چرا روحانی پی‌درپی از دانش‌آموزان می‌خواهد پرسشگر باشند؟

به گزارش خبرآنلاین، این چهارمین سالی بود که دکتر حسن روحانی، در قامت رییس جمهوری کشورمان، در شروع سال تحصیلی برای دانش آموزان و جامعه فرهنگی سخن گفت و زنگ آغاز یک سال آموزشی با پیام او نواخته شد.

او همچنین در این سال‌ها، طبق روال گذشته، موضوعی را در قالب «پرسش مهر» مطرح کرده و نه تنها توجه دانش آموزان، بلکه توجه سایر قشرهای دیگر را هم به یک موضوع برای گفت و گو و تامل بیشتر جلب کرده است.

دکتر روحانی در سخنرانی امسال که دیروز سوم مهرماه همزمان با بازگشایی مدارس انجام شد، به موضوعاتی مانند پرهیز از خشونت و خرافات تاکید کرد و خطاب به مسئولان آموزشی گفت: مدرسه نباید محیط خشونت باشد، بلکه کلاس درس باید کلاس احترام باشد؛ چراکه کودکان و نوجوانان و جوانان ما باید از روز اول زندگی در خانه و خانواده و سپس در مدرسه و بعد در جامعه شاهد احترام به شخصیت خود باشند.

اما بخش‌های دیگری از سخنان رییس جمهور، به لزوم پرسشگری اختصاص داشت که اشاره کرد: محیط کلاس درس باید محیط طرح پرسش باشد، درخواست من از دانش آموزان این است که محیط کلاس آن‌ها محیط طرح پرسش باشد و آن‌ها هرگز از سوال کردن نه شرمنده شوند و نه بهراسند. معلمان هم به دانش آموزان اجازه دهند در محیط کلاس سوال‌های خود را مطرح و آزادی را به خوبی احساس کنند.

توجه به پرسشگری و تشویق دانش آموزان برای طرح سوال در فضایی آزاد، اولین باری نیست که در سخنان رییس دولت یازدهم مورد اشاره قرار می‌گیرد. با نگاهی به سخنرانی‌های او در شروع سال تحصیلی سال‌های گذشته هم می‌توان دید بارها بر موضوع تفکر و طرح سوال از سوی دانش‌آموزان تاکید شده و درواقع "پرسشگری دانش‌آموزان" را می‌توان یکی از مهمترین و کلیدی‌ترین نکات سخنان او خطاب به دانش‌آموزان و البته معلمان و مدیران فرهنگی دانست.

جدول زیر، مروری است بر محورها و کلیدواژه‌هایی که دکتر حسن روحانی در سخنرانی‌های آغاز سال تحصیلی برای دانش‌آموزان داشته است:

سال تحصیلی	مهمترین محورهای سخنرانی
96 -1395	خشونت	مدرسه نباید محیط خشونت باشد، بلکه کلاس درس باید کلاس احترام باشد؛ چراکه کودکان و نوجوانان و جوانان ما باید از روز اول زندگی در خانه و خانواده و سپس در مدرسه و بعد در جامعه شاهد احترام به شخصیت خود باشند. خشونت تنها جنگ و ترور نیست، بی احترامی به یکدیگر، نبود اخلاق برادری و خواهری و دوستانه نیز نوعی خشونت است. محروم کردن نوجوانان از تحصیل و مدرسه و وادار کردن کودکان و نوجوانان به کار پرزحمت، رفتار خارج از چارچوب اخلاقی و اسلامی در داخل خانه نسبت به کودکان و نوجوانان نیز از انواع دیگر خشونت محسوب می‌شود.
برجام	اگر دولت در سال جاری توانسته برای رفاه معلمین اقداماتی انجام دهد، در سایه عملیاتی کردن برجام بوده‌ است؛ چراکه امروز بخشی از منابع مالی ما در سایه برجام ایجاد و شرایط مناسب کسب و کار برای دولت فراهم شده است. آن‌هایی که می‌گویند آثار برجام را نمی‌بینیم باید بدانند بخش عمده‌ای از بودجه و منابع دولت در سال جاری در سایه اجرای برجام تامین شده و اگر کشور توانسته است بدون آنکه از ذخایر خود استفاده کند، روی پای خود بایستد در سایه تلاش مردم و کارآفرینان و وحدت و انسجام جامعه و تلاش دولت و محیط مناسب پس از اجرای برجام است.
امنیت	امروز دانش آموزان ما در محیطی امن درس خود را در مدرسه آغاز می‌کنند، اما در همسایگی ما در عراق، سوریه، یمن و کشورهای منطقه، مدارس ویران شده و دانش‌آموزان‌شان به خاک و خون کشیده شده‌اند.
اعتدال و میانه‌روی	برای اینکه مدرسه‌های ما محیط علم، دانش و پیشرفت باشد باید محیط اخلاق، میانه روی، اعتدال و تدبیر در مدارس و مراکز آموزش ما تدوین شود. از همه معلمین عزیز می‌خواهم که در دولت یازدهم در کلاس‌های درس امید را به دانش آموزان و نشاط را به مدرسه بازگردانند. باید اعتدال و میانه‌روی را بیاموزیم و بدانیم که افراط و تفریط تخریب‌کننده زندگی امروز و فردای ما خواهد بود و تدبیر و عقلانیت ما را به آینده‌ای روشن می‌رساند و خرافات موجب انحطاط جامعه خواهد شد.
دانش‌آموزان	بی تردید آینده کشور توسط علم و دانش و کار و کوشش دانش آموزان کشور ساخته می‌شود. دانش آموزان امروز مدیران و کارآفرینان کشور در آینده نزدیک هستند و کشور به دست آنها در مسیر تعادل و پیشرفت قرار می‌گیرد. محیط کلاس درس باید محیط طرح پرسش باشد، درخواست من از دانش آموزان این است که محیط کلاس آن‌ها محیط طرح پرسش باشد و آن‌ها هرگز از سوال کردن نه شرمنده شوند و نه بهراسند. معلمان اجازه دهند که محیط کلاس درس دانش آموزان محیط مهربانی باشد و رفتار دانش آموزان با معلمین و رفتار معلمین و مدیران با دانش‌آموزان رفتار محبت و رحمت باشد.
پرسش مهر	خشونت از کجا نشات گرفته است؟ چگونه عده‌ای خشونت را می‌آموزند؟ در برابر خشونت چگونه باید ایستادگی کرد؟ چگونه می‌توانیم کشور و جامعه‌ای دارای رحمت اسلامی و نبوی داشته باشیم؟ چگونه می‌توانیم جوامع، منطقه و جهان را از خشونت برهانیم؟
95 -1394	دانش‌آموزان	از همه چیز سوال کنید و از سوال کردن در هیچ شرایطی خجالت نکشید، دانش‌آموزی، دانش‌آموز همکلاسی، دوست و هم نیمکتی خود را به خاطر یک سوالی که شاید دقیق و یا به جا نبوده است مورد استهزاء و تمسخر قرار ندهید و همه همدیگر را به سوال کردن تشویق کنید. اگر با سوال کردن جامعه خود را بهتر بشناسید و درباره محیط زیست و زندگی عادی‌تان بپرسید و تحقیق کنید، جامعه را بهتر می‌شناسید و برای آینده خودتان بهتر برنامه‌ریزی می‌کنید. اگر همه به فکر آینده بهتر کشور باشیم و سوال کنیم چرا وضع ما اینگونه است و بهتر نیست و حتی کشور خودمان را با دیگر کشورها مقایسه کنیم و بپرسیم گذشته برای ما چه کردند پدران، اجداد، شهدا، ایثارگران ما چه کردند آنهایی که انقلاب کردند و آنهایی که در راه انقلاب شهید شدند از آنهایی که تلاش علمی کردند بپرسیم و یاد بگیریم اینگونه بهتر به فکر آینده خواهیم بود و می‌توانیم آینده بهتری برای کشورمان داشته باشیم و بدانید که همه چیز در گرو علم و دانش است. آینده در گرو شغل و خدمت شما به کشور است و از همین کلاس‌ها و یادگرفتن‌ها، سوال کردن‌ها، مطالعه‌کردن‌ها به وجود می‌آید و این فرصت‌ها را قدر بدانید.
	توافق هسته‌ای	با تلاش بزرگی که ملت بزرگ ما انجام داد و دیپلمات‌های ما انجام دادند و پیروزی هسته‌ای امروز فضای جدیدی پیش روی کشور و ملت ما قرار گرفته است و امید ما این است که غل و زنجیرهایی نابجایی که دشمن ما روی زندگی مردم ما بسته بود باز شود و ما منتظر آن روز در هفته‌ها و ماه‌های آینده هستیم. با پایان تحریم‌ها و در ماه‌های آینده فرصت‌هایی پیش روی ما قرار خواهد گرفت از نظر شما فرصت‌های پیش روی ما چیست و چگونه باید از این فرصت به بهترین نحو استفاده کرد؟
	پرسش مهر	بعد از انجام توافق هسته‌ای با ۶ کشور بزرگ دنیا چه فرصت‌های تازه‌ای پیش روی کشور ما گشوده می‌‌شود؟ از نظر شما فرصت‌هایی جدیدی که از لحاظ علمی، فضای دانش، محیط کار، اقتصاد، روابط با همسایگان و دنیا در پیش روی ملت قرار می‌گیرد، چیست و شرایط بهتری که باید در زندگی داشته باشیم چگونه است؟ شرایط و فضا برای حل مشکلات محیط زیست، مشکلات آب، خاک، اشتغال و جوانان ما در این بین ایجاد خواهد شد چیست؟
94 -1393 (رئیس‌جمهور برای شرکت در سازمان ملل به نیویورک سفر کرده و پیامش توسط وزیر آموزش و پرورش قرائت شد)	دانش‌آموزان	توانمندی آموزش و پرورش در تربیت دانش آموزانی است که قادر باشد در کنار تربیت ذهن با جامعه و جهان پیرامون خود به درستی ارتباط برقرار کنند؛ باید به آنها آموخت که جهان نو را خود بشناسند و در آن زندگی کنند و در عین حال تعلق خاطر به دین و فرهنگ و سرزمین خود داشته باشند. مدرسه ما باید بتواند دانش آموزانی متفکر، پرسشگر، نقاد و اخلاقی تربیت کند. مدرسه مطلوب ما مدرسه خلاقیت عقلانیت و گفتگو و مداراست.
	معلم‌ها	شما معلمان، مربیان و دانش آموزان عزیز باید به ما کمک کنید که به این مدرسه مطلوب نزدیک شویم مدرسه ای که پناهگاه همه شما و ما باشد، می دانم که آموزش و پرورش ما تا رسیدن به این نقطه هنوز تنگناهای زیادی دارد. کمبودها و کاستی های اقتصادی و آموزشی، معلمان و دانش آموزان عزیز ما را در دستیابی آسان به این هدف با مشکل روبرو می کند معلمان ما نیازمند زندگی عزتمندانه هستند تا تمام ذهن و توان خود را صرف آموزش و پرورش کنند و دانش آموزان به احترام و توجه بیشتر نیاز دارند تا بتوانند قدرت انتخاب خود را بالا ببرند.
	پرسش مهر	ایران ما با مشکل جدی کمبود آب روبرو است. هر کدام از ما چگونه از آب‌های ایران می توانیم بهتر نگهداری و استفاده کنیم؟
93 -1392	قانون‌مداری	مدرسه آن جایی است که آشنایی افراد با قانون و قانونمداری باید آغاز شود. در مدرسه است که افراد باید با حقوق و تکالیف خود آشنا شوند. قانون مجموعه‌ای از حقوق و تکالیف انسانهاست و دانش آموزان باید بدانند که به طور مساوی از حق آموختن،‌ احترام و کرامت برخوردار بوده و همه باید به نسبت برابر از امکانات مدرسه و امکانات اجتماعی برخوردار باشند. دانش آموزان باید به حقوقشان کاملا آگاه باشند و البته در کنار این آگاهی با تکالیفی که برعهده آنهاست نیز آشنا شوند. دانش آموزان اگر از مسیر اعتدال، اخلاق و قانون فاصله بگیرند باید آثار،‌ عواقب و تبعات آن را بپذیرند و باید بدانند که تخلف از قانونمداری تبعات خودش را دارد. سعادت و بهروزی یک ملت در سایه قانونمداری حاکم شده و استبداد و خودکامگی از قانون گریزی آغاز و ایجاد می شود.
دانش‌آموزان	دانش آموزان باید بدانند که حق برخورداری یکسان از عواطف معلم و مدیر را دارند و همه معلمین و مسوولین آموزش و پرورش نیز باید بدانند که نگاه آنان به دانش آموزان باید یکسان باشد و تفاوتی تحت عناوین نژاد، چهره ، قیافه و یا تعلق به گروه سیاسی خاص در محیط آموزش و پرورش نباید وجود داشته باشد. همه دانش آموزان از کلاس اول دبستان تا پایان دوره متوسطه باید اطمینان داشته باشند که از امنیت جسمی و روحی در مدرسه برخوردار خواهند بود، هیچ معلم و مدیری نباید به خود اجازه دهد به دانش آموزی توهین کرده یا با لحن و کلام درشت با او سخن بگوید؛ اهانت به دانش آموزان،‌ اهانت به کل ملت ایران است، چراکه دانش‌آموزان، فرزندان این مرز و بوم هستند دانش آموزان باید بدانند که اگر حقشان تضییع شد،‌ حق اعتراض دارند. دانش آموزان باید با حق اعتراض خود در مدارس آشنا شوند و بدانند که اگر اعتراض به معلم تاثیر نداشت، می توانند این اعتراض را به مدیر منتقل کنند و اگر این مرحله نیز موثر نبود می توانند اعتراض خود را در مناطق آموزش و پرورش دنبال کنند. آشنایی با حق اعتراض و برخورداری از آن، آغاز شکوفایی کرامت و عظمت انسان است و آشنایی و برخوداری از آن باید از مدارس آغاز شود که این می‌تواند مدارس را به سمت قانونمداری سوق دهد.
	گفت‌وگو و انتقاد	ساعتی در طول هفته یا ماه به کتابخوانی و توضیح آنچه دانش آموزان در کتاب می خوانند در جمع خودشان اختصاص داده شود. همچنین خوب است زنگ انشاء در مدارس احیا شود‌ و در این ساعت دانش‌آموز بیاموزد که ابتدا از معلم و مدرسه خود انتقاد کرده و برای اصلاح و بهتر شدن اوضاع پیشنهاداتی ارائه کند؛ چه خوب است که در زنگ انشاء دانش آموزان یاد بگیرند از رییس جمهور انتقاد کرده، نقائص و کاستی هایی که در کار او می بینند و درمی‌یابند را مکتوب کرده و پیشنهادات خود برای رفع این کاستی ها را ارائه کنند و چه بهتر است که مدارس این گونه انشاءها را برای رییس جمهور ارسال کنند. در دوره تحصیلی متوسطه و سالهای پایانی تحصیلات دبستان خوب است ساعات گفتگو و مباحثه ایجاد شود تا دانش آموزان با گفتگو کردن با یکدیگر و نقد کردن مودبانه از همین دوران آشنا شوند و آن کرسی های آزاداندیشی که رهبری معظم انقلاب در تشکیل آنها تاکید دارند از همینجا آغاز شود.
	پرسش مهر	اگر پدر شما رییس جمهور باشد چه اقدامی را به او توصیه می‌کنید که بتواند اعتدال و میانه‌روی را در همه ابعاد زندگی و اجتماع جامعه ایرانی بگستراند؟