وزارت بهداشت:بیمارستان‌ها مستقل شوند

به گزارش ایسنا، دکتر ایرج حریرچی در نشستی خبری با اشاره به روش‌های پرداخت در نظام‌های سلامت دنیا گفت: در نظام‌های سلامت در قبال افراد از جمله پزشک، پرستار، داروساز، پیراپزشک و... و همچنین سازمان‌های ارائه خدمات، روش‌های پرداخت متفاوتی وجود دارد.

وی ادامه داد: در روش پرداخت به افراد (ارائه دهنده خدمت)، یک روش سنتی و قدیمی وجود دارد که حقوق است که در آن در واقع وقت فرد خریداری می‌شود و رقم ثابتی است. مبحث دیگری هم مبنی بر حقوق به علاوه پاداش وجود دارد که به ازای کارهای خاص پاداش تعلق می‌گیرد.

سخنگوی وزارت بهداشت افزود: روش دیگر پرداخت در نظام سلامت، کارانه است. این روش همان روش پرداخت "فی فور سرویس"(به ازای خدمت، تعرفه پرداخت می‌شود) است که در فارسی کارانه ترجمه شده است و با سایر دستگاه‌ها تفاوت دارد. نظام سرانه‌ای هم داریم که به آن "کاپیتیشن" می‌گویند. در این روش مثلا سلامت ۱۰۰۰ نفر جمعیت به یک پزشک سپرده می‌شود و به ازای هر کدام از آنها پولی به پزشک پرداخت می‌شود. البته پرداختی‌ها به ازای هر گروه سنی متفاوت و دارای روش خاصی است. پزشک نیز مکلف خواهد بود همه کارهای سلامتی را برای جمعیت مورد نظر انجام دهد.

حریرچی در ادامه صحبت‌هایش پرداخت به بیمارستان‌ها و دستگاه‌های نظام سلامت گفت: این روش، روش بودجه‌ای است. روش دیگری هم وجود دارد که فی فور سرویس است. مثلا به ازای جراحی‌ها، داروهای داده شده، تعداد بستری‌ها و... مبالغی به بیمارستان‌ها پرداخت می‌شود. این روش معمولا روش غالب پرداخت در بیمارستان‌هاست. نظام دیگری که در برخی کشورهای توسعه یافته اجرا می‌شود، آن است که در بیمارستان به ازای هر بستری پول می‌پردازند. روش دیگر نیز DRG (گروه تشخیصی مرتبط) است که نوع تکامل‌یافته پرداخت به ازای بستری است.

بهترین‌ روش پرداخت برای بیمارستان‌ها و خدمات سطح اول چیست؟

وی در پاسخ به این سوال که در نظام‌های پرداخت متفاوت، ریسک برای ارائه کننده و پرداخت کننده چقدر است، افزود: در نظام "فی‌فور سرویس" ارائه کننده هیچ ریسکی را متحمل نمی‌شود و همه ریسک را پرداخت‌کننده تحمل می‌کند. در حال حاضر گفته می‌شود برای خدمات سرپایی و سطح یک بهترین مدل پرداخت، مدل سرانه‌ای (کاپیتیشن) است. برای بیمارستان‌ها نیز عنوان می‌شود که بهترین روش پرداخت، DRG است.

تقاضای القایی مشکل ذاتی نظام پرداخت "فی‌ فور سرویس"

سخنگوی وزارت بهداشت ادامه داد: در نظام فی فور سرویس یک مشکل ذاتی وجود دارد که آن هم تقاضای القایی توسط ارائه‌کننده خدمت است؛ این در حالی است که تقاضای القایی را در بسیاری از حرفه‌های دیگر مانند رستوران‌ها یا تولیدکننده پوشاک و... نداریم، اما در بازار پزشکی اصلی‌ترین مشکل بین ارائه کننده و پرداخت کننده، عدم تقارن اطلاعات و دانش است و به همین دلیل دریافت‌کننده اعتمادش به ارائه کننده کم می‌شود.

حریرچی با بیان اینکه در نظام پرداخت کاپیتیشن تقاضای القایی تا حدی وجود دارد و از یک حدی به بعد وجود ندارد، افزود: در نظام فی فور سرویس به دلیل همین تقاضاهای القایی است که بیمه‌ها مدام کسورات می‌زنند. در عین حال نظام DRG نظام پیچیده‌ای است که مباحث غیرعادی را کنترل و هزینه‌ها را ثبت می‌کند.

"تحول سلامت" تقاضای القایی را افزایش نداده است

قائم مقام وزیر بهداشت در پاسخ به برخی مباحث مبنی بر آنکه طرح تحول نظام سلامت، تقاضای القایی را افزایش داده است، گفت: یکی از اتهاماتی که به طرح تحول زده می‌شود، همین تقاضای القایی است. پاسخ روشن ما آن است که تقاضای القایی یکی از خصوصیات ذاتی نظام پرداخت فی فور سرویس است و طرح تحول نظام سلامت موجب افزایش تقاضای القایی نشده است.

فیلسوف‌نماهای خودکارشناس‌ انگار

وی با اشاره به برخی که آنها را "فیلسوف‌نمای خودکارشناس‌انگار" خواند، افزود: برخی‌ها دو ساعت مطلب می‌خوانند اما یک حکم فلسفی می‌دهند. می‌گویند از آنجا که هزینه بستری کم شده، پس مردم بیشتر به مراکز مراجعه می‌کنند و پزشکان هم تعداد بیشتری را بستری می‌کند؛ این از همان مباحث فیلسوف‌نمایی است. این در حالی است که تا قبل از طرح تحول نظام سلامت مردم بستری می‌شدند، اما بابت خدماتی که دریافت می‌کردند، فقیرتر می‌شدند. از ۱۵ اردیبهشت‌ماه سال ۹۳ و در یکی - دو ماه اجرای طرح تحول نظام سلامت، افزایش مراجعات تا حدود هشت درصد را داشتیم. در برخی از بیمارستان‌ها نیز افزایش مراجعات ۱۷ درصدی ثبت شد.

سخنگوی وزارت بهداشت افزود: اما پس از تثبیت طرح تحول، کل افزایش مراجعات بستری در سال اول اجرای طرح در بیمارستان‌های دولتی حدود چهار درصد نسبت به سال قبل از آن است. از این ۴ درصد، ۱.۲ درصد آن مربوط به رشد جمعیت، سه‌دهم درصد مربوط به پیری جمعیت بود و یک تا ۱.۵ درصد نیز از بیمارستان‌های خصوصی و تامین اجتماعی به بیمارستان‌های وزارت بهداشت آمدند که نام آن را نمی‌توان تقاضای القایی گذاشت. یک تا ۱.۵ درصد آن نیز ناشی از افزایش مراجعات و بستری بوده است. به عنوان مثال صندوق بیمه کمیته امداد ۲۸ درصد افزایش مراجعات داشته است. ما ثابت می‌کنیم که بعد از طرح تحول نظام سلامت، تقاضای القایی معناداری رخ نداده است. اما همان تقاضای القایی سابق، همچنان هم وجود دارد. قبل از طرح تحول نیز اکثر بیمارستان‌های ما پر بود، حال چطور تقاضای القایی شکل گرفته است.

حریرچی با طرح این پرسش که برخی‌ها عنوان می‌کنند هزینه هر پرونده سنگین‌تر شده است، گفت: به عنوان مثال اگر میانگین کل پرونده بیمارستان‌های دولتی قبل از طرح تحول ۱۰۰۰ تومان بوده باشد، با افزایش ۳۰ درصدی تعرفه، حال این ۱۰۰۰ تومان به ۱۳۰۰ تومان افزایش یافته است که این تقاضای القایی نیست. اگر این رقم به ۱۳۵۰ و یا بالاتر از ۱۳۰۰ تومان، رسیده بود، آن زمان می‌توان گفت که تقاضای القایی رخ داده است. این در حالی است که بیمه‌ها پیش از این برخی از خدمات را نیز پوشش نمی‌دادند، اما اکنون این خدمات تحت پوشش بیمه قرار گرفته و خدمات بسیاری هم تعرفه‌دار شده‌اند.

چرا نظام پرداخت بیمارستان‌ها اصلاح نمی‌شود

وی در پاسخ به این سوال که چرا این سیستم پرداخت اصلاح نمی‌شود، گفت: به عنوان مثال اتحادیه اروپا اظهار داشته که سالانه تغییرات ولو مثبت را ۳ درصد بیشتر اعمال نمی‌کند. در سیستم بهداشت و درمان نیز وضعیت به طوری است که امکان آن وجود ندارد که با یک دکمه on و off تغییر اعمال کرد. تغییرات باید تدریجی باشد. در سیستم بهداشت و درمان ژاپن، نظام پرداخت فی فور سرویس است، اما خوب کار می‌کند چراکه "open end" نیست.

حمایت ۸۵ درصدی وزارت بهداشت از درمان ناباروری در مراکز دولتی

سخنگوی وزارت بهداشت در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره حمایت ۸۵ درصدی وزارت بهداشت از درمان‌های ناباروری در مراکز درمان دولتی گفت: یکی از بهترین راه‌های افزایش جمعیت در خانواده‌های نابارور است که والدین علاقه‌مند به فرزنددار شدن هستند. برهمین اساس در این حوزه دو کار عمده انجام دادیم به طوری که مراکزی که با تعرفه دولتی خدمت ارائه می‌کردند، تقویت شدند و همچنین مراکز جدید نیز ایجاد کردیم. به این ترتیب هزینه مراجعه برای سیکل‌های درمانی، افراد و مراکز مشخص را تحت پوشش قرار دادیم.

به گفته حریرچی ۲میلیون زوج نابارور در کشور وجود دارند که حدود ۳۵ درصد از آنها نیازمند درمان‌های پیشرفته ناباروری هستند. در حوزه ناباروری ۲۴ مرکز دولتی و ۳۸ مرکز خصوصی ارائه خدمت می‌کنند که این تعداد کافی نیست.

وی افزود: تعدادی از خانوارها نمی‌توانند هزینه‌های درمان ناباروری را بپردازند. به همین دلیل وزارت بهداشت خود راسا ۸۵ درصد از هزینه‌های ناباروری را در مراکز دولتی تقبل کرد.

مایلیم بیمارستان‌هایمان را با تمام بودجه‌هایشان واگذار کنیم

سخنگوی وزارت بهداشت در پاسخ به سوال ایسنا درباره استقبال تامین اجتماعی از پذیرش بیمارستان‌های وزارت بهداشت، گفت: نقش اصلی وزارت بهداشت، تولیت است. البته در سیاست‌های کلی نظام سلامت در ماده انتهایی بند ۷، ارائه خدمات را به صورت دولتی، عمومی و خصوصی تعریف کرده است. بنابراین ارائه خدمت دولتی منع نشده است، اما ما مایل هستیم بیمارستان‌هایمان را با تمام بودجه‌های مستقیم و غیرمستقیمی که دارند به ارگان‌هایی که بتوانند این خدمات را با همین تعرفه ارائه دهند، تحویل دهیم. اینکه طرف‌های دیگر تمایل داشته باشند یا خیر، ما موردی ندیدیم.

بیمارستان‌ها از وابستگی مستقیم به وزارت بهداشت رها شوند

حریرچی افزود: البته در برنامه ششم توسعه نیز تکالیفی را ایجاد خواهیم کرد که بیمارستان‌ها را از وابستگی مستقیم وزارت بهداشت رها کنیم و به صورت ارگان‌های مستقل ارائه خدمت درآیند. یکی از مشکلاتی که بخش‌های دیگر در این زمینه وارد نمی‌شوند، این است که قیمت تمام شده ارائه خدمات در این بیمارستان‌ها با تعرفه‌های فعلی، تامین نمی‌شود. علت اینکه این تلاش‌ها در حدود ۱۵ سال گذشته نیز به نتیجه نرسیده، آن است که تعرفه‌هایمان واقعی نیست.

راه‌اندازی کمیته‌ خطاهای درمانی در وزارت بهداشت به کجا رسید؟

وی در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره راه‌اندازی کمیته خطاهای درمانی، در وزارت بهداشت گفت: کمیته اصلی متشکل از معاونان بهداشت، درمان، پژوهش، پرستاری، توسعه، غذا و دارو و معاونت کل وزارت بهداشت تشکیل شده و چیزی نزدیک به سطح شورای معاونان وزارت بهداشت است. در این راستا وظایفی را برای معاونت‌های مختلف تدوین کرده است.

سخنگوی وزارت بهداشت با بیان اینکه میزان شکایت روش اندازه‌گیری خطای درمانی نیست، افزود: برای راه‌اندازی این کمیته مطالعات در حال انجام است و گروه‌های مشترکی حتی با سازمان جهانی بهداشت تشکیل شده تا از تجربیات دیگر کشور ها نیز استفاده کنیم. امیدواریم در دوره باقیمانده از وزارت بهداشت بتوانیم اقدامات اساسی در این زمینه انجام دهیم.

پرونده الکترونیک سلامت ایرانیان از دستاوردهای مهم دولت یازدهم

حریرچی در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره سرانجام پرونده الکترونیک سلامت ایرانیان گفت: پرونده الکترونیک سلامت یکی از دستاوردهای مهم وزارت بهداشت دولت یازدهم است و مانعی برای آن نیست و همکاری‌های خوبی با وزارتخانه‌های دست‌اندرکار در حال انجام است. اما برخی از جاها ممکن است پوشش اینترنتی وجود نداشته باشد، چراکه توسعه شبکه مخابراتی، محدودیت خاص خود را دارد. از نظر ما سیستم در این زمینه خوب پیش رفته است.

خرد جمعی نظام درباره کمبود اعتبارات بیمه سلامت

وی در ادامه در پاسخ به سوالی درباره مباحث مطرح شده مبنی بر اینکه بدهی بیمه سلامت با احتساب ۸۰۰۰ میلیارد تومان اوراق قرضه بیشتر می‌شود، گفت: این مبحث یکی از روش‌هایی است که دولت برای تامین منابع استفاده می‌کنند. جهت جبران کمبود اعتبارات بیمه سلامت، دولت ۵۰۰۰ میلیارد تومان اوراق قرضه را پیشنهاد داد که مجلس آن را به ۸۰۰۰ میلیارد تومان افزایش داد که شورای نگهبان نیز آن را تایید کرد. این خرد جمعی نظام بود تا یکی از مهم‌ترین دستاوردهای نظام سلامت حمایت شود. چراکه نظام تصمیم گرفت حدود ۱۰ میلیون نفر فرد جدید تحت پوشش بیمه قرار دهد. هزینه این افراد در سال ۹۴، ۳۶۰۰ میلیارد تومان بود که باید به نحوی تامین می‌شد. در جلسات متعدد با معاون اول رییس جمهور تصمیم بر آن شد که برای هزینه‌های ایجاد شده روشی در نظر گرفته شود و نهایتا همین روش اوراق قرضه مطرح و همچنین مقرر شد که در سال ۹۶ بودجه مناسب برای بیمه‌ها در نظر گرفته شود.

اورژانس می‌تواند بیمار را به بیمارستان خصوصی منتقل کند؟

سخنگوی وزارت بهداشت در پاسخ به سوالی درباره چگونگی انتقال بیماران به بیمارستان‌ها از سوی اورژانس‌های دولتی و اینکه آیا اورژانس می‌تواند بیمار را به بیمارستان خصوصی منتقل کند یا خیر، گفت: سیستم مشخصی برای اورژانس بیمارستان‌های دولتی وجود دارد. در سیستم ما اورژانس‌ها منحصرا بیماران را به بیمارستان‌های دولتی می‌برند، در این زمینه وضعیت بیمارستان و ترافیک و... در نظر گرفته می‌شود. پس از انتقال بیمار به بیمارستان و تثبیت وضعیت وی، خانواده می‌تواند بیمارش را به بیمارستان خصوصی منتقل کند. اما اورژانس دولتی به هیچ عنوان نمی‌تواند بیمار را به بیمارستان خصوصی منتقل کند.

حریرچی در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره تخت‌های توانبخشی گفت: با توجه به افزایش سن جمعیت و تعداد تصادفات و عوارض حاصل از آن، افزایش سن اولین زایمان‌ها و احتمال تولد نوزادان با معلولیت، گزینه دیگری روی میز نداریم و باید خدمات توانبخشی را افزایش دهیم.

وی همچنین درباره بدهی ۴۰۰۰ میلیاردی به شرکت‌های دارویی نیز گفت: مجموع بدهی بیمارستان‌های دولتی به شرکت‌های پخش و شرکت‌های دارویی، ارقام درشتی است. در این زمینه بیمه به بیمارستان دولتی و داروخانه بدهکار است و بیمارستان و داروخانه به شرکت پخش بدهکار هستند. شرکت پخش هم به تولیدکننده بدهکار است.

سخنگوی وزارت بهداشت درباره چگونگی پرداخت کارانه پزشکان نیز گفت: پرداخت کارانه‌ها مقداری دچار عقب‌افتادگی است. بیمارستان‌هایی داریم که هنوز نتوانسته‌اند آذرماه سال گذشته را پرداخت کنند. البته برخی‌ها نیز فروردین، اردیبهشت و خرداد امسال را نیز پرداخت کرده‌اند.

قائم مقام وزیر بهداشت در پایان درباره فرا رسیدن روز سالمند و اقداماتی که وزارت بهداشت برای سالمندان ارائه می‌دهد، گفت: یکی از موضوعات مهم کشور آن است که برای سالمندان کار اساسی انجام شود. وزارت بهداشت تلاش دارد که امکانات لازم را برای طب سالمندی فراهم کند. ما باید جامعه و خانواده‌ها را برای بیماری‌های دوران پیری آماده کنیم. جامعه باید برای درصد بیشتری از افراد سالمند و بیماری‌های دوره سالمندی آماده شود. بیمه‌ها هم باید آماده باشند تا هزینه‌های مربوط به دوره سالمندی را بپردازند.