدیل به پایتخت انرژی کشور شده است و شیرینی نام آن در سراسر کشور گسترده شده است. حالا عسلویه شهری است که شریان‌های اقتصادی کشور از آنجا و از ۱۹ سکوی تولید گازی که تا‌کنون در فاصله صد کیلومتری حوزه «گاز پارس جنوبی» در دل دریا نصب شده است، جان می‌گیرد و با عبور از پالایشگا‌های این منطقه به دوردست ترین نقاط کشور کشیده می‌شود. این منطقه اگرچه طی سال‌های گذشته (چه به علت سیاست‌های داخلی وزارت نفت در دولت قبل و چه به علت اعمال تحریم‌های غرب علیه ایران) به کندی رشد می‌کرد، طی بیش از دو سال گذشته و در پی برخی تغییرات داخلی و بین‌المللی با افزایش ۵۰ درصدی تولید و تکمیل طرح‌ها همراه بوده است.

در همین راستا نصب سکوی ۱۹A، یکی از تازه ترین عملیات‌هایی بود که کمی مانده به نیمه شب شنبه (۲۶ تیرماه جاری) با موفقیت به اتمام رسید تا با برداشت گاز از فاز ۱۹ که معادل ۲ فاز استاندارد در پارس‌جنوبی است، ظرفیت برداشت ایران از میدان مشترک گازی با قطر، ٢ میلیارد فوت مکعب معادل ٥٦ میلیون مترمکعب افزایش یابد. تا پیش از نصب سکوی ۱۹A در بلوک مرزی این میدان مشترک با قطر، مجموعا ۵ سکو در فازهای ۱۸، ۱۹، ۲۰ و ۲۱ در انتظار برای نصب و راه‌اندازی بودند که با اتمام عملیات شنبه شب در آب‌های خلیج فارس، چهار سکوی باقی مانده نیز در آینده‌ای کوتاه تکمیل و وارد فرآیند تولید خواهند شد. اما در کنار تمام سکوهایی که تا‌کنون به بهره‌برداری رسیده‌اند و آنهایی که در آینده‌ای کوتاه به اتمام خواهند رسید، تا زمان تکمیل تمام پروژه‌های منطقه پارس جنوبی ساخت ۱۷ سکوی دیگر باقی مانده است. همچنین ۲ سکوی دیگر در فاز ۱۱، در مرحله عقد قرارداد است که طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده ساخت آنها نیز به همراه ۱۷ سکوی باقی مانده، تا پایان سال ۹۷ به اتمام خواهد رسید. آن‌طور که کارشناسان عقیده دارند، با اتمام پروژه‌های کوتاه مدت در منطقه پارس‌جنوبی، تولید گاز ایران با قطر برابری خواهد کرد و اگر فرض بر این باشد که قطر در سال‌های آینده طرح‌های خود را توسعه ندهد، برداشت گاز ایران تا پایان سال ۹۷ بیشتر از قطر خواهد بود.

تولد یک سکو در نیمه شب

از روی عرشه کشتی پلوتون۱، سکوی ۱۹A که سازه‌ای غول پیکر و زرد رنگ است، در کنار سکوی ۲۱ در دل شناور ابوذر۱۱۰ قرار گرفته و توسط یدک کش‌ها و سازه‌ای عظیم تر به نام اوشنیک ۵۰۰۰ حمایت و هدایت می‌شود. این منظره از دور آرام و ساکن به نظر می‌رسد، اما در واقع چیزی حدود ۶۰۰ نفر کارگر، تنها روی شناور اوشنیک که تحت مالکیت شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران است، برای انتقال این سکوی غول پیکر روی پایه‌های آن بر دهانه چاه مشغول فعالیت هستند؛ فعالیتی که از مدت‌ها قبل و از زمانی که ساخت این سکو در یارد خرمشهر به اتمام رسید، آغاز شده است. بارگیری سکوی ١٩A پارس جنوبی با ظرفیت ٥٠٠ میلیون فوت مکعب، ٢٩‌خردادماه سال جاری آغاز شد و عملیات مهاربندی آن سوم تیرماه پایان یافت. سکوی ۱۹A اما در سفر خود تنها نبود و سکوی فاز ٢١ را نیز در کنار خود و روی شناور ابوذر۱۱۰ به همراه داشت. به این ترتیب در حالی‌که این دو سکو سفر دریایی خود را از چهارشنبه هفته گذشته (٢٣ تیرماه) آغاز کردند، پس از رسیدن به موقعیت‌های خود در عسلویه برای اجرای عملیات نصب آماده شده و با مساعد شدن شرایط جوی سکوی ۱۹A در موقعیت خود نصب شد. لحظه نصب سکوی ٢هزار و ٧٥٠ تنی ۱۹A پارس جنوبی در موقعیت خود، ساعت ۲۳:۲۰ دقیقه نیمه شب شنبه بود، در چنین لحظه‌ای پایه‌های این سکوی عظیم روی پایه‌های جکت دهانه چاه قرار گرفت تا رکورد نصب در ٢ ساعت (از زمان بلند کردن سکو تا نصب آن) را به خود اختصاص دهد.

پیش‌بینی می‌شود عملیات تکمیلی نصب سکوی ۱۹A پارس جنوبی که از ساعت ٢١ و ٢٠ دقیقه شنبه (٢٦ تیرماه) آغاز شد و در ساعت ٢٣ و ٢٠ دقیقه با موفقیت انجام شد، سه‌شنبه هفته جاری به پایان برسد.با آغاز برداشت گاز از فاز ١٩ پارس جنوبی که معادل ٢ فاز استاندارد است، ٢ میلیارد فوت‌مکعب معادل ٥٦ میلیون مترمکعب به ظرفیت برداشت گاز از این میدان مشترک گازی ایران و قطر اضافه می‌شود. به گفته کارشناسانی که در محل اجرای عملیات نصب حضور داشتند، سکوی ۱۹A پارس جنوبی که نخستین سکو از فازهای در دست اجرای شرکت تاسیسات دریایی است، یکی از کامل ترین سازه‌ها با ٩٨ درصد پیشرفت است که به دریا منتقل شده و توسط شناور اوشنیک ۵ هزار که جرثقیلی با وزن پنج هزار تن است روی موقعیت خود قرار گرفت. اما در روزهای باقی مانده تا تکمیل عملیات نصب، فعالیت‌هایی مانند جوشکاری‌های اصلی (سکو به جکت)، بریدن قطعات اضافی، نصب پل اصلی و جوشکاری آن، رنگ آمیزی قطعات باقی مانده، باز کردن داربست‌ها و انجام عملیات مساحی Post Survey در جریان خواهد بود. متخصصان شرکت تاسیسات دریایی به خبرنگاران حاضر در منطقه گفتند: عملیات حمل ٢ سازه عظیم (سکوهای ۱۹A و ٢١) در یک نوبت حمل دریایی برای انجام عملیات نصب حساسیت زیادی دارد و نیازمند هماهنگی‌های قابل توجه و پذیرش ریسک‌های زیادی بود که با پذیرش ریسک از سوی پیمانکار، این عملیات با موفقیت پایان یافته است.

به گزارش خبرنگار اعزامی«دنیای اقتصاد» به منطقه عسلویه با اجرای فاز ١٩ پارس جنوبی، روزانه ٥٦,٦ میلیون مترمکعب گاز غنی، ٧٥ هزار بشکه میعانات گازی، سالانه ١.٠٥ تن گاز مایع ال‌پی‌جی و روزانه ٤٠٠ تن گوگرد به تولید خواهد رسید. میدان گازی پارس جنوبی، با دارا بودن ١٤,٢ هزار میلیارد مترمکعب گاز درجا معادل هشت درصد کل ذخایر گازی جهان و ٤٧ درصد ذخایر گازی شناخته‌شده کشور، ١٩ میلیارد بشکه میعانات گازی، ۵/ ۷ میلیارد بشکه نفت خام در لایه‌های نفتی و وجود بزرگ‌ترین‌ منبع هلیوم، از نظر ارزش اقتصادی دارای جایگاه بی‌نظیری در اقتصاد ملی کشور است.

افزایش برداشت گاز از فاز ١٩ به ٨٠٠‌میلیون فوت مکعب در روز

ساعاتی پیش از اتمام عملیات نصب، مجری طرح توسعه فاز ١٩ پارس جنوبی با ورود به محل حضور خبرنگاران در نزدیکی شناور اوشنیک، از برداشت روزانه ٨٠٠ میلیون فوت مکعب گاز از این فاز خبر داد و گفت: تاکنون ٦٥٠ هزار بشکه میعانات گازی از این فاز به بازارهای هدف صادر شده است. به گزارش «دنیای اقتصاد» حمیدرضا مسعودی در ادامه گفت: براساس برنامه‌ریزی انجام شده امسال فاز ١٩ پارس جنوبی که معادل دو فاز استاندارد است به بهره‌برداری می‌رسد. او با اشاره به درآمدزایی سالانه ۵/ ۳ تا ۴ میلیارد دلاری از محل اجرای فاز ١٩ پارس جنوبی، تاکید کرد: با اجرای این طرح شاهد تولید روزانه ٢ میلیارد فوت مکعب گاز، ٨٠ هزار بشکه میعانات گازی، ٢ هزار و ٥٥٠ تن اتان به منظور تامین خوراک پتروشیمی‌ها، سه هزار و ٢٠٠ تن محصولات ال‌پی‌جی شامل بوتان و پروپان و همچنین ٤٠٠ تن گوگرد خواهیم بود. مسعودی با اشاره به راه‌اندازی سکوی ١٩C پارس جنوبی که ١٣ تیرماه امسال انجام شد، اظهار کرد: هم‌اکنون روزانه ٤٠٠ میلیون فوت مکعب گاز از این سکو برداشت و به پالایشگاه برای فرآورش و تزریق به شبکه سراسری منتقل می‌شود که تا چند روز آینده به ظرفیت تکمیلی خود یعنی برداشت ٥٠٠ میلیون فوت مکعب گاز در روز خواهد رسید. مجری طرح توسعه فاز ١٩ پارس جنوبی با اشاره به بهره‌برداری سکوی SPD٢ (سکوی اقماری ۱۹C) در زمستان سال گذشته گفت: هم‌اکنون از طریق سکوی ۱۹C و SPD٢ و در مجموع ٨٠٠ میلیون فوت‌مکعب گاز معادل ۲/ ۱۷ میلیون مترمکعب به‌صورت زودهنگام، به پالایشگاه منتقل و پس از شیرین‌سازی به شبکه سراسری تزریق می‌شود.

مسعودی با اشاره به تولید میعانات گازی از این فاز نیز اظهار کرد: تاکنون ٦٥٠ هزار بشکه میعانات گازی از فاز ١٩ پارس جنوبی به بازارهای هدف صادر شده است. مجری طرح توسعه فاز ١٩ پارس جنوبی با اشاره به عملیات نصب سکوی ۱۹A، گفت: این سکو ظرفیت فرآورش یک میلیارد فوت مکعب گاز را دارد که با وارد مدار شدن سکویB‌۱۹ این میزان برداشت ممکن خواهد بود. هم‌اکنون سکوی ۱۹A به تنهایی قادر به برداشت روزانه ٥٠٠ میلیون فوت مکعب گاز است. آن‌طور که مسعودی می‌گوید: در اواخر آبان‌ماه سال جاری سکوی ۱۹A راه‌اندازی شده و در زمستان سال جاری نیزمعادل ۵/ ۱ فاز استاندارد پارس جنوبی یعنی حدود ٤٣ میلیون مترمکعب گاز از فاز ١٩ به شبکه سراسری تزریق خواهد شد. انجام بارگیری و نصب سکوی ۱۹B در اواخر شهریورماه امسال نیز اتفاقی است که مسعودی با امیدواری به انجام آن می‌گوید: انتظار داریم ابتدای زمستان امسال این سکو نیز راه‌اندازی و امکان برداشت ٥٠٠ میلیون فوت مکعب گاز از آن میسر شود. به گفته مسعودی، پس از اجرای عملیات نصب سکوی ۱۹A، فعالیت‌های مربوط به پیش راه‌اندازی، هوک آپ (یکپارچه‌سازی چاه‌ها با سکو و برخی اتصالات) و راه‌اندازی انجام می‌شود. پس از آن بخش‌های مختلف سکو مرحله به مرحله راه‌اندازی شده و سرانجام گاز وارد سکو خواهد شد. این فرآیندی است که تا اواخر آبان ماه سال جاری به اتمام خواهد رسید. همچنین قائم مقام شرکت تاسیسات دریایی، با اشاره به انجام موفق عملیات نصب سکوی ۱۹A پارس جنوبی گفت: امسال این شرکت چهار سکوی ۱۹A، B‌۱۹، ٢٠ و ٢١ را نصب و راه‌اندازی می‌کند و شرکت تاسیسات دریایی که پیمانکار بخش فراساحل فازهای ١٩ و ٢٠ و ٢١ پارس جنوبی است، تنها شرکت در خاورمیانه است که توانسته فعالیت‌های خود ر ابا تاسیسات ملکی انجام دهد.

با بهره‌برداری از سکوی ۱۹A پارس جنوبی که در دل پروژه فراساحل فاز ۱۹ پارس جنوبی قرار دارد و مبلغ قرارداد آن ۹۵۷ میلیون دلار است، حداکثر تا چهار، پنج ماه آینده، ٥٠٠ میلیون فوت مکعب در روز به ظرفیت برداشت گاز از فاز ١٩ افزوده می‌شود که با احتساب این میزان، مجموع تولید گاز در این فاز به همراه سکوهای SPD٢ و SPD١٩C که پیش از این راه‌اندازی شده بودند، به یک میلیارد و ٥٠٠ میلیون فوت مکعب در روز می‌رسد که سهم عمده‌ای در تامین تقاضای زمستانی کشور، ایجاد تعادل در نسبت‌های تولید و مصرف داخلی و تامین اهداف صادراتی گاز به بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد داشت. مطابق برنامه‌ریزی‌های انجام شده ٥ فاز پارس جنوبی شامل فازهای ١٩ (معادل ٢ فاز استاندارد)، ٢٠ و ٢١ و بخش باقی مانده فازهای ١٧ و ١٨ در سال جاری به بهره‌برداری خواهند رسید. با تمام این اوصاف به نظر می‌رسد عسلویه اگرچه تنها دو فصل «خیلی گرم» دارد، اما فعالیت‌های تمام کسانی که با تحمل سختی‌ها در عسلویه کار می‌کنند، این منطقه را به بهشتی برای اقتصاد و تامین انرژی کشور تبدیل کرده است.