طلای سرخ در بوته فراموشی

دنیای اقتصاد، رها بخشایش- سال ۸۸ بود که پیچ‌وخم‏های زیاد موجود در مسیر تولید زعفران و از دست رفتن بازارهای جهانی، دست‏اندرکاران این حوزه را واداشت تدبیری بیندیشند و اوضاع نابسامان کشت و عرضه طلای سرخ را سامانی ببخشند؛ حاصل این چاره‎‏اندیشی تصویب طرح جامع زعفران در سال ۹۱ توسط مجلس هشتم بود که براساس آن مقرر شد ردیف بودجه‎ای برای این طرح اختصاص یابد.

مصوبه‌ای که ابلاغ آن روزنه امیدی در دل فعالان این بخش ایجاد و آنان را امیدوار کرد اجرای آن که تمام ابعاد از تولید و راندمان در واحد سطح تا کیفیت، فرآوری، بسته‎بندی، برندسازی، ثبت ژنتیکی، صادرات، بازاریابی و حفظ بازار جهانی را دربرمی‎گیرد، می‎تواند بخش عمده‎ای از مشکلات موجود در مسیر تولید و توزیع طلای سرخ را برطرف کند؛ حالا حدود هشت سال از تدوین و حدود چهار سال از تصویب و ابلاغ طرح جامع زعفران می‎گذرد اما با وجود تمام مزایای این طرح، در عمل اقدام خاصی برای اجرای آن صورت نگرفته و هنوز از ردیف بودجه‎ای که قرار بود به اجرای طرح اختصاص یابد، خبری نیست و فعالان این صنعت نگران هستند که ادامه غفلت از این حوزه باعث شود بازار طلای سرخ نیز همچون بازارهای فرش و پسته از دست ایرانیان برود و با ادامه روند موجود در خوش‎بینانه‎ترین حالت، این بازار انحصاری به بازاری رقابتی تبدیل شود.

غفلت مسئولان

نایب رئیس شورای ملی زعفران ایران در این باره به «دنیای اقتصاد» می‎‏گوید: جایگاه زعفران به‌عنوان یک محصول استراتژیک در ارزآوری و اشتغال برای بسیاری از مسئولان ما شناخته شده نیست و روزی به اهمیت این جایگاه پی خواهند برد که دیر خواهد بود. محسن احتشام با بیان اینکه طرح جامع زعفران به موقع با همکاری بخش خصوصی تدوین و تصویب شد، خاطرنشان می‎کند: اما مسئولان توجه کافی به این طرح ندارند و تاکنون حتی یک ریال نیز به اجرای آن اختصاص نداده‎اند؛ وی علت بی‎توجهی و غفلت مسئولان مربوطه را ناآگاهی آنان از نقش و اهمیت زعفران در اشتغال‏زایی و ارزآوری می‏داند و تصریح می‎کند: اگر مسئولان بدانند زعفران چه نقشی در اقتصاد روستایی به‌ویژه در خراسان جنوبی و جنوب خراسان رضوی که جزء استان‏های محروم و کم‎آب محسوب می‏شوند، دارد، به آن توجه خواهند کرد؛ بیش از ۵۰۰ هزار نفر در این مناطق از طریق کشت زعفران امرار معاش می‎کنند و شاید در این مناطق کشت هیچ محصولی غیر از زعفران توجیه اقتصادی نداشته باشد و اگر زعفران و تولید آن را از این مردم بگیرید، در واقع حیات را از آن‎ها گرفته‏اید. رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به ارزآوری فراوان زعفران، عنوان می‎کند: این محصول چندین برابر نفت درآمد ارزی وارد کشور می‏کند. وی به افزایش روزافزون مصرف زعفران در دنیا با توجه به خواص دارویی آن اشاره و اظهار می‎کند: با توجه به اینکه کشور ما در تولید زعفران مزیت نسبی دارد، این امر می‎تواند در پیوستن کشور به سازمان تجارت جهانی نیز مؤثر باشد و به همین دلیل باید به تولید و رفع مشکلات این حوزه توجه ویژه شود.

تلاش بخش خصوصی برای حفظ بازارهای جهانی

احتشام ادامه می‌دهد: متأسفانه دست‎اندرکاران و مسئولان مربوطه توجهی به این محصول ندارند و اگر تولید آن در سال‎های اخیر رشدی داشته و بازاری پیدا کرده و به جایگاهی رسیده، به دلیل ایثار بخش خصوصی و تلاش این بخش بوده است تا موقعیت زعفران ایران در بازارهای جهانی حفظ شود. نایب رئیس شورای ملی زعفران ایران درباره اعتبار اجرای طرح جامع زعفران اینطور می‏گوید: اعتبار این طرح باید توسط دولت تأمین شود و ردیف بودجه خاصی به آن اختصاص یابد؛ از مجلس می‎خواهیم در این زمینه وارد عمل شود و امیدواریم نمایندگان مجلس دهم فکری برای این طرح بکنند و ردیف بودجه‎ای به آن اختصاص دهند و این بودجه در فرآیند عملیاتی هزینه شود و بتواند در تحول این بخش و تثبیت جایگاه زعفران ایران در دنیا، برندسازی، بازاریابی و بازارسازی، افزایش بهره‎وری در تولید آن و ... مؤثر باشد. احتشام با اعتقاد بر اینکه در بحث فرآوری و بسته‎بندی کمکی به صنعت زعفران نمی‏شود، خاطرنشان می‎کند: این صنعت نیاز به تکنولوژی و فناوری‏های جدید دارد تا بتواند محصولات متنوعی از زعفران را تولید و در بازار رقابتی دنیا عرضه کند؛ تحقق این مسائل در طرح جامع زعفران درنظر گرفته شده است اما متأسفانه این طرح هنوز اجرا نشده است. رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به اینکه برای اجرای طرح جامع زعفران و اختصاص بودجه به آن پیگیری‌های بسیاری انجام دادیم، درباره نتیجه این پیگیری‎ها، تصریح می‏کند: مسئولان در پاسخ می‎گویند بودجه نداریم.

نبود استراتژی برای ورود به بازارهای جهانی

احتشام با تأکید بر اینکه مهم‌ترین مسأله در زمینه صنعت زعفران بحث بازاریابی است، عنوان می‎کند: در تخصیص بودجه در مرحله اول باید برای این امر بودجه اختصاص یابد؛ در حال حاضر نیاز به یک فرآیند استراتژیک در بازاریابی داریم؛ بازار ما در داخل نابسامان است و از طرفی استراتژی برای ورود به بازارهای جهانی جدید نداریم که باید در این زمینه‎ها برنامه‎ریزی درستی صورت گیرد. نایب رئیس شورای ملی زعفران تأکید می‎‏کند: باید برای زعفران ایران برندسازی شود؛ اولویت اول باید بازاریابی باشد و بودجه‎ای به این امر اختصاص یابد؛ باید تا دیر نشده است جایگاه خود را در بازارهای جهانی تثبیت کنیم و تا زمانی که انحصار تولید زعفران در دست ماست و تولید رقبای ما افزایش نیافته، باید از این فرصت استفاده کنیم زیرا ممکن است بازار انحصاری ما تبدیل به یک بازار رقابتی شود و این امر کار را برای ما دشوار خواهد کرد؛ زعفران یک محصول استراتژیک ملی است و باید به آن بها داد.

پیگیری نمایندگان استان جدی نیست

به گزارش ایسنا، رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی هم در این باره گفت: پیگیری مجموع نمایندگان استان و سازمان‌های مرتبط برای اجرایی شدن طرح جامع زعفران جدی نیست. غلامرضا میری در خصوص وضعیت فعلی طرح جامع زعفران، اظهار کرد: اجرایی شدن طرح جامع زعفران نیازمند بودجه و اعتبار است و در حالی که این طرح از چهار سال گذشته ابلاغ شده اما متأسفانه تاکنون هنوز هیچ ردیف بودجه‌ای برای آن در نظر گرفته نشده است تا به مرحله اجرایی درآید. وی در خصوص علت بلاتکلیفی و عدم تخصیص ردیف بودجه به این طرح با بیان اینکه بودجه و پیگیری مناسب دو لازمه اصلی برای اجرای طرح جامع زعفران هستند، تصریح کرد: یکی از علل اصلی آن این است که در دولت قبلی گرچه پول و اعتبار موجود بود اما هیچ‌کس به چنین مسائلی اهمیت نمی‌داد و دولت فعلی نیز پول و بودجه ندارد و فقط اولویت‌ها مد نظر است.

محافظه‎کاری برخی مسئولان

رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی ادامه داد: از سوی دیگر یکی از مشکلات اصلی این است که متأسفانه کسانی همچون مجموع نمایندگان استان و سازمان‌های مرتبط به دلیل اینکه از برخی محدودیت‌ها مطلع هستند محافظه‌کاری می‌کنند و خیلی پیگیر این موضوع نیستند. میری با تأکید بر اینکه این اتفاقات و کم‌کاری‌ها در حالی است که پیگیری مناسب برای طرح جامع زعفران می‌تواند خیلی مفید باشد زیرا زعفران یک محصول استراتژیک، ارز‌آور و اشتغال‌زا است، تصریح کرد: بودجه مورد نیاز برای شروع اجرایی شدن این طرح در مقابل ارقام و اعدادی که می‌برند و می‌خورند واقعا چیزی نیست.

1000 میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز طرح

رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی گفت: اعتبار مورد نیاز برای اجرای این طرح در سال ۱۳۸۹ حدود ۳۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است که این اعتبار به قیمت فعلی حدود یک هزار میلیارد تومان برای کل طرح است اما بودجه مورد نظر برای شروع کار تنها ۱۰۰ میلیارد تومان است.

طلای سرخ در بوته فراموشی