چرا طرح LEZ ناگهان هوا شد؟

تا چند روز مانده به اول مهر همه مسئولان، ازجمله پلیس راهور درباره اجرای طرح جدید و پرحاشیه LEZ‌ حرف می‌زدند و همدیگر را برای اجرا تشویق می‌کردند و به هم قول همکاری می‌دادند. اما در همان روزهای اول مهر، پلیس راهور نظرش عوض می‌شود و طرح یکباره هوا می‌شود.

از همان ابتدا، یعنی آذر سال گذشته مسئله اصلی و درخور توجه برای پلیس، مسئله مراکز معاینه ‌فنی، اعتبار معاینه ‌فنی صادر شده و احتمال بروز تخلف در این مسیر بود. اتفاقا وزارت کشور هم همین دغدغه را داشت؛ چراکه بسیاری از اطلاعات لازم بین پلیس و وزارت کشور و مراکز معاینه ‌فنی، مخدوش، ناصحیح، ناکامل و حتی دور از دسترس بود و در جریان اجرای این پروژه، نباید این شرایط وجود داشته باشد.

به‌همین‌دلیل بود که وزارت کشور برنامه اجرای «سیمفا» (سامانه یکپارچه معاینه‌ فنی ایران) را پیش گرفت و پلیس هم گفت اگر این روند واقعا اجرائی و کاربردی شود، موافق اجرای طرح خواهد بود. همه این روند در یک سال اخیر بنا بر آنچه طرف‌های درگیر اعلام می‌کردند، خوب پیش می‌رفت، شهرداری هم که عجله و علاقه بیشتری به اجرای طرح مد نظرش داشت، موعد نیمه شهریور و در نهایت اول مهر را اعلام کرد. با ابلاغ طرح از سوی شورای عالی ترافیک، حجت بر همه تمام شد و بنا بر اجرای این طرح محدودیت‌زا و احتمالا آلودگی‌زدا گذاشته شد تا مگر در روزهای سرد و آلوده سال، تعداد کمتری از شهروندان دچار مرگ تدریجی شوند.

اما ششم مهر یعنی، سه روز پس از شروع جدی ترددهای شهری در مهر، پلیس اجرای LEZ را متوقف کرد و اعلام کرد اجرای این طرح تا اطلاع بعدی متوقف می‌ماند و اتفاقا مسئله اصلی پلیس همچنان همان معاینه ‌فنی بود. اگر دقیق‌تر بررسی کنیم، می‌بینیم پلیس حق دارد. وزارت کشور، شهرداری و معاینه‌ فنی در مقابله مستقیم با مردم قرار ندارند؛ درحالی‌که این پلیس است که در صورت بروز هر نقصی در سیستم با مردم مواجه است و باید آنها را جریمه کند و با اعتراض و عتاب اجتماعی آنها مواجه شود.

وقتی پلیس اجرای آزمایشی این طرح را در تهران از نیمه شهریور آغاز کرد، بسیاری از شهروندان در سفر بودند و در جریان این خبر و شروع طرح قرار نگرفتند یا اصلا آن را جدی نگرفتند و به‌همین‌دلیل بود که در روزهای پایانی شهریور، موجی از عقب‌ماندگان از اجرای این طرح، به مراکز معاینه ‌فنی هجوم بردند و تا امروز این هجوم ادامه دارد.

دراین‌میان هم مراکز معاینه‌ فنی مشتریان خودشان را دارند و این پلیس است که با انبوهی از معاینه ‌فنی‌های سفارشی و جعلی و به‌خصوص نداشتن معاینه ‌فنی در سطح شهر مواجه است. به‌همین‌دلیل بود که سیدتیمور حسینی، رئیس راهور شهر تهران، پس از اعلام خبر توقف اجرای طرح LEZ در همان ابتدای توضیحاتش مسئله ازدحام در مراکز معاینه ‌فنی را مطرح کرد و گفت: در این روزها شاهد ازدحام تعداد زیادی از شهروندان در مراکز معاینه ‌فنی بودیم که با توجه به کمبود این مراکز بسیاری از شهروندان هنوز موفق به دریافت برگه معاینه ‌فنی نشده‌اند و هر روز جریمه می‌شوند.

وی تأکید کرد برای رفع ازدحام ایجاد‌شده و همچنین آرامش روانی شهروندان درباره اینکه تا زمان تهیه معاینه‌ فنی جریمه نخواهند شد، اجرای طرح کاهش موسوم به LEZ موقتا متوقف شده است و به محض اطمینان از عادی‌بودن شرایط، اجرای آن را آغاز خواهیم کرد.

البته حسینی‌منش، مدیرعامل ستاد معاینه ‌فنی خودروهای شهر تهران، پس از این اعلام پلیس راهور، فارغ از هماهنگی‌هایی که تا چند روز قبل به رخ کشیده می‌شد، اعلام کرد چه پلیس راهور قانون را اجرا کند یا نکند ما (شهرداری تهران) خودمان را مکلف به اجرای دستورالعمل و ابلاغیه وزارت کشور می‌دانیم. از نظر ما LEZ در حال اجراست و نسبت به ثبت ورود و خروج‌های خودروهای فاقد معاینه ‌فنی از طریق دوربین‌های ثبت تخلف اقدام می‌شود.

اعضای شورای شهر تهران هم همان صبح سه‌شنبه در جلسه علنی خود نسبت به این اقدام پلیس اعتراض کردند.

اقبال شاکری، رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران در تذکری با اشاره به اقدام پلیس راهور درباره متوقف‌کردن اجرای طرح LEZ آن را خلاف مصوبه شورای عالی ترافیک و غیرقانونی خواهد و گفت: پلیس راهور صبح امروز اجرای طرح LEZ را به‌ دلیل طولانی‌شدن صف مراجعه به مراکز معاینه‌ فنی متوقف کرده است. این اقدام راهور نشان می‌دهد ما شاهد ناتوانی در هماهنگی هستیم و پلیس نمی‌توانست بی‌توجه به نظر شورای عالی ترافیک اجرای LEZ را متوقف کند.

او گفت: اجرای LEZ مصوبه شورای عالی ترافیک را داشته و هرگونه تغییر در اجرای آن نیز نیازمند مصوبه این شوراست. در ادامه این تذکر ابوالفضل قناعتی، عضو هیأت‌رئیسه شورا هم اقدام پلیس راهور را غیرقانونی خواند و گفت: حق توقف این طرح را نداشته‌اند.

در واقع تأخیرها و اختلال‌ها و بی‌توجهی مردم و هر اشکال دیگری که در روند اجرای این طرح وجود داشت در نهایت به نام پلیس تمام شده است و حالا پلیس با قبول همه این اعتراض‌ها ترجیح داده است وقتی اجرای طرح را متعهد شود که همه موارد ساختاری آماده باشند.

درحال‌حاضر ۱۳ مرکز معاینه ‌فنی در تهران فعال است. طبق آمار پلیس در روزهای پایانی شهریور، رکورد مراجعه به مراکز معاینه ‌فنی شکسته شده است اما این تعداد نسبت به کل خودروهای تهران آن قدر نیست که محل توجه پلیس باشد. براساس آمار پلیس، یک‌میلیون‌و ۸۰۰‌هزار خودروی پلاک تهران عمر بالای پنج سال دارند که طبق قانونی که چند سال قبل مجلس شورای اسلامی آن را از دو سال به پنج سال کشاند، باید در پایان این دوره حتما معاینه‌ فنی را بگیرند.

خودروهایی که این روزها معاینه ‌فنی را دریافت کرده یا در نوبت دریافت معاینه ‌فنی هستند و حتما باید مراجعه کنند، شامل خودروهای تولید‌شده قبل از ١٣٩٠ و قبل از سال میلادی ۲۰۱۱ می‌شوند.