هوش اجتماعی و فواید تقویت آن چیست؟

میترا فتحی
مربی بین‌المللی هوش هیجانی و اجتماعی
info@MitraFathi.com

هوش اجتماعی یکی از چندین نوع هوش ما است که به روابط ما مربوط می‌شود. این هوش، در حقیقت میزان تبحر لازم برای ایجاد، حفظ و گسترش ارتباطات را به ما می‌دهد و تقریبا شامل سیزده مهارت است. هوش اجتماعی شامل مهارت‌های برقراری ارتباط موثر، حفظ و گسترش این روابط است. هوش اجتماعی هم مانند هوش هیجانی قابل تقویت شدن است. یعنی می‌توان آن را با آموزش تقویت کرد اما نکته قابل توجه در تقویت آن این است که قبل از تقویت آن بهتر است هوش هیجانی افراد تقویت شود. دلیل این امر این است که بسیاری از افراد ممکن است اطلاعات زیادی درباره چگونگی برقراری یا حفظ روابط را داشته باشند، اما نمی‌توانند به این دانسته‌ها عمل کنند. بنابراین، در اینجا پای هوش هیجانی برای از بین بردن فاصله میان دانش و عمل به میان می‌آید. بسیاری از افراد مشکلات درونی عدیده‌ای برای برقراری روابط دارند که این مشکلات را می‌توان به مدد تقویت هوش هیجانی رفع کرد.

همچنین، تقویت هوش هیجانی توانایی مدیریت هیجانات و کنترل رفتار را بالا می‌برد و باعث می‌شود که افراد در روابط خود کمتر آسیب دیده و کمتر به دیگران آسیب وارد کنند. علاوه بر اینها یکی از مهارت‌های هوش هیجانی، یکپارچگی درونی و اخلاق مداری است که باعث می‌شود افراد بتوانند در روابط خود با یکپارچگی میان گفتار، افکار و رفتار‌هایشان، در دیگران اعتماد ایجاد کرده و به اصول اخلاقی پایبند باشند. بنابراین، می‌توانیم نتیجه بگیریم که هوش هیجانی پایه تقویت هوش اجتماعی است. یکی از مسائلی که در هوش اجتماعی پر رنگ است، «شعور اجتماعی» است که این شعور باعث می‌شود در روابط‌مان کمتر به دیگران آسیب زده و کمتر قوانین اجتماعی را زیر پا بگذاریم.

چند مثال از شعور اجتماعی:

• شعور اجتماعی یعنی وقتی اشتباهی کردیم، اشتباه خود را بپذیریم، عذر خواهی کنیم و سپس جبران خسارت نماییم. نه اینکه سعی کنیم با توهین، توجیه یا هر عمل دیگری بر اشتباه خود سرپوش بگذاریم.

• شعور اجتماعی یعنی قوانین اجتماعی و شهروندی را رعایت کنیم و به اموال عمومی آسیب وارد نکنیم.

• شعور اجتماعی یعنی هنگامی که از دیگران درخواستی داریم، خواهش کنیم و بپذیریم که آنها حق دارند به ما «نه!» بگویند.

• شعور اجتماعی یعنی وقتی کسی با ما صحبت می‌کند، به مفهوم صحبت او توجه کنیم و نه به نارسایی‌های بیان یا سبک گفتار آنها.

• شعور اجتماعی یعنی اگر کسی کاری را برای ما انجام می‌دهد یا به ما خدمتی می‌کند، بهای وقت، انرژی و خدمت او را بپردازیم.

• شعور اجتماعی یعنی آثار خلق شده توسط دیگران را ندزدیم یا تحریف کرده و به نام خود تمام نکنیم.

• شعور اجتماعی یعنی تلاش‌های دیگران را به نام خود تمام نکنیم.

• شعور اجتماعی یعنی اگر می‌دانیم کسی نسبت به مساله‌ای حساسیت دارد به جای لجبازی و ایجاد حساسیت بیشتر برای او، با او همدلی کنیم.

• و...

آیا امکان دارد که هوش اجتماعی یک شخص بالا و هوش هیجانی او پایین باشد؟

بله، خصوصا هر چه گرایش افراد به برون گرایی باشد هوش اجتماعی آنها نیز بالا‌تر می‌رود. این هوش باعث می‌شود که ما در روابط خود هوشمندانه‌تر رفتار کنیم. اما فراموش نکنید که برون گرایی افراد به این معنی نیست که تمامی مهارت‌های هوش اجتماعی را دارا هستند. به‌طور مثال، ممکن است آنها بتوانند در برقراری ارتباط قوی عمل کنند، اما به دلیل کاستی‌هایی که در شعور اجتماعی و هوش هیجانی دارند، قادر به حفظ و گسترش روابط نباشند. هوش اجتماعی را هم می‌توان به‌صورت منفی استفاده کرد و هم به‌صورت مثبت. یک شخص هم می‌تواند از توانایی‌های برقراری ارتباط جهت فریب مردم استفاده کند و هم اینکه در جهت داشتن روابطی موثر و سالم گام بردارد. برای داشتن روابطی سالم کسب مهارت‌های هوش هیجانی و شعور اجتماعی لازم است اما در مورد فریب مردم کافی است که فرد در برقراری ارتباط حرفه‌ای عمل کرده و بازی‌های روانی منفی را بداند. بنابراین، هوش اجتماعی مانند هوش هیجانی هم مصارف منفی دارد و هم مصارف مثبت. لازم به ذکر است که بخش وسیعی از هوش اجتماعی، آموزشی است اما نکته‌ای که در این بین وجود دارد این است که اگر فرد نتواند به آنچه که می‌داند عمل کند، برای رسیدن به این منظور باید هوش هیجانی خود را تقویت کند.

فواید تقویت هوش اجتماعی چیست؟

۱. کسب توانایی لازم برای برقراری ارتباط موثر یکی از مزایای تقویت هوش اجتماعی است.

۲. تقویت هوش اجتماعی منجر به کسب توانایی همدلی و درک دیگران و موجب آرامش بیشتر در روابط، ایجاد اعتماد در دیگران و برقراری ارتباطات موثر می‌شود.

۳. افزایش آگاهی محیطی و تشخیص صحیح جریانات جاری در محیط و هنجارهای محیطی یکی دیگر از دستاورد‌های تقویت هوش اجتماعی است.

۴. تقویت هوش اجتماعی موجب کسب مهارت‌های خدمات دهی و تشخیص نیاز دیگران می‌شود. این مهارت مخصوصا برای افرادی که در بخش فروش سازمان‌ها فعالیت دارند بسیار ضروری است.

۵. تقویت این هوش موجب کسب مهارت برقراری ارتباط، حفظ ارتباطات موثر و گسترش دایره ارتباطات می‌شود.

۶. تقویت هوش اجتماعی قدرت تاثیر‌گذاری ما بر دیگران را افزایش می‌دهد.

۷. تقویت هوش اجتماعی مهارت مدیریت تعارضات را در ما افزایش می‌دهد.

۸. یکی دیگر از دستاورد‌های تقویت هوش اجتماعی، کسب مهارت رهبری موثر است.

۹. تقویت این هوش باعث افزایش تغییر پذیری در افراد می‌شود.

۱۰. تقویت هوش اجتماعی باعث می‌شود که افراد در ایجاد اعتماد در دیگران مهارت پیدا کنند.

۱۱. تقویت این هوش روحیه همکاری گروهی را در افراد افزایش می‌دهد.

هوش اجتماعی و فواید تقویت آن چیست؟